Praca w warunkach zimowych

Warto wiedzieć, jakie przepisy obowiązują w zakresie pracy przy niskich temperaturach.

Praca w zimie na otwartej przestrzeni

Zgodnie z § 45 pkt 4 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, obowiązkiem pracodawcy jest takie zorganizowanie stanowisk pracy znajdujących się poza pomieszczeniami, żeby pracownicy byli chronieni przed warunkami atmosferycznymi, w tym opadami i niską temperaturą.

Według § 44 załącznika nr 3 do wskazanego rozporządzenia pracodawca musi zapewnić pracownikom zatrudnionym na otwartej przestrzeni pomieszczenia do ogrzania się, które muszą znajdować się w pobliżu miejsc pracy, dawać schronienie przed opadami atmosferycznymi oraