Z jakimi karami muszą się liczyć osoby fizyczne naruszające reguły konkurencji?

Osoba zarządzająca to osoba fizyczna kierująca przedsiębiorstwem, w szczególności osoba pełniąca funkcję kierowniczą lub wchodząca w skład organu zarządzającego przedsiębiorcy. Są to osoby mające wypływ na zachowanie rynkowe przedsiębiorcy, co do zasady zajmujące najwyższe stanowiska w strukturze organizacyjnej przedsiębiorcy. Ocena, czy dana osoba fizyczna spełnia przesłanki do uznania jej za osobę zarządzającą, jest dokonywana na podstawie indywidualnych okoliczności sprawy.

Za osoby kierujące przedsiębiorstwem uznaje się:

• osoby wchodzące w skład organu zarządzającego przedsiębiorcy (np. członek zarządu spółki kapitałowej, spółki partnerskiej lub spółdzielni), które w praktyce kierują przedsiębiorstwem;
• osoby pełniące funkcję kierowniczą, tj. takie, którym powierzono kierowanie przedsiębiorstwem, lecz które nie wchodzą w skład organu zarządzającego, np. dyrektor określonego pionu. Status osoby zarządzającej może mieć także osoba trzecia, której powierzono prowadzenie spraw spółki osobowej;
• inne osoby kierujące przedsiębiorstwem, czyli osoby mogące faktycznie określać kierunki działania przedsiębiorcy, nie pełniąc formalnie funkcji kierowniczych w strukturze organizacyjnej przedsiębiorcy ani nie zasiadając w organach zarządzających przedsiębiorcy.

Za osobę zarządzająca może także zostać uznana osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą, ale także wójt, burmistrz, prezydent miasta lub gminy, starosta, marszałek województwa (gminy, powiaty i województwa w zakresie organizowania lub świadczenia usług użyteczności publicznej są przedsiębiorcami w rozumieniu Ustawy).

Na podstawie art. 6 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów osoba fizyczna ponosi odpowiedzialność za zawarcie przez przedsiębiorcę ograniczającego konkurencję porozumienia, o ile przez swoje działanie lub zaniechanie dopuściła do naruszenia przepisów antymonopolowych przez przedsiębiorcę. Oto przykładowy katalog praktyk uznawanych za antykonkurencyjne porozumienie ustalania cen:

1. ustalanie wielkości produkcji lub sprzedaży,
2. podział rynku,
3. ustalenia dyskryminacyjne,
4. ustalenia wiązane,
5. ograniczanie dostępu do rynku lub eliminowanie z rynku.

Udział przedsiębiorcy w zmowie przetargowej nie jest zaś podstawą odpowiedzialności osoby zarządzającej.

Przy ustalaniu wysokości kary dla osoby zarządzającej bierze się pod uwagę okoliczności łagodzące i obciążające

Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów szczegółowo określa przesłanki brane pod uwagę przy ustalaniu wysokości kary dla osób zarządzających i wprowadza katalog okoliczności łagodzących i obciążających. Okoliczności łagodzące i obciążające są oceniane łącznie i indywidualnie dla każdej osoby fizycznej. W zależności od konkretnej sprawy mogą mieć różną wagę, wpływając na zmniejszenie lub zwiększenie kary pieniężnej.

Okoliczności łagodzące, jakie mogą wpłynąć na obniżenie wysokości kary dla osoby zarządzającej, to:

1. działanie pod przymusem,
2. przyczynienie się do dobrowolnego usunięcia przez przedsiębiorcę skutków naruszenia,
3. przyczynienie się do zaniechania przez przedsiębiorcę w z własnej inicjatywy stosowania niedozwolonej praktyki przed wszczęciem postępowania lub niezwłocznie po jego wszczęciu,
4. podjęcie z własnej inicjatywy działań w celu zaprzestania naruszenia lub usunięcia jego skutków,
5. współpraca z Prezesem Urzędu w toku postępowania, w szczególności przyczynienie się do szybkiego i sprawnego przeprowadzenia postępowania.

Z kolei okoliczności obciążające, które mogą wpłynąć na podwyższenie wysokości kary, to:

1. rola organizatora, inicjatora porozumienia ograniczającego konkurencję lub nakłanianie innych przedsiębiorców lub osób do uczestnictwa w porozumieniu,
2. znaczne korzyści uzyskane przez osobę zarządzającą w związku z dokonanym naruszeniem,
3. przymuszanie, wywieranie presji lub stosowanie środków odwetowych w stosunku do innych przedsiębiorców lub osób w celu wprowadzenia w życie lub kontynuowania naruszenia,
4. dokonanie uprzednio podobnego naruszenia.