Kto ma pierwszeństwo na uzyskanie patentu na wynalazek?

 

Prawo do uzyskania patentu na wynalazek przysÅ‚uguje twórcy. ZasadÄ… jest zatem, że podmiotem uprawnionym jest twórca, a jedynie wyjÄ…tkowo prawo to przysÅ‚uguje innym podmiotom. Jeżeli wynalazku dokonaÅ‚y co najmniej dwie osoby, wówczas uprawnienie do uzyskania patentu przysÅ‚uguje im wspólnie. Należy zauważyć, że za wspóÅ‚twórcÄ™ należy uznać takÄ… tylko osobÄ™, której udziaÅ‚ w dokonaniu projektu wynalazczego ma charakter twórczy. Nie jest natomiast twórcÄ… osoba, która udzieliÅ‚a tylko pomocy przy dokonaniu wynalazku, jeżeli nie uczestniczyÅ‚a w koncepcji tworzenia nowego rozwiÄ…zania. Patent na wynalazek twórca uzyskuje dopiero po wydaniu decyzji przez UrzÄ…d patentowy. JeÅ›li chcesz wiedzieć jak przebiega procedura uzyskania patentu na wynalazek oraz praw ochronnych na wzór użytkowy lub rejestracji na wzór przemysÅ‚owy, zapoznaj siÄ™ z treÅ›ciÄ… poniższej porady.

Kto jest uprawniony do uzyskania patentu na wynalazek lub prawa ochronnego na wzór użytkowy albo prawa rejestracji na wzór przemysÅ‚owy?

Zgodnie z zasadÄ… wyrażonÄ… w prawie wÅ‚asnoÅ›ci przemysÅ‚owej, prawo do uzyskania patentu na wynalazek albo prawa ochronnego na wzór użytkowy, jak również prawa z rejestracji wzoru przemysÅ‚owego przysÅ‚uguje:

  • twórcy oraz

  • wspóÅ‚twórcom.

Jeżeli jednak do dokonania wynalazku, wzoru użytkowego albo wzoru przemysÅ‚owego doszÅ‚o w wyniku wykonywania przez twórcÄ™ obowiÄ…zków ze stosunku pracy albo z realizacji innej umowy, prawo przysÅ‚uguje pracodawcy lub zamawiajÄ…cemu, chyba że strony ustaliÅ‚y inaczej. Postanowienie w umowie o pracÄ™, że takie prawa przysÅ‚ugujÄ… pracodawcy jest zbÄ™dne. Natomiast postanowienie, że takie prawa przysÅ‚ugujÄ… pracownikowi jest niezbÄ™dne do tego, żeby to pracownik je posiadaÅ‚.

Poza tym w umowie pomiÄ™dzy przedsiÄ™biorcami może być okreÅ›lony podmiot, któremu przysÅ‚ugiwać bÄ™dÄ… prawa w zwiÄ…zku z wykonywaniem tej umowy. Przy czym w razie dokonania wynalazku, wzoru użytkowego albo wzoru przemysÅ‚owego przez twórcÄ™ przy pomocy przedsiÄ™biorcy, przedsiÄ™biorca ten może korzystać z tego wynalazku, wzoru użytkowego albo wzoru przemysÅ‚owego we wÅ‚asnym zakresie.

Czy patent, prawo ochronne oraz prawo rejestracji sÄ… zbywalne?

Prawo do uzyskania patentu na wynalazek, prawa ochronnego na wzór użytkowy albo prawa z rejestracji wzoru przemysÅ‚owego jest zbywalne i podlega dziedziczeniu. Umowa o przeniesienie prawa wymaga, pod rygorem nieważnoÅ›ci, zachowania formy pisemnej.

Twórca wynalazku, wzoru użytkowego albo wzoru przemysÅ‚owego uprawniony do uzyskania patentu, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji może przenieść to prawo nieodpÅ‚atnie lub za uzgodnionÄ… zapÅ‚atÄ… na rzecz przedsiÄ™biorcy albo przekazać mu wynalazek, wzór użytkowy albo wzór przemysÅ‚owy do korzystania.

Kto ma pierwszeństwo na uzyskanie patentu, prawa ochronnego i prawa rejestracji?

PierwszeÅ„stwo do uzyskania patentu, prawa ochronnego albo prawa z rejestracji oznacza siÄ™ wedÅ‚ug daty zgÅ‚oszenia wynalazku, wzoru użytkowego albo wzoru przemysÅ‚owego w UrzÄ™dzie Patentowym. PierwszeÅ„stwo uprzednie do uzyskania patentu, prawa ochronnego albo prawa z rejestracji przysÅ‚uguje w Rzeczypospolitej Polskiej, na zasadach okreÅ›lonych w umowach miÄ™dzynarodowych, wedÅ‚ug daty pierwszego prawidÅ‚owego zgÅ‚oszenia wynalazku, wzoru użytkowego albo wzoru przemysÅ‚owego we wskazanym paÅ„stwie, jeżeli od tej daty zgÅ‚oszenie w UrzÄ™dzie Patentowym dokonane zostanie w okresie:

  • 12 miesiÄ™cy - w przypadku zgÅ‚oszeÅ„ wynalazków i wzorów użytkowych;

  • 6 miesiÄ™cy - w przypadku zgÅ‚oszeÅ„ wzorów przemysÅ‚owych.

PierwszeÅ„stwo uprzednie oznacza siÄ™ wedle zgÅ‚oszenia lub wystawienia, mimo że zgÅ‚oszenie zostaÅ‚o dokonane później. Warunkiem jest, aby rzeczywiste zgÅ‚oszenie nastÄ…piÅ‚o we wÅ‚aÅ›ciwym czasie.

Przykład:

  • Jan Kowalski wynalazÅ‚ silnik na wodór, który zaprezentowaÅ‚ na wystawie miÄ™dzynarodowej oficjalnej. Jednakże Jan Kowalski zgÅ‚osiÅ‚ swój wynalazek później niż Jan Nowak. W takim przypadku, jeÅ›li do zgÅ‚oszenia dojdzie w okreÅ›lonym terminie - od daty wystawienia - we wÅ‚aÅ›ciwym UrzÄ™dzie Patentowym, to za datÄ™ zgÅ‚oszenia uważa siÄ™ datÄ™ wystawienia. Dlatego prawo pierwszeÅ„stwa patentu na wynalazek ma Jan Kowalski, a nie Jan Nowak.

Od kiedy zgłoszenie jest skuteczne?

ZgÅ‚oszenie uważa siÄ™ za dokonane w dniu, w którym wpÅ‚ynęło ono do UrzÄ™du Patentowego z zachowaniem formy pisemnej również za pomocÄ… telefaksu lub w postaci elektronicznej. Przy czym w przypadku nadania zgÅ‚oszenia telefaksem oryginaÅ‚ zgÅ‚oszenia powinien wpÅ‚ynąć do UrzÄ™du Patentowego w terminie 30 dni od daty nadania. Uwaga! Termin ten nie podlega przywróceniu.

PamiÄ™tać należy, że jeżeli zgÅ‚oszenie przesÅ‚ane telefaksem jest nieczytelne lub nie jest tożsame z dostarczonym oryginaÅ‚em albo dostarczone po terminie za datÄ™ zgÅ‚oszenia uznaje siÄ™ dzieÅ„, w którym zostaÅ‚ dostarczony oryginaÅ‚.

