Klient nie zapłacił mi za usługi w terminie określonym w fakturze, czy z tego tytułu przysługują mi jakieś dodatkowe pieniądze?

Jeżeli Państwa kontrahent nie reguluje płatności za usługi w terminie określonym w fakturze lub umowie przysługują Państwu odsetki. Zgodnie ze znaną już przed wiekami regułą pacta sunt servanda - umów należy dotrzymywać, każda osoba, która zawarła skuteczną i ważną umowę zobowiązana jest ją realizować. To właśnie naruszenia powyższej zasady odnośnie terminu płatności umożliwia Państwu dochodzenie odsetek.

            Przechodząc już do sedna, odsetki dzielimy na:

1. odsetki ustawowe;
2. odsetki umowne;
3. odsetki ustawowe za opóźnienie;
4. odsetki umowne za opóźnienie
5. odsetki ustawowe ze opóźnienie w transakcjach handlowych.
6. odsetki umowne ze opóźnienie w transakcjach handlowych.

1. Odsetki ustawowe

            Odsetki ustawowe stanowią najpowszechniejszą formę odszkodowania za zwłokę w spełnieniu świadczeń pieniężnych, dotyczą one nie tylko przedsiębiorców, ale także osób nie prowadzących działalności gospodarczej. Ich prostota polega na tym, że aby otrzymać odsetki nie potrzeba żadnego zapisu w umowie, a jedyne co należy zrobić to wskazać okres zwłoki wraz z wysokością należności. Zgodnie z art. 359 § 1 kodeksu cywilnego, przyjęto zasadę, że odsetki ustawowe równe są wysokości sumy stopy referencyjnej NBP* i 3,5 punktów procentowych. Mając na względzie, że stopa na dzień dzisiejszy wynosi 1.5%,  odsetki ustawowe wynoszą 5% w skali roku.

2. Odsetki umowne

            Ustawodawca zezwolił, aby strony umowy ustaliły odmienną wysokość odsetek ustawowych. Mając jednak na względzie poszanowanie interesów wszystkich stron umów, zgodnie z art. 359 § 2 KC, maksymalna wysokość odsetek została  ograniczona do dwukrotności wysokości odsetek ustawowych. Aktualnie maksymalna wysokość umownych odsetek ustawowych wynosi 10% w skali roku.

3. Odsetki ustawowe za opóźnienie

            Odsetki ustawowe za opóźnieniem dotyczą sytuacji w której dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, i jako wynikające bezpośrednio z ustawy, analogicznie do odsetek ustawowych z art. 359 § 1KC, nie potrzebują żadnego zapisu w umowie, a jedyne co należy zrobić aby je otrzymać to wskazać okres zwłoki wraz z wysokością należności. Uwzględniając powyższe, wierzycielowi przysługuje prawo do zażądania odsetek za czas opóźnienia, bez względu na powód niezrealizowania świadczenia o czasie, nawet jeśli było ono całkowicie niezawinione przez dłużnika. Zakładając, że przy odsetkach ustawowych za opóźnienie, znaczenie ma jedynie przedmiot umowy, czyli świadczenie pieniężne, wszystkie strony takich umów, zarówno profesjonalne podmioty gospodarczymi jak i osoby nieprowadzące działalności gospodarczej, są uprawnione do wystąpienia z roszczeniem o takowe. Kodeks Cywilny w art. 481. § 2 k.c.,  unormował ich wysokość jako sumę stopy referencyjnej NBP i 5,5 punktów procentowych, wynosząc na chwilę obecną 7% w skali roku.

4. Odsetki umowne za opóźnienie

            Kierując się tymi samymi przesłankami, ustawodawca podobnie do zwyczajnych odsetek umownych w art. 481. § 2¹ K.C., przewidział możliwość zmiany wysokości odsetek, ustalając ich górny pułap na wysokość dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie, wynosząc na dzień publikacji tego wpisu 14% w skali roku.

5. Odsetki ustawowe ze opóźnienie w transakcjach handlowych

            Kończąc powyższy podział, należy wspomnieć o przedstawionym w art. 481 § 2 K.C. odszkodowaniu zwanym odsetkami ustawowymi ze opóźnienie w transakcjach handlowych. Inaczej jednak niż w poprzednich, mają one zastosowanie jedynie do umów wykonywanych przez profesjonalne podmioty gospodarcze w związku z wykonywaną przez nie działalnością. Mając na uwadze nałożony na takowe obowiązek należytej staranności, ustawa przewiduję za opóźnienie w transakcjach handlowych  sumę stopy referencyjnej oraz 8 punków procentowych, wynosząc na chwilę obecną 9.5% w skali roku.

6. Odsetki umowne ze opóźnienie w transakcjach handlowych.

            I w tym wypadku, ustawodawca kierując się wolnością kreowania postanowień umownych, zezwolił na ustalenie przez strony odmiennych wysokości odszkodowań, przewidując  w art. 481. § 2¹ K.C. zrównując ich maksymalną wysokość z górną granicą odsetek umownych , a więc  wynosząc na dzień publikacji tego wpisu 14% w skali roku.

            Ponadto należy pamiętać, że jeśli termin zapłaty przypada w dzień ustawowo wolny od pracy, czyli w święto albo w niedzielę, wówczas termin ulega przesunięciu na następny dzień nie będący ustawowo wolnym od pracy. Jeżeli termin zapłaty przypada na inny dzień wolny od pracy, wówczas nie ulega on przesunięciu.

* stopa referencyjna Narodowego Banku Polskiego (NBP) to rentowność 7-dniowych bonów pieniężnych NBP wynosząca aktualnie 1.5%. Warto każdorazowo sprawdzić wysokość stopy na oficjalnej stronie NBP - www.nbp.pl.

Renata Szczepanowska

Radca Prawny