Kto i na jakich zasadach ma obowiązek zapewnienia odpowiednich poziomów odzysku odpadów opakowaniowych i poużytkowych?

Kto ma obowiązek zapewnienia odpowiednich poziomów odzysku odpadów opakowaniowych i poużytkowych?

Pewnej grupy przedsiębiorców dotyczą liczne obowiązki wynikające z ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej. Chodzi tu o:

• przedsiębiorców, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, wprowadzających na terytorium kraju produkty w opakowaniach, których rodzaje określa poniższa tabela:

• przedsiębiorców, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, wprowadzających na terytorium kraju produkty wymienione w poniższych tabelach:

Rodzaje produktów:

Rodzaje tzw. pozostałych produktów

• przedsiębiorców, którzy pakują produkty wytworzone przez innego przedsiębiorcę i wprowadzają je na rynek krajowy;

• przedsiębiorcę, który zlecił wytworzenie tego produktu lub produktu w opakowaniu oraz którego oznaczenie (znak towarowy lub firma, nazwa przedsiębiorcy, a w przypadku osoby fizycznej - imię i nazwisko przedsiębiorcy lub nazwa, pod którą wykonuje działalność gospodarczą) zostało umieszczone na produkcie lub produkcie w opakowaniu, w przypadku gdy produkt lub produkt w opakowaniu jest wprowadzany na rynek krajowy przez przedsiębiorcę niebędącego wytwórcą produktu lub produktu w opakowaniu;

• przedsiębiorcę prowadzącego jednostkę lub jednostki handlu detalicznego o powierzchni handlowej powyżej 500 m2, sprzedającego produkty tam pakowane; 

• przedsiębiorcę prowadzącego więcej niż jedną jednostkę handlu detalicznego o łącznej powierzchni handlowej powyżej 5 000 m2, bez względu na powierzchnię pojedynczej jednostki, sprzedającego produkty w tych jednostkach pakowane;

• przedsiębiorcy wprowadzającego na terytorium kraju w drodze importu lub wewnątrzwspólnotowego nabycia towary, których częściami składowymi lub przynależnościami są produkty wymienione w podanych wyżej tabelach określających rodzaje produktów oraz rodzaje pozostałych produktów. 

Przepisów wspomnianej ustawy nie stosuje się jednak do przedsiębiorcy, który eksportuje lub dokonuje wewnątrzwspólnotowej dostawy produktów lub produktów w opakowaniach, które uprzednio zostały wprowadzone na terytorium kraju w drodze importu lub wewnątrzwspólnotowego nabycia.

Na czym polega obowiązek zapewnienia odzysku?

Zgodnie z ustawą o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej, ww. przedsiębiorcy mają obowiązek zapewnienia odzysku, a w szczególności recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych.  

Przedsiębiorcy ci obowiązani są przy tym do dnia 31 grudnia 2007 r. osiągnąć docelowy poziom odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych, co najmniej w wysokości określonej w poniższej tabeli, z wyłączeniem poziomu odzysku odpadów z opakowań, których rodzaje określa tabela podana na początku niniejszego opracowania.  

Docelowe procentowe poziomy odzysku i recyklingu dla odpadów opakowaniowych i poużytkowych w stosunku do masy lub ilości wprowadzonych na rynek krajowy, w drodze sprzedaży lub importu, opakowań i produktów:

1) Nie dotyczy opakowań mających bezpośredni kontakt z produktami leczniczymi określonymi w przepisach Prawa farmaceutycznego oraz opakowań po środkach niebezpiecznych w rozumieniu przepisów ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych. 

2) Nie dotyczy palet drewnianych. 

3) Nie dotyczy ogniw cynkowo-węglowych i alkalicznych. 

4) Dotyczy olejów przepracowanych poddanych regeneracji. 

Przedsiębiorca wprowadzający na terytorium kraju produkty w opakowaniach, których rodzaje określa tabela podana na początku niniejszego opracowania, jest obowiązany osiągnąć:

• do dnia 31 grudnia 2007 r. co najmniej 50 % poziom odzysku odpadów opakowaniowych łącznie dla wszystkich rodzajów opakowań, w których wprowadził produkty, oraz 

• do dnia 31 grudnia 2014 r. co najmniej 60 % poziom odzysku odpadów opakowaniowych łącznie dla wszystkich rodzajów opakowań, w których wprowadził produkty. 

Przedsiębiorca taki jest obowiązany do dnia 31 grudnia 2014 r. osiągnąć docelowy poziom odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych co najmniej w wysokości określonej w załączniku nr 4a do ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej.

