Jak ubiegać się o certyfikat księgowy?

Kto może usługowo prowadzić księgi rachunkowe?

Enumeratywne wyliczenie zawiera § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 18 lipca 2002 r. w sprawie uprawnień do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych. Zgodnie z tym przepisem, działalność usługową w zakresie prowadzenia ksiąg rachunkowych (tzw. usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych) mogą wykonywać następujące podmioty: 

1.  
   1. osoby fizyczne uprawnione do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych, 
   2. niemające osobowości prawnej spółki handlowe (np. sp. jawne) oraz wspólnicy spółki cywilnej, jeżeli: 
      • czynności związane z tą działalnością wykonuje co najmniej jeden ze wspólników spółki, uprawniony do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych, lub 
      • powierzają wykonywanie czynności związanych z tą działalnością pracownikom uprawnionym do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych, 
   3. osoby prawne oraz inne niż wymienione w pkt 2 jednostki niemające osobowości prawnej, jeżeli powierzają wykonywanie czynności związanych z tą działalnością pracownikom uprawnionym do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych. 

Przy czym za uprawnione do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych uznaje się osoby fizyczne posiadające certyfikat księgowy (z wyjątkiem osób skazanych, o których mowa w § 3 ust. 3 rozporządzenia)  oraz osoby wpisane do rejestru biegłych rewidentów lub na listę doradców podatkowych. 

Aby móc usługowo prowadzić księgi rachunkowe trzeba zatem w zasadzie zdać egzamin sprawdzający kwalifikacje i uzyskać tzw. certyfikat księgowy. Minister Finansów wydaje certyfikat księgowy osobom fizycznym, które: 

1. złożyły oświadczenie, iż posiadają pełną zdolność do czynności prawnych i korzystają z pełni praw publicznych, nie były skazane prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwa popełnione umyślnie oraz za czyny określone w rozdziale 9 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, 
2. spełniają co najmniej jeden z poniższych warunków: 
   • udokumentowały trzyletnią praktykę w księgowości oraz posiadają wykształcenie wyższe magisterskie uzyskane na jednym z kierunków ekonomicznych o specjalności rachunkowość lub innej, dla której plan studiów i program kształcenia odpowiadał wymogom określonym przez organy uczelni dla specjalności rachunkowość, w jednostkach organizacyjnych uprawnionych, zgodnie z odrębnymi przepisami, do nadawania stopnia naukowego doktora nauk ekonomicznych, 
   • udokumentowały trzyletnią praktykę w księgowości, posiadają wykształcenie wyższe magisterskie lub równorzędne oraz ukończyły studia podyplomowe z zakresu rachunkowości w jednostkach organizacyjnych uprawnionych, zgodnie z odrębnymi przepisami, do nadawania stopnia naukowego doktora nauk ekonomicznych,  
   • udokumentowały dwuletnią praktykę w księgowości, posiadają wykształcenie co najmniej średnie oraz złożyły z wynikiem pozytywnym egzamin sprawdzający kwalifikacje osób ubiegających się o certyfikat księgowy. 

Jakie dokumenty trzeba złożyć?

Osoby ubiegające się o zakwalifikowanie do egzaminu zobowiązane są złożyć do Departamentu Rachunkowości Ministerstwa Finansów (ul. Świętokrzyska 12, 00-916 Warszawa) następujące dokumenty: 

• własnoręcznie podpisane podanie o zakwalifikowanie do egzaminu, zawierające: numer PESEL, a w przypadku osób nieposiadających obywatelstwa polskiego numer i rodzaj dokumentu potwierdzającego tożsamość, oraz imiona i nazwisko, datę i miejsce urodzenia, adres zamieszkania; 
• dokumenty potwierdzające praktykę w księgowości (oryginały bądź uwierzytelnione przez notariusza kopie świadectw pracy lub zaświadczeń od pracodawcy); w przypadku, gdy ze stanowiska pracy lub formy prawnej przedsiębiorstwa nie wynika praktyka wymagana przez przepisy rozporządzenia w sprawie uprawnień do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych dodatkowym dokumentem potwierdzającym praktykę w księgowości może być np. dokument określający zakres obowiązków; 
• dokumenty potwierdzające posiadane wykształcenie (odpisy dyplomów lub świadectw ukończenia studiów bądź ich uwierzytelnione przez notariusza kopie); w przypadku ukończenia specjalności innej niż rachunkowość - o której mowa w § 3 ust. 1 pkt 2 lit. a - należy dodatkowo przedłożyć zaświadczenie wydane przez uczelnię potwierdzające, iż plan studiów i program kształcenia ukończonej specjalności odpowiada wymogom określonym przez organy uczelni dla specjalności rachunkowość); 
• własnoręcznie podpisane oraz opatrzone datą wystawienia oświadczenie - zgodne ze stanem faktycznym - potwierdzające posiadanie przez osobę ubiegającą się o certyfikat pełnej zdolności do czynności prawnych i korzystanie przez nią z pełni praw publicznych oraz potwierdzające niekaralność za przestępstwa popełnione umyślnie oraz za czyny określone w rozdziale 9 ustawy o rachunkowości. 

Jaką opłatę trzeba uiścić?

Osoba zakwalifikowana do egzaminu zobowiązana jest uiścić opłatę egzaminacyjną w wysokości 480 zł na rachunek bankowy wskazany przez organizatora egzaminu w odrębnym piśmie po zakwalifikowaniu do egzaminu. 

Pamiętaj, że:

• Podania o wydanie certyfikatu księgowego lub zakwalifikowanie do egzaminu i dołączone do nich załączniki, składane od dnia 1 stycznia 2007 r., nie podlegają opłacie skarbowej.

Jak zdaje się egzamin?

Uczestnik egzaminu przed wejściem na salę egzaminacyjną powinien okazać dowód osobisty lub inny dokument tożsamości zawierający numer PESEL, a w przypadku osób nieposiadających obywatelstwa polskiego dokument potwierdzający tożsamość.

Egzamin trwa 5 godzin. Czas rozpoczęcia i zakończenia egzaminu określa Przewodniczący Komisji. W trakcie egzaminu uczestnik może opuścić salę po uzyskaniu zgody Komisji i przekazaniu pracy egzaminacyjnej. W czasie egzaminu uczestnik może korzystać z przepisów prawa opublikowanych w dziennikach promulgacyjnych lub zawartych w zbiorach przepisów bez komentarzy oraz z urządzeń ułatwiających liczenie (kalkulatorów), z wyjątkiem urządzeń posiadających funkcje gromadzenia, przetwarzania i przenoszenia danych. Komisja może wykluczyć z egzaminu osobę, która podczas egzaminu korzystała z cudzej pomocy, posługiwała się materiałami pomocniczymi, innymi niż powyższe, lub w inny sposób zakłócała przebieg egzaminu. 

Egzamin składa się ze 160 pytań w formie testu jednokrotnego wyboru oraz 3 zadań sytuacyjnych. 

Komisja oznacza pracę uczestnika egzaminu indywidualnym kodem. Wyłączną podstawę oceny stanowią odpowiedzi udzielone w sposób trwały i czytelny, podane przez uczestnika egzaminu na załączonej do pracy egzaminacyjnej karcie odpowiedzi. Prace zawierające inne, poza przydzielonym kodem, elementy pozwalające na identyfikację autora pracy będą ocenione jako prace niedostateczne. 

Każde pytanie testu jest oceniane według następujących zasad: 

• odpowiedź prawidłowa - dwa punkty, 
• odpowiedź nieprawidłowa - minus jeden punkt, 
• brak odpowiedzi - zero punktów. 

Wynik testu stanowi sumę punktów dodatnich, uzyskanych za odpowiedzi prawidłowe, pomniejszoną o punkty ujemne za odpowiedzi nieprawidłowe. 

Każde zadanie sytuacyjne jest oceniane w skali od 0 do 10 punktów. Ocena zadania sytuacyjnego uwzględnia w szczególności spójność odpowiedzi, stopień rozwiązania zadania oraz znajomość przepisów prawa. 

Warunkiem zdania egzaminu jest uzyskanie co najmniej 192 punktów z testu oraz co najmniej 18 punktów za rozwiązanie zadań sytuacyjnych. 

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. 2002 r., Nr 76, poz. 694, ze zm.);

• Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 18 lipca 2002 r. w sprawie uprawnień do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych (Dz. U. 2002 r., Nr 120, poz. 1022) 

A.J.
Zespół e-prawnik.pl