Kiedy przysługuje i w jakiej wysokości wynagrodzenie chorobowe i zasiłek chorobowy?

1.3.2005

Zarówno zasiłek jak i wynagrodzenie za czas choroby spełniają tę samą funkcję: mają zapewnić pracownikowi środki utrzymania w czasie choroby, a także pomoc finansową podczas leczenia, np. na leki. Pomoc ta jest mu potrzebna, jeśli przez czas choroby nie może wykonywać pracy. Zasadniczą jej formą jest zasiłek chorobowy wypłacany z ubezpieczenia społecznego, którym każdy pracownik jest obowiązkowo objęty na wypadek choroby. Jednak w pewnym zakresie prawo przerzuca obowiązek świadczenia na pracodawcę.

Pracodawca płaci pracownikowi wynagrodzenie chorobowe za pierwsze 33 dni niezdolności do pracy spowodowanej jego chorobą lub odosobnieniem w związku z chorobą zakaźną. Natomiast od 34 dnia pracownik pobierać będzie zasiłek chorobowy (taka zasada obowiązuje od 1 stycznia 2003 r., do tego czasu pracodawca wypłacał pracownikowi wynagrodzenie za pierwsze 35 dni niezdolności do pracy, a od 36 dnia należał się pracownikowi zasiłek chorobowy z ZUS).

W dotychczasowym stanie prawnym, w celu obniżenia kosztów zatrudnienia wprowadzono zmianę obowiązującą od 1 stycznia 2003 r., zgodnie z którą pierwszy dzień zwolnienia lekarskiego, które trwało do 6 dni był nieodpłatny. Jeżeli natomiast zwolnienie trwało co najmniej 7 dni, pracownik zachowywał prawo do wynagrodzenia za wszystkie dni choroby. W aktualnym stanie prawnym, obowiązującym od 1 stycznia 2004 r., pracodawca obowiązany jest wypłacać pracownikowi wynagrodzenie za wszystkie dni choroby, niezależnie od tego, czy zwolnienie lekarskie zostało wystawione na 5, 6 czy więcej dni. Uchylony został przepis kodeksu pracy, który wprowadzał zasadę nieodpłatności pierwszego dnia każdego okresu niezdolności do pracy z powodu choroby, jeżeli okres ten trwał nie dłużej niż 6 dni.

Prawo do uzyskania wynagrodzenia za czas choroby pracownik nabywa od chwili zatrudnienia, natomiast prawo do zasiłku chorobowego powstaje dopiero z 31 dniem nieprzerwanego okresu trwania ubezpieczenia chorobowego. Do tego okresu są jednak wliczane wszystkie poprzednie okresy ubezpieczenia, o ile nie było między nimi przerwy dłuższej niż 30 dni. Zatem jeśli osoba zwolniona z pracy znajdzie zatrudnienie przed upływem 30 dni od rozwiązania stosunku pracy, zasiłek będzie się jej należał już od początku zatrudnienia u nowego pracodawcy.

Wynagrodzenie chorobowe wypłacane przez pracodawcę jest traktowane jak wynagrodzenie za pracę i podlega takiej samej ochronie. Tej ochrony nie ma w przypadku zasiłku chorobowego.

Kiedy pracownik ma prawo do zasiłku a kiedy do wynagrodzenia za czas choroby?

Oba świadczenia wypłaca się za czas niezdolności do pracy z powodu choroby, który jest potwierdzony zaświadczeniem upoważnionego lekarza. Tak samo jak niezdolność do pracy z powodu choroby traktuje się niemożność wykonywania pracy z innych powodów. Chodzi tu o sytuacje, gdy w została wydana decyzja przez właściwy organ albo uprawniony podmiot na podstawie przepisów o chorobach zakaźnych i zakażeniach, czy też z powodu przebywania w stacjonarnym zakładzie lecznictwa odwykowego w celu leczenia uzależnienia alkoholowego bądź stacjonarnym zakładzie opieki zdrowotnej w celu leczenia uzależnienia od środków odurzających lub substancji psychotropowych.

Wynagrodzenie za czas choroby od pracodawcy należy się tylko temu pracownikowi, który spełnia warunki do otrzymania zasiłku chorobowego. Jest ponadto świadczeniem należnym tylko aktualnemu pracownikowi. Zasiłek natomiast mogą otrzymać także byli pracownicy, o ile ich choroba (niezdolność do pracy) zaczęła się, gdy pozostawali w stosunku pracy albo nie później niż:

w ciągu 14 dni po ustaniu zatrudnienia
w ciągu 3 miesięcy w razie choroby zakaźnej, której okres wylęgania jest dłuższy niż 14 dni, lub innej choroby, której objawy chorobowe ujawniają się po okresie dłuższym niż 14 dni od początku choroby).

- przy czym w tych dwóch przypadkach niezdolność do pracy musi trwać co najmniej 30 dni.

Wynagrodzenie wypłaca się za pierwsze 33 dni niezdolności do pracy, zasiłek chorobowy - za dni następne, jednak maksymalnie przez 182 dni zwolnienia od pracy. Na ten okres 182 dni składają się wszystkie okresy niezdolności do pracy z powodu choroby, także czas pobierania wynagrodzenia chorobowego.

Zasady obliczania i wypłacania obu świadczeń są takie same: oblicza się je według przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia pracownika za ostatnie 12 miesięcy, a wypłaca za każdy dzień niezdolności do pracy, także za dni wolne od pracy, odpowiednią część kwoty.

Wysokość świadczeń na wypadek choroby jest obliczana w stosunku do wynagrodzenia pracownika i wynosi 80% wynagrodzenia miesięcznego. Natomiast w przypadku, gdy choroba przypada w okresie ciąży lub powstała w wyniku wypadku przy pracy, w drodze do pracy lub z pracy, albo jest wynikiem choroby zawodowej, pracownik ma prawo do świadczenia w wysokości 100% wynagrodzenia.

Jednak pracodawca może przyznać wynagrodzenie w wysokości wyższej niż to wynika z przepisów.

Za okres pobytu w szpitalu miesięczny zasiłek chorobowy wynosi 70% podstawy wymiaru zasiłku.

Zasiłek chorobowy należy się w pełnej wysokości wynagrodzenia, jeżeli niezdolność do pracy lub niemożność wykonywania pracy:

przypada w okresie ciąży,

powstała wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów oraz zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów,

powstała wskutek wypadku w drodze do pracy lub z pracy.

Jednak zasiłek chorobowy z tytułu niezdolności do pracy powstałej w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego, jak i z tytułu niezdolności do pracy powstałej po ustaniu tytułu ubezpieczenia nie przysługuje za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli osoba niezdolna do pracy:

ma ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy,
kontynuuje działalność zarobkową lub podjęta działalność zarobkową stanowiącą tytuł do objęcia obowiązkowo lub dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym albo zapewniającą prawo do świadczeń za okres niezdolności do pracy z powodu choroby,
nie nabyła prawa do zasiłku w czasie ubezpieczenia,
jest uprawniona do zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego,
podlega obowiązkowo ubezpieczeniu społecznemu rolników określonemu w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników.

Pamiętaj, że:

Zasiłek chorobowy nie przysługuje ubezpieczonemu za cały okres niezdolności do pracy, jeżeli niezdolność ta spowodowana została w wyniku umyślnego przestępstwa lub wykroczenia popełnionego przez tego ubezpieczonego, jednak okoliczności te (popełnienia przestępstwa lub wykroczenia) muszą być stwierdzone na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu,
Zasiłek chorobowy nie przysługuje za okres niezdolności do pracy po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli ubezpieczenie to ustało po wyczerpaniu prawa do zasiłku chorobowego.

Podstawa prawna :

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974r. Kodeks pracy (Dz. U. 1998 r., Nr 21, poz. 93 ze zmianami),
Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. 1999 r., Nr 60, poz. 636 ze zmianami).

Michał Włodarczyk

Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.

Komentarze