Na czym polega międzynarodowe podwójne opodatkowanie?

Na czym polega międzynarodowe prawne podwójne opodatkowanie?

Międzynarodowe prawne podwójne opodatkowanie można ogólnie określić jako nałożenie porównywalnych podatków przez jurysdykcje w dwu państwach (lub większej liczby państw) na tego samego podatnika z tego samego tytułu i za ten sam okres (tak np.: prof. dr hab. Hanna Litwińczuk podczas seminarium „Wybrane problemy międzynarodowego unikania podwójnego opodatkowania" - 26 listopada 2007 r. w Krakowie). Chodzi więc o sytuację, gdy ten sam podmiot podlega opodatkowaniu z tytułu tego samego dochodu lub majątku przez więcej niż jedno państwo (zob. K. Bany (tłum.) „Modelowa konwencja w sprawie podatku od dochodu i majątku" - wersja skrócona, 15 lipca 2005 r. , praca pod red. E Fonkowicz, Dom Wydawniczy ABC, Warszawa 2006 r., str. 265 i nast.).

Na czym polega podwójne opo­datkowanie w aspekcie ekonomicznym?

Oprócz wyżej wymienionego aspektu wyróżnia się także podwójne opo­datkowanie w aspekcie ekonomicznym, czyli opodatkowanie tego samego dochodu w dwóch różnych krajach. Podwójne opodatkowanie w sensie ekonomicznym różni się od podwójnego opodatkowania w sensie prawnym tym, że nie ten sam podmiot, lecz przedmiot (dochód lub majątek) jest obciążony podwójnie podatkiem (zob. K. Koperkiewicz-Mordel, W. Nykiel, W. Chróścielewski „Polskie prawo podatkowe", Difin, Warszawa 2003 r., str. 264). Tzw. ekonomiczne podwójne opodatkowanie w praktyce zachodzi, kiedy to dwa (lub więcej) różne podmioty podlegają opodatkowaniu z tytułu tego samego dochodu lub majątku, a więc dochodzi do dwukrotnego obciążenia podatkiem dochodu bądź majątku należącego do dwóch (lub więcej) różnych zagranicznych podmiotów (zob. A. Gomułowicz, J. Małecki „Podatki i prawo podatkowe", LexisNexis, Warszawa 2007 r., str. 265 i nast.).

Czemu służą umowy międzynarodowe w sprawie unikania podwójnego opodatkowania?

Poza tym, że umowy międzynarodowe w sprawie unikania podwójnego opodatkowania pozwalają na właściwe ustalenie rezydencji podatkowej danego podmiotu, spełniają one również inne funkcje.

Podmioty mające siedzibę lub miejsce zamieszkania w Polsce podlegają opodatkowaniu od całości swoich dochodów (tzw. nieograniczony obowiązek podatkowy). Jednocześnie każdy kraj opodatkowuje dochody uzyskane na jego terytorium. Stąd np. przy transgranicznym świadczeniu usług bądź pracy może dojść do podwójnego opodatkowania (zob. A. Jeleńska „Unikanie podwójnego opodatkowania", Forum Doradców Podatkowych nr 5 (76), maj 2005, str. 14-15). U osób podlegających zarówno nieograniczonemu, jak i ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu może bowiem zaistnieć sytuacja, że ich dochody będą opodatkowane podwójnie, tj. w państwie, w którym osoby te mają miejsce zamieszkania oraz w państwie, w którym położone są źródła ich przychodów. Tego typu sytuacjom zapobiegają umowy międzynarodowe, których Polska jest stroną, a w razie ich braku - przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. 

Podwójne opodatkowanie ma szkodliwe skutki dla wymiany dóbr, usług i przepływu kapitału, technologii i osób. W związku z tym duże znaczenie ma usuwanie tej przeszkody dla rozwoju stosunków gospodarczych między państwami.

Aby tego uniknąć, Polska zawarła z wieloma państwami umowy dwustronne o unikaniu podwójnego opodatkowania w zakresie podatku od dochodu i majątku. Dążymy do związania się tego typu umowami z jak największą grupą państw, z którymi rozwijamy współpracę gospodarczą. Takie umowy Polska podpisała ze wszystkimi krajami UE i wieloma państwami na świecie (w sumie już 93). Aktualizowany wykaz obowiązujących umów dostępny jest na stronie internetowej Ministerstwa Finansów. Wnikliwa analiza i umiejętność praktycznego zastosowania ich postanowień jest konieczna do optymalizacji podatkowej transakcji dokonywanych w obrocie międzynarodowym.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jednolity (Dz. U. 2000 r., Nr 14, poz. 176, ze zmianami) 

A.J.
Zespół e-prawnik.pl