Organizacje pracodawców

8.8.2013

Pośród podmiotów zbiorowego prawa pracy znajdują się związki zawodowe, organizacje pracodawców i ich zrzeszenia, załogi zakładów pracy oraz organizacje pracodawców i ich zrzeszenia.

Status prawny organizacji pracodawców, podobnie jak związkowych organizacji pracowników, określany jest zarówno normami międzynarodowymi jak i krajowymi.

Jak definiują pojęcie "organizacja pracodawców" akty o zasięgu międzynarodowym?

Art. 10 Konwencji nr 87 Międzynarodowej Organizacji Pracy uznaje za organizację pracodawców każdą organizację, która skupia pracodawców i stawia sobie za cel popieranie i obronę ich interesów.

Obecnie postuluje się, na tle właśnie tego międzynarodowego uregulowania, by uprawnienia organizacji pracodawców zrównać z uprawnieniami związków zawodowych.

Pracodawcy mają prawo tworzyć, bez uzyskania uprzedniego zezwolenia, związki według swego uznania, jak też przystępować do tych organizacji, z zastrzeżeniem stosowania się do ich statutów.

Uregulowania krajowe

Zgodnie z definicją Kodeksu pracy, pracodawcą jest jednostka organizacyjna, nawet jeżeli nie posiada osobowości prawnej oraz osoba fizyczna jeżeli spełniają one warunek zatrudniania pracowników.

Związki pracodawców mają prawo tworzenia federacji i konfederacji, jak też przystępowania do nich, a każdy związek, federacja i konfederacja ma prawo do przystępowania do międzynarodowych organizacji pracodawców.

Nadto organizacje pracodawców mają zagwarantowane ustawowo takie przymioty jak samorządność i niezależność w swej działalności statutowej od organów administracji rządowej, samorządu terytorialnego oraz innych organizacji.

Z czego składa się majątek organizacji pracodawców?

Majątek związków pracodawców, a także ich federacji i konfederacji powstaje:

ze składek członkowskich,
z darowizn, spadków i zapisów,
z własnej działalności,
z dochodów z majątków organizacji.

Dochód z działalności gospodarczej prowadzonej przez związki pracodawców oraz federacje i konfederacje służy realizacji ich zadań statutowych i nie może być przeznaczony do podziału między ich członków.

Jak powstaje związek pracodawców?

Związek taki może założyć co najmniej 10 pracodawców na mocy uchwały o jego założeniu, podjętej na zgromadzeniu założycielskim przez co najmniej 10 pracodawców.

Kolejnym krokiem jaki zgromadzenie założycielskie powinno zrobić jest uchwalenie statutu i wybór komitetu założycielskiego w liczbie co najmniej 3 osób.

Co powinien zawierać statut organizacji pracodawców?

Podstawowymi elementami statutu związku pracodawców są:

nazwa związku, określenie siedziby związku oraz terytorialny zakres działania,
określenie organów związku, zakresu ich uprawnień, trybu ich wyboru i odwołania oraz okresu kadencji,
podstawowe cele i zadania związku oraz sposoby i formy ich realizacji,
sposób nabywania i utraty członkostwa,
prawa i obowiązki członków,
sposób reprezentowania związku oraz osoby upoważnione do zaciągania zobowiązań majątkowych w imieniu związku,
zasady dokonywania zmian statutu, rozwiązywania związku i przeznaczenie jego majątku w razie likwidacji,
sposób uzyskiwania środków finansowych oraz ustanawiania składek członkowskich.

Związek pracodawców podlega obowiązkowi rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym. Komitet założycielski ma obowiązek złożenia w terminie 30 dni od dnia założenia związku wniosku o rejestrację. Jeżeli tego nie zrobi, uchwała o utworzeniu związku traci moc.

Ma to duże znaczenie dla nowej organizacji pracodawców, ponieważ z dniem zarejestrowania związek pracodawców nabywa osobowość prawną.

W jakiej sytuacji natępuje wykreślenie związku pracodawców z Krajowego Rejestru Sądowego?

Sąd skreśla związek pracodawców z Krajowego Rejestru Sądowego, gdy:

wskazany w statucie organ podjął uchwałę o rozwiązaniu związku,
liczba członków związku utrzymuje się poniżej 10 pracodawców przez okres dłuższy niż 3 miesiące.

Jakie uprawnienia mają organizacje pracodawców?

Organizacja pracodawców, która jest reprezentatywna, ma prawo:

opiniowania założeń i projektów aktów prawnych w zakresie objętym zadaniami związków pracodawców (nie ma tego prawa w stosunku do założeń projektu budżetu państwa oraz projektu ustawy budżetowej),
opiniowania dokumentów konsultacyjnych Unii Europejskiej, w szczególności białych ksiąg, zielonych ksiąg i komunikatów, oraz projektów aktów prawnych Unii Europejskiej w zakresie objętym zadaniami związków pracodawców,
występowania z wnioskami o wydanie lub zmianę ustawy albo innego aktu prawnego w zakresie spraw objętych zadaniami organizacji pracodawców,
uczestniczenia w prowadzeniu rokowań zbiorowych, w zawieraniu układów zbiorowych pracy oraz innych porozumień w zakresie objętym ich zadaniami statutowymi.

Za reprezentatywne uznaje się organizacje pracodawców, które spełniają łącznie następujące kryteria:

zrzeszają pracodawców zatrudniających więcej niż 300 000 pracowników,
mają zasięg ogólnokrajowy,
działają w podmiotach gospodarki narodowej, których podstawowy rodzaj działalności określony jest w więcej niż w połowie sekcji Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD), o której mowa w przepisach o statystyce publicznej.

Jednakże ustalając kryterium liczebności uwzględnia się nie więcej niż po 100 000 pracowników zatrudnionych przez pracodawców zrzeszonych w organizacji pracodawców, których podstawowy rodzaj działalności określony jest w jednej sekcji Polskiej Klasyfikacji Działalności.

Pamiętaj, że:

Prawo opiniowania założeń i projektów ustaw oraz aktów wykonawczych do tych ustaw nie obejmuje wszystkich aktów prawnych, które mogą interesować pracodawców. Prawo to zostało przyznane organizacjom pracodawców względem tych, które dotyczą spraw objętych statutowymi zadaniami tych organizacji,
Przekazana przez organizację pracodawców opinia nie wiąże organu, który przesłał projekt ustawy lub aktu wykonawczego do zaopiniowania,
Organizacje pracodawców posiadają uprawnienia do uczestnictwa, jako strony w prowadzeniu rokowań zbiorowych oraz do zawierania układów zbiorowych pracy i innych porozumień w zakresie objętym ich zadaniami statutowymi,
Udział związków pracodawców w rozwiązywaniu sporów zbiorowych może mieć miejsce wówczas, gdy spór ma charakter ponadzakładowy, tzn. uczestniczy w nim więcej niż jeden pracodawca. W sporze zakładowym stroną sporu jest pojedynczy pracodawca,
Ponadzakładowe układy zbiorowe pracy mogą zawierać wszystkie organizacje pracodawców utworzone na postawie przepisów ustawy o organizacjach pracodawców, niezależnie od tego, czy są one związkiem pracodawców, federacją lub konfederacją oraz czy mają charakter ogólnokrajowy, czy tylko regionalny i ilu zrzeszają członków.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 23 maja 1991 r. o organizacjach pracodawców (Dz.U.1991 r., Nr 55, poz. 235 ze zmianami),
Ustawa z dnia 6 lipca 2001 r. o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu społecznego. (Dz. U. 2001 r., Nr 100, poz. 1080 ze zmianami).

Michał Włodarczyk

Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.