Poziom odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych stanowi wyrażona w procentach wartość ilorazu masy lub ilości odpadów opakowaniowych i poużytkowych poddanych odpowiednio odzyskowi lub recyklingowi oraz masy lub ilości wprowadzonych na rynek opakowań lub produktów, w określonym czasie.  

W przypadku ogniw i baterii galwanicznych oraz ich części z wyłączeniem części ogniw i baterii galwanicznych  (31.

40.1,  z wyłączeniem 31.40.12 ), ilość tych produktów wprowadzonych na terytorium kraju w danym roku kalendarzowym ustala się jako średnią roczną z ilości wprowadzonych na terytorium kraju tych produktów w danym roku kalendarzowym oraz w poprzednich dwóch latach kalendarzowych. W przypadku przedsiębiorców, którzy rozpoczęli w danym roku kalendarzowym lub w roku poprzednim działalność polegającą na wprowadzaniu na terytorium kraju takich produktów, ilość tych produktów wprowadzonych na terytorium kraju w danym roku kalendarzowym ustala się odpowiednio jako ilość tych produktów wprowadzonych na terytorium kraju w danym roku kalendarzowym albo jako średnią roczną z ilości tych produktów wprowadzonych na terytorium kraju w danym roku kalendarzowym albo jako średnią roczną z ilości tych produktów wprowadzonych na terytorium kraju w danym roku kalendarzowym oraz roku poprzednim.

Masę i ilość opakowań wprowadzanych na rynek ustala się w oparciu o odpowiednio prowadzoną ewidencję dodatkową.

Wprowadzenie na rynek opakowań lub produktów następuje zasadniczo w dacie ich wydania z magazynu w celu ostatecznego wprowadzenia do obrotu.  W przypadku jednak importu produktów lub produktów w opakowaniach uważa się, że importer wprowadza na terytorium kraju produkty lub produkty w opakowaniach w dacie ich dopuszczenia do obrotu na terytorium kraju. 

W przypadku wewnątrzwspólnotowego nabycia produktów lub produktów w opakowaniach uważa się, że przedsiębiorca wprowadza na terytorium kraju produkty lub produkty w opakowaniach w dacie wystawienia faktury potwierdzającej wewnątrzwspólnotowe nabycie produktów lub produktów w opakowaniu. 

Opakowania lub produkt uważa się przy tym za wprowadzone do obrotu tylko raz.  

Przy obliczaniu osiągniętych poziomów odzysku przez danego przedsiębiorcę do masy odpadów opakowaniowych i poużytkowych poddanych odzyskowi dodaje się:  

• masę opon zebranych i zregenerowanych (bieżnikowanych) na terytorium kraju, 

• masę olejów bazowych pochodzących z regeneracji zebranych na terytorium kraju olejów odpadowych, zużytych do wytworzenia wprowadzonych na terytorium kraju olejów smarowych, z zastrzeżeniem spełnienia warunków, jakie powinien spełnić przedsiębiorca produkujący w kraju oleje smarowe z udziałem wytworzonych w kraju olejów bazowych pochodzących z regeneracji, określonych w ustawie i rozporządzeniu wykonawczym.

Przy obliczaniu osiągniętych poziomów odzysku dla odpadów opakowaniowych i poużytkowych do odzysku zalicza się procesy R1-R9, R13 i R14 z załącznika nr 5 do ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach, tzn.:

• R1 Wykorzystanie jako paliwa lub innego środka wytwarzania energii 

• R2 Regeneracja lub odzyskiwanie rozpuszczalników 

• R3 Recykling lub regeneracja substancji organicznych, które nie są stosowane jako rozpuszczalniki (włączając kompostowanie i inne biologiczne procesy przekształcania)  

• R4 Recykling lub regeneracja metali i związków metali 

• R5 Recykling lub regeneracja innych materiałów nieorganicznych 

• R6 Regeneracja kwasów lub zasad 

• R7 Odzyskiwanie składników stosowanych do usuwania zanieczyszczeń 

• R8 Odzyskiwanie składników z katalizatorów 

• R9 Powtórna rafinacja oleju lub inne sposoby ponownego wykorzystania oleju 

• R13 Magazynowanie odpadów, które mają być poddane któremukolwiek z działań wymienionych w punktach od R 1 do R12 (z wyjątkiem tymczasowego magazynowania w czasie zbiórki w miejscu, gdzie odpady są wytwarzane)  

• R14 Inne działania polegające na wykorzystaniu odpadów w całości lub części 

Przy obliczaniu natomiast osiągniętych poziomów recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych do recyklingu zalicza się procesy R2-R9 i R14 wymienione w załączniku nr 5 do ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach, tj.:

• R2 Regeneracja lub odzyskiwanie rozpuszczalników 

• R3 Recykling lub regeneracja substancji organicznych, które nie są stosowane jako rozpuszczalniki (włączając kompostowanie i inne biologiczne procesy przekształcania)  

• R4 Recykling lub regeneracja metali i związków metali 

• R5 Recykling lub regeneracja innych materiałów nieorganicznych 

• R6 Regeneracja kwasów lub zasad 

• R7 Odzyskiwanie składników stosowanych do usuwania zanieczyszczeń 

• R8 Odzyskiwanie składników z katalizatorów 

• R9 Powtórna rafinacja oleju lub inne sposoby ponownego wykorzystania oleju 

• R14 Inne działania polegające na wykorzystaniu odpadów w całości lub części 

Przy obliczaniu osiągniętych poziomów recyklingu przez danego przedsiębiorcę do masy olejów odpadowych poddanych recyklingowi dodaje się masę olejów bazowych pochodzących z regeneracji zebranych na terytorium kraju olejów odpadowych, zużytych do wytworzenia wprowadzonych na terytorium kraju olejów smarowych, pod warunkiem spełnienia warunków, jakie powinien spełnić przedsiębiorca produkujący w kraju oleje smarowe z udziałem wytworzonych w kraju olejów bazowych pochodzących z regeneracji, określonych w ustawie i rozporządzeniu wykonawczym. 

Przy obliczaniu poziomu odzysku i recyklingu nie uwzględnia się produktów, które są częściami składowymi lub przynależnościami towarów wyeksportowanych lub wywiezionych z terytorium kraju w drodze wewnątrzwspólnotowej dostawy. 

Przy obliczaniu poziomu odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych, do masy lub ilości wprowadzonych na rynek opakowań lub produktów nie wlicza się produktów i produktów w opakowaniach, które zostały wyeksportowane lub opuściły terytorium kraju w drodze wewnątrzwspólnotowej dostawy, dokonanej przez przedsiębiorcę innego niż wytwórca tych produktów lub produktów w opakowaniach, na podstawie dokumentów potwierdzających ten eksport lub wewnątrzwspólnotowa dostawę produktów lub produktów w opakowaniach. 

Do rzeczywiście osiągniętego poziomu odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych nie wlicza się importu oraz wewnątrzwspólnotowego nabycia odpadów opakowaniowych i poużytkowych, które poddaje się odzyskowi i recyklingowi na terytorium kraju.

Przy obliczaniu poziomu recyklingu olejów odpadowych wlicza się wyłącznie masę olejów odpadowych poddanych regeneracji w instalacjach wpisanych do prowadzonego przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska powszechnie dostępnego wykazu prowadzących instalacje do regeneracji olejów odpadowych, spełniające wymagania określone dla tych instalacji.

Przedsiębiorca produkujący w kraju oleje smarowe z udziałem wytworzonych w kraju olejów bazowych pochodzących z regeneracji może je włączyć do rzeczywiście uzyskanego poziomu recyklingu, jeżeli:  

1. posiada specjalistyczną instalację umożliwiającą prowadzenie procesu regeneracji,  

2. posiada zezwolenie wymagane przepisami o ochronie środowiska,  

3. uzyskane produkty spełniają normy określone w przepisach odrębnych.  

Roczne poziomy odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych

Z dniem 1 stycznia 2006 r. weszło w życie nowe rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 maja 2005 r. w sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych. Zastąpiło ono poprzednie rozporządzenie w tej sprawie.

Określono w nim roczne poziomy odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych w poszczególnych latach do dnia 31 grudnia 2007 r., wynoszące odpowiednio:

Objaśnienia: 

1) Nie dotyczy opakowań mających bezpośredni kontakt z produktami leczniczymi określonymi w przepisach Prawa farmaceutycznego oraz opakowań po środkach niebezpiecznych w rozumieniu przepisów ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych.

2) Nie dotyczy palet drewnianych. 

3) Nie dotyczy ogniw cynkowo-węglowych i alkalicznych. 

4) Dotyczy olejów przepracowanych poddanych regeneracji. 

Podstawa prawna:

• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 maja 2005 r. w sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych (Dz. U. Nr 103, poz. 872);
• Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (Dz. U. 2001 r., Nr 63, poz. 639, ze zm.);
• Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz. U. 2001 r., Nr 63, poz. 638, ze zm.);
• Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. 2004 r., Nr 173, poz. 1807, ze zm.);
• Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. 2001 r., 62, poz. 628)

A.J.
Zespół e-prawnik.pl