Co przynosi Pakiet Przyjazne Prawo?

29.8.2019

Wydłużenie terminu rozliczania VAT w imporcie w celu wzmocnienia pozycji polskich portów w konkurencji z zagranicznymi, prawo do błędu przez pierwszy rok działalności, ochrona konsumencka, czyli m.in. prawo do reklamacji, dla firm zarejestrowanych w CEIDG oraz ułatwienia dla rzemiosła - umożliwienie zakładania spółek, bez utraty statusu rzemieślnika – to tylko niektóre przepisy Pakietu Przyjazne Prawo (PPP).

Przygotowane przez MPiT zmiany to kilkadziesiąt punktowych ułatwień dla biznesu, które w większości mają wejść w życie 1 stycznia 2020 r. Zmiany w ponad 60 ustawach mają na celu ograniczenie obciążeń regulacyjnych, w szczególności o charakterze administracyjnym.

Kluczowe rozwiązania PPP

Pakiet Przyjazne Prawo (ustawa z dnia 31 lipca 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych) jest przekrojowy, bo dotyka wielu różnych branż: od pocztowej, telekomunikacyjnej, lotniczej, energetycznej, hotelarskiej, aż po usługi płatnicze.

Ustawa stanowi kontynuację procesu zmniejszania obciążeń biurokratycznych i upraszczania przepisów. Chodzi o zapewnienie lepszych warunków do prowadzenia działalności gospodarczej, utrzymanie jedynie koniecznych i korzystnych regulacji, a także eliminację niespójności i niejednoznaczności przepisów. Pakiet Przyjazne Prawo wprowadza około 50 zmian w ponad 60 ustawach. Nowelizacja stanowi realizację formułowanych w Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju zapowiedzi zmniejszenia biurokratcji i uproszczenia przepisów.

Nowelizacja przewiduje m.in. wydłużenie terminu rozliczania VAT w imporcie, co ma wzmocnić pozycję polskich portów w konkurencji z zagranicznymi. Kolejne nowe rozwiązanie to prawo do popełnienia błędu. Opiera się ono na przekonaniu, że większość naruszeń, które popełniają początkujący przedsiębiorcy nie wynika ze złej woli, lecz ma raczej charakter „nieintencjonalnych omyłek”. Dzięki temu rozwiązaniu przedsiębiorca (osoba fizyczna), gdy popełni błąd, za który grozi mandat karny lub kara pieniężna, nie zostanie ukarany, otrzyma jedynie pouczenie i będzie musiał usunąć naruszenie. Prawo do błędu ma dotyczyć tylko przedsiębiorców zarejestrowanych w CEIDG z sektora mikro, małych i średnich firm. Ma obowiązywać przez rok od podjęcia działalności gospodarczej po raz pierwszy, albo ponownie po upływie co najmniej 36 miesięcy od dnia ostatniego zawieszenia lub zakończenia działalności.

Nowelizacja przedłużyła też do 13 sierpnia 2019 r. termin składania sprzedawcom energii oświadczeń przez mikro i małe przedsiębiorstwa, szpitale, jednostki sektora finansów publicznych. Przedsiębiorcom rzemieślnikom umożliwia wybór innej niż wpis w CEIDG formy prawnej prowadzenia działalności gospodarczej. Nowela rozszerza możliwości podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej w Polsce przez naukowców z zagranicy już pracujących w naszym kraju. Zakłada też, że pracownicy gastronomii będą mogli przebadać się na własny wniosek. Z kolei ułatwieniem w sukcesji przedsiębiorstw ma być wprowadzenie zasad przejęcia koncesji, zezwoleń, licencji oraz pozwoleń w przypadku zmiany właściciela przedsiębiorstwa osoby wpisanej do CEIDG.

Pakiet Przyjazne Prawo to reakcja na ciągle jeszcze obowiązujące w naszym prawie nieuzasadnione ograniczenia czy brak elastyczności. Przykładowo wydłużenie terminu rozliczenia VAT w imporcie to odpowiedź na obecnie przyjętą praktykę, w której tylko część importerów może korzystać z ogólnych zasad rozliczenia VAT. A propozycja wprowadzenia prawa do błędu zrodziła się z poczucia, że obecne przepisy, zakładające karanie poczatkującego przedsiębiorcy za drobne przewinienia, które wynikają z niewiedzy, są zbyt restrykcyjne.

Wydłużenie terminu rozliczenia VAT w imporcie

Tzw. Pakiet Przyjazne Państwo przewiduje m.in. wydłużenie terminu rozliczenia VAT w imporcie. Ma to wzmocnić pozycję polskich portów w konkurencji z zagranicznymi. Rozwiązanie to ma wzmocnić pozycję polskich portów w konkurencji z zagranicznymi. Dziś obowiązuje restrykcyjny termin płatności podatku VAT od importu (10 dni od odprawy celnej albo od dnia wydania decyzji celnej). W PPP proponujemy rozliczenia na zasadach ogólnych (co do zasady do 25. dnia następnego miesiąca, wraz z deklaracją VAT-7).Teraz takie preferencyjne rozliczenie przysługuje podmiotom spełniającym warunki procedury uproszczonej i tzw. upoważnionym przedsiębiorcom AEO, czyli ok. 4 tys. importerów, głównie dużym firmom. Na naszej zmianie może skorzystać nawet 47 tys. importerów. Poprawi ona ich płynność finansową, zmniejszy ich koszty transportowe, a w rezultacie zwiększy wolumen i wartość importu odprawianego przez polskie porty.

Odroczoną płatność VAT oferują m.in. Niemcy, Holandia i Litwa.

Prawo do popełnienia błędu

Tzw. Pakiet Przyjazne Państwo wprowadza także prawo do popełnienia błędu, dzięki czemu przedsiębiorca MŚP przez pierwszy rok działalności, gdy popełni błąd nie dostanie kary, a jedynie pouczenie oraz będzie musiał usunąć naruszenie. Dzięki temu rozwiązaniu przedsiębiorca - osoba fizyczna – gdy popełni błąd (za który grozi mandat karny lub kara pieniężna) – nie dostanie kary, a jedynie pouczenie, oraz będzie musiał usunąć naruszenie. Prawo do błędu obejmie wyłącznie przedsiębiorców zarejestrowanych w CEIDG. Będzie obowiązywać przez rok od dnia podjęcia działalności gospodarczej po raz pierwszy. Albo ponownie, po upływie co najmniej 36 miesięcy od dnia ostatniego zawieszenia lub zakończenia działalności. Przewidujemy ograniczenia: popełnianie naruszeń po raz kolejny czy przypadki rażącego lub nieusuwalnego naruszenia prawa (ciężar wykazywany przez odpowiedni organ).

Jest to nowa instytucja w polskim systemie prawnym. Opiera się na przekonaniu, że większość naruszeń, które popełniają początkujący przedsiębiorcy, nie wynika ze złej woli, lecz ma raczej charakter nieintencjonalnych omyłek. Szacujemy, że propozycja może dotyczyć ok. 300 tys. przedsiębiorców. Podobne rozwiązania funkcjonują we Francji i na Litwie.

Ochrona konsumencka dla firm z CEIDG

Będzie ona przysługiwać firmom z CEIDG w relacjach z innymi przedsiębiorcami. Obejmie jednak tylko umowy, które nie mają dla przedsiębiorcy charakteru zawodowego. Przykładowo, mechanik samochodowy, któremu popsuła się drukarka, będzie miał takie samo prawo do reklamacji jak konsument, nawet jeśli wykorzystuje drukarkę w warsztacie (i rozliczył jej zakup jako koszt prowadzonej działalności).

Przedsiębiorcom będzie przysługiwać ochrona przewidziana dla konsumentów, jeśli chodzi o stosowanie niedozwolonych postanowień umownych (klauzule abuzywne), rękojmi za wady oraz w zakresie prawa odstąpienia od umowy zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa.

Regulacja obejmie ok. 2,7 mln przedsiębiorców zarejestrowanych w CEIDG. Podobne rozwiązania stosują np. Francja, Niemcy, Dania, Słowacja, Grecja czy Włochy.

Rozszerzenie definicji rzemieślnika

Projekt umożliwia przedsiębiorcom-rzemieślnikom wybór innej niż wpis w CEIDG, formy prawnej prowadzenia działalności gospodarczej. Wykonywanie rzemiosła będzie więc możliwe przez spółkę jawną, komandytową, komandytowo-akcyjną, czy jednoosobową spółkę kapitałową. Warunkiem jest to, aby wspólnikami były osoby posiadające kwalifikacje zawodowe w rzemiośle, lub członkowie rodziny, tj. małżonek lub krewni w linii prostej (wstępni lub zstępni).

Firmy rzemieślnicze to głównie firmy rodzinne. Dzięki udziałowi w spółkach członków najbliższej rodziny możliwy będzie transfer wiedzy, doświadczenia w zarządzaniu oraz wspólnego wypracowania strategii dalszego rozwoju firmy, z zachowaniem wartości danego biznesu i rodziny.

Jest to oferta dla ponad 211 tys. rzemieślników z dyplomem mistrza lub świadectwem czeladnika. Podobne rozwiązania funkcjonują w Belgii i Austrii.

Ponadto w CEIDG publikowane będą informacje na temat kwalifikacji zawodowych w rzemiośle, np. informacje o tytule mistrza cukiernictwa. Umożliwi to prezentację przez przedsiębiorców kompetencji, które zostały potwierdzone przez izby rzemieślnicze.

Kolejne ułatwienia w sukcesji przedsiębiorstw

Wprowadzenie zasad przejęcia koncesji, zezwoleń, licencji oraz pozwoleń w przypadku zmiany właściciela przedsiębiorstwa osoby wpisanej do CEIDG. To rozwiązałoby dotychczasowy problem braku możliwości korzystania z decyzji administracyjnych związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa, w sytuacji gdy przedsiębiorca sprzedaje firmę albo przekazuje ją nieodpłatnie swojemu następcy. Do przejęcia decyzji wystarczające będzie złożenie wniosku w terminie 3 miesięcy od nabycia przedsiębiorstwa, przedstawienie dowodów potwierdzających spełnianie przez nabywcę wymagań do wydania decyzji, złożenie oświadczenia o akceptacji przez nabywcę obowiązków wynikających z decyzji, a – jeżeli przedsiębiorstwo jest własnością kilku osób – uzyskanie także zgody pozostałych właścicieli na przejęcie decyzji przez nabywcę.

W firmach, które należą do przedsiębiorcy i jego małżonka, umożliwienie powołania po śmierci jednego z nich na tymczasowego przedstawiciela. Jego zadaniem będzie zarządzanie spadkiem po małżonku przedsiębiorcy w części dotyczącej udziału w przedsiębiorstwie do czasu załatwienia formalności spadkowych u notariusza albo w sądzie. Tymczasowy przedstawiciel zadba o majątek spadkobierców, ale także będzie wspierał bieżącą realizację planów przedsiębiorcy w prowadzeniu działalności gospodarczej, np. reprezentując spadkobierców przy podpisaniu umowy sprzedaży rzeczy w ramach działalności przedsiębiorstwa.

Dopuszczenie przekazania, w formie zapisu windykacyjnego, praw i obowiązków wspólnika spółki jawnej, partnerskiej, komandytowej i komandytowo-akcyjnej (udziału wspólnika). Rozszerzenie kompetencji osoby planującej sukcesję w spółce może przyczynić się do przyspieszenia zakończenia procesu zmiany wspólnika i podjęcia przez nią aktywnej działalności.

Inne wybrane rozwiązania

Ułatwienia dla pracowników gastronomii - będą mogli przebadać się na własny wniosek. Ponadto, jeśli mają aktualne orzeczenie lekarskie, przy zmianie pracodawcy, nie będą podlegać ponownym badaniom sanitarno-epidemiologicznym (w okresie ważności orzeczenia).

Wyłączenie z egzekucji kwot niezbędnych przedsiębiorcy i jego rodzinie do utrzymania przez dwa tygodnie. Trudna sytuacja finansowa przedsiębiorców, która kończy się wobec nich egzekucją majątkową, nie zawsze jest przez nich zawiniona. Często jest ona wynikiem utraty płynności spowodowanej przez nierzetelność ich kontrahentów, którzy nie wykonują zobowiązań w ustalonych terminach.

Ustawowe wydłużenie okresu na składanie oświadczeń przez odbiorców końcowych energii elektrycznej.

Nowelizacja przewiduje także ograniczenie obowiązków administracyjnych, w tym m.in. ograniczenie obowiązków sprawozdawczych poprzez:

zmniejszenie częstotliwości realizacji niektórych obowiązków (np. kwartalne przekazywanie informacji do Ministra Energii o poniesionych kosztach tworzenia i utrzymywania zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw; kwartalne sprawozdania OSD elektroenergetycznego i OSD gazowego dla Dyrektora Generalnego KOWR; kwartalne informacje statystyczne o łącznej wartości i liczbie transakcji płatniczych przekazywane przez biura usług płatniczych do KNF).
cyfryzację niektórych obowiązków sprawozdawczych oraz ograniczenie liczby organów, do których składane są dokumenty (np. obowiązku składania sprawozdania w zakresie rodzajów oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych i ich przeznaczeniu, informacji o rodzajach i lokalizacji infrastruktury paliw ciekłych wykorzystywanej do prowadzonej działalności).
zniesienie obowiązku załączenia dokumentów, które są dostępne danej instytucji lub zawierają informacje, które może ona ustalić (np. zniesienie obowiązku dołączania odpisów z KRS, zniesienie wymogu załączania oryginału zaświadczenia o uzyskaniu pozytywnego wyniku egzaminu do wniosku o przyznanie licencji doradcy restrukturyzacyjnego, gdy akta egzaminacyjne osób, które przystąpiły do egzaminu, przechowywane są w siedzibie Ministerstwa Sprawiedliwości).
zmniejszenie liczby egzemplarzy dokumentów dołączanych do wniosków (w przypadku wniosku o wydanie lub zmianę pozwolenia zintegrowanego, zgłoszenia wierzytelności przez wierzycieli stoczni, wniosku kwalifikacyjnego, dokumentacji geologicznej dot. obszarów morskich RP).

Kiedy nowe przepisy wchodzą w życie?

Nowe przepisy mają wejść w życie 1 stycznia 2020 r., z wyjątkiem niektórych artykułów, które zaczną obowiązywać w innych terminach.

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 31 lipca 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych (Dz.U. z 2019 r., poz. 1495).

Zob. też: Pakiet Przyjazne Prawo

A.J.
Zespół e-prawnik.pl