Przez postać elektronicznÄ… zgÅ‚oszenia należy rozumieć postać ustalonÄ… przy przesyÅ‚aniu zgÅ‚oszenia przy zastosowaniu sieci telekomunikacyjnej lub na informatycznym noÅ›niku danych. W przypadku gdy zgÅ‚oszenie przesÅ‚ane w postaci elektronicznej zawiera szkodliwe oprogramowanie, UrzÄ…d Patentowy nie jest zobowiÄ…zany do otwierania takiej korespondencji i jej dalszego przetwarzania. W takim przypadku, a także gdy przesÅ‚ane zgÅ‚oszenie jest nieczytelne, nie wywoÅ‚uje ono skutku. O ile nieczytelne sÄ… niektóre z części zgÅ‚oszenia, uważa siÄ™, że nie zostaÅ‚y one zÅ‚ożone. UrzÄ…d Patentowy powiadamia niezwÅ‚ocznie zgÅ‚aszajÄ…cego, przy użyciu takiego samego Å›rodka przekazu, że zgÅ‚oszenie przesÅ‚ane telefaksem jest w caÅ‚oÅ›ci lub części nieczytelne albo też zaszedÅ‚ jeden z w/w przypadków, w przypadku gdy możliwe jest ustalenie adresu poczty elektronicznej lub tożsamoÅ›ci zgÅ‚aszajÄ…cego i jego adresu oraz nie zagraża to bezpieczeÅ„stwu systemu teleinformatycznego UrzÄ™du Patentowego i pozwalajÄ… na to wzglÄ™dy techniczne użytego przez zgÅ‚aszajÄ…cego Å›rodka przekazu.

Czy o pierwszeństwie może decydować data wystawienia wynalazku?

Pierwszeństwo uprzednie do uzyskania patentu, prawa ochronnego albo prawa z rejestracji oznacza się, na zasadach określonych w umowach międzynarodowych, według daty wystawienia wynalazku, wzoru użytkowego albo wzoru przemysłowego w Polsce lub za granicą, na wystawie międzynarodowej oficjalnej lub oficjalnie uznanej, jeżeli zgłoszenie w Urzędzie Patentowym tego wynalazku, wzoru użytkowego albo wzoru przemysłowego dokonane zostanie w okresie 6 miesięcy od tej daty.

Od kiedy liczy się pierwszeństwo, czy od daty zgłoszenia, czy od daty wystawienia na wystawie?

Jeżeli wynalazek, wzór użytkowy albo wzór przemysÅ‚owy, bÄ™dÄ…cy przedmiotem pierwszego prawidÅ‚owego zgÅ‚oszenia, byÅ‚ wczeÅ›niej wystawiony na wystawie i korzystaÅ‚, od dnia wystawienia do dnia zgÅ‚oszenia, z ochrony tymczasowej (przewidzianej w Konwencji Paryskiej), pierwszeÅ„stwo do uzyskania patentu, prawa ochronnego albo prawa z rejestracji oraz poczÄ…tek przewidzianych tam terminów do dokonania zgÅ‚oszenia w UrzÄ™dzie Patentowym oznacza siÄ™ wedÅ‚ug daty wystawienia tego wynalazku, wzoru użytkowego albo wzoru przemysÅ‚owego na wystawie.

Czy można zbyć uprzednie pierwszeństwo?

PierwszeÅ„stwo uprzednie jest zbywalne i podlega dziedziczeniu. Umowa o przeniesienie pierwszeÅ„stwa wymaga pod rygorem nieważnoÅ›ci zachowania formy pisemnej.

Kiedy Urząd Patentowy odmawia przyznania pierwszeństwa uprzedniego?

Urząd Patentowy wydaje postanowienie o odmowie przyznania uprzedniego pierwszeństwa w całości lub w części, jeżeli stwierdzi, że:

  1. zgłaszający nie jest uprawniony do korzystania z uprzedniego pierwszeństwa,

  2. zgÅ‚oszenie dokonane za granicÄ…, na którym zgÅ‚aszajÄ…cy opiera swoje zastrzeżenie uprzedniego pierwszeÅ„stwa, nie jest pierwszym zgÅ‚oszeniem,

  3. wystawa, na której wystawienie jest podstawÄ… zastrzeżenia uprzedniego pierwszeÅ„stwa przez zgÅ‚aszajÄ…cego, nie speÅ‚nia wymagaÅ„ opisanych wyżej,

  4. wynalazek zgÅ‚oszony w UrzÄ™dzie Patentowym lub odpowiednia część tego wynalazku różni siÄ™ od wynalazku, do którego zgÅ‚aszajÄ…cemu przysÅ‚uguje uprzednie pierwszeÅ„stwo,

  5. zgłaszający uchybił terminom dla dokonania zgłoszenia albo terminowi dla złożenia dowodu pierwszeństwa lub innego dokumentu bądź oświadczenia wymaganego do uzyskania pierwszeństwa,

  6. zgłaszający złożył oświadczenie o zgłoszeniu wynalazku we wskazanym państwie bądź wystawieniu go na określonej wystawie, mimo że taki fakt nie miał miejsca.

Jakie konsekwencje niesie równoczesne zgÅ‚oszenie?

Jeżeli zgÅ‚oszenia wynalazku, wzoru użytkowego albo wzoru przemysÅ‚owego dokonaÅ‚y niezależnie od siebie co najmniej dwie osoby, które korzystajÄ… z pierwszeÅ„stwa oznaczonego tÄ… samÄ… datÄ…, prawo do uzyskania patentu, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji przysÅ‚uguje każdej z tych osób.

Wynagrodzenie za korzystanie z wynalazku opatentowanego

Jeżeli strony nie umówiÅ‚y siÄ™ inaczej, twórca wynalazku, wzoru użytkowego albo wzoru przemysÅ‚owego ma prawo do wynagrodzenia za korzystanie z tego wynalazku, wzoru użytkowego albo wzoru przemysÅ‚owego przez przedsiÄ™biorcÄ™, gdy prawo korzystania z niego bÄ…dź prawo do uzyskania patentu, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji przysÅ‚uguje przedsiÄ™biorcy.

Jeżeli strony nie uzgodniÅ‚y wysokoÅ›ci wynagrodzenia, wynagrodzenie to ustala siÄ™ w sÅ‚usznej proporcji do korzyÅ›ci przedsiÄ™biorcy z wynalazku, wzoru użytkowego albo wzoru przemysÅ‚owego, z uwzglÄ™dnieniem okolicznoÅ›ci, w jakich wynalazek, wzór użytkowy albo wzór przemysÅ‚owy zostaÅ‚ dokonany, a w szczególnoÅ›ci zakresu udzielonej twórcy pomocy przy dokonaniu wynalazku, wzoru użytkowego albo wzoru przemysÅ‚owego oraz zakresu obowiÄ…zków pracowniczych twórcy w zwiÄ…zku z dokonaniem wynalazku, wzoru użytkowego albo wzoru przemysÅ‚owego.

Jeżeli umowa nie stanowi inaczej, wynagrodzenie wypÅ‚aca siÄ™ w caÅ‚oÅ›ci, najpóźniej w ciÄ…gu dwóch miesiÄ™cy po upÅ‚ywie roku od dnia uzyskania pierwszych korzyÅ›ci z wynalazku, wzoru użytkowego albo wzoru przemysÅ‚owego, lub w częściach, w ciÄ…gu dwóch miesiÄ™cy po upÅ‚ywie każdego roku od uzyskania tych korzyÅ›ci, jednak nie dÅ‚użej niż przez 5 lat.

Wynagrodzenie powinno być podwyższone, jeżeli korzyści osiągnięte przez przedsiębiorcę okażą się znacząco wyższe od korzyści przyjętych za podstawę do ustalenia wypłaconego wynagrodzenia.

Podstawa prawna:

  • Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo wÅ‚asnoÅ›ci przemysÅ‚owej (tekst jednolity: Dz. U. 2003 r., Nr 119, poz. 1117, ze zmianami)