Metoda kasowa - sposób rozliczania podatku VAT dla małych podatników
Na czym polega metoda kasowa?
Metoda kasowa jest szczególnym, dostępnym dla niektórych podatników, sposobem rozliczania podatku VAT. Jej istotą jest odmienny sposób powstawania obowiązku podatkowego - o ile w przypadku zasad ogólnych powstanie obowiązku podatkowego powiązane jest na ogół z wydaniem towaru lub wykonaniem usługi, w przypadku metody kasowej powstanie obowiązku podatkowego powiązane jest z otrzymaniem zapłaty przez podatnika dokonującego dostawy lub świadczącego usługę.
Jacy podatnicy mogą skorzystać z metody kasowej?
Możliwość stosowania metody kasowej umożliwiona została tzw. małym podatnikom. Są to podatnicy:
- u których wartość sprzedaży (wraz z kwotą podatku) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 800.000 euro (w 2004 r. są to podatnicy, u których wartość sprzedaży w 2003 r. nie przekroczyła 3.273.000 zł),
- prowadzących przedsiębiorstwo maklerskie, zarządzających funduszami powierniczymi, będących agentami, zleceniobiorcami lub innymi osobami świadczącymi usługi o podobnym charakterze (z wyjątkiem komisu), jeżeli kwota prowizji lub innych postaci wynagrodzenia za wykonane usługi (wraz z kwotą podatku) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 30.000 euro (w 2004 r. są to podatnicy, u których wartość sprzedaży w 2003 r. nie przekroczyła 123.000 zł).
Czy stosowanie metody kasowej oznacza, że jeśli nabywca nie zapłaci za towar lub usługę to obowiązek podatkowy nie powstanie?
Nie. Co prawda obowiązek podatkowy w przypadku podatnika stosującego metodę kasową powstaje z dniem uregulowania całości lub części należności, jednak jeśli należność ta nie zostanie uregulowana do 90 dnia licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi - obowiązek podatkowy powstanie w tym właśnie dniu.
Co się stanie, jeżeli przed upływem 90 dnia od wydania towaru lub wykonania usługi zostanie uregulowana tylko część należności?
W sytuacji takiej obowiązek podatkowy powstanie:
- w części, w której należność została uregulowana przed 90 dniem - w momencie uregulowania należności,
- w pozostałej części - 90 dnia licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.
Co trzeba zrobić, aby móc stosować metodę kasową?
Podatnik, który zamierza stosować metodę kasową musi zawiadomić o tym (na piśmie) naczelnika urzędu skarbowego. Zawiadomienie to musi nastąpić w terminie do końca miesiąca poprzedzającego okres, za który podatnik będzie stosował metodę kasową (a więc przed początkiem kwartału, od którego podatnik zamierza stosować metodę kasową). Należy podkreślić, że o stosowaniu metody kasowej podatnik jedynie zawiadamia naczelnika, i nie musi uzyskać żadnej jego zgody (co oznacza, że jeśli podatnik posiada status podatnika i zawiadomił naczelnika w terminie to naczelnik nie może kwestionować decyzji podatnika).
Uwaga!
Stosowanie metody kasowej oznacza, że podatnik rozlicza się za okresy kwartalne - nie ma możliwości stosowania metody kasowej i jednoczesnego składania deklaracji za okresy miesięczne.
Czy rozliczanie kwartalne oznacza rozliczanie się za kwartały kalendarzowe czy dowolne trzy kolejne miesiące?
Kwartały kalendarzowe. Wyjątkowo, w związku z wejściem w życie nowej ustawy VAT:
- pierwszy okres rozliczeniowy w 2004 r. obejmuje okres od stycznia do kwietnia 2004 r.,
- drugi okres rozliczeniowy w 2004 r. obejmuje okres od maja do czerwca 2004 r.
Czy ze stosowania metody kasowej można zrezygnować?
Tak, lecz nie wcześniej niż po upływie 12 miesięcy, w trakcie których podatnik stosował metodę kasową. Rezygnacja następuje poprzez zawiadomienie o tym fakcie naczelnika urzędu skarbowego, w terminie do końca kwartału, w którym podatnik stosował tę metodę.
Czy prawo do stosowania metody kasowej można utracić?
Tak, mały podatnik traci prawo do rozliczania podatku metodą kasową, począwszy od rozliczenia za miesiąc następujący po kwartale, w którym przekroczył kwotę warunkującą status małego podatnika.
Uwaga!
Przekroczenie przez małego podatnika powyższej kwoty skutkuje nie tylko utratą prawa do stosowania metody kasowej w danym roku, lecz uniemożliwia również skorzystanie z niej w roku następnym (co jest konsekwencją tego, iż w roku kolejnym nie posiada on statusu małego podatnika).
Co jeszcze powinien wiedzieć podatnik stosujący metodę kasową?
Podatnicy stosujący metodę kasową powinni pamiętać, że obowiązują ich inne niż w przypadku podatników rozliczających się na zasadach ogólnych terminy obniżenia podatku należnego o podatek naliczony. Może to nastąpić w rozliczeniu za kwartał, w którym uregulowali całą należność wynikającą z otrzymanej od kontrahenta faktury (ew. dokonali zapłaty podatku wynikającego z dokumentu celnego), nie wcześniej jednak niż z dniem otrzymania faktury lub dokumentu celnego.
Podatników tych obowiązują również szczególne zasady wystawiania faktur - faktury wystawiane przez małych podatników stosujących metodę kasową zawierają dodatkowo (poza elementami, które zawiera każda faktura):
- oznaczenie "FAKTURA VAT - MP",
- termin płatności należności określonej w fakturze.
Podstawa prawna:
- Art. 21 oraz art. 86 ust. 16 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535)
- § 12 ust. 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004 r.w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, zasad wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 97, poz. 971)
Michał Włodarczyk
Radca Prawny
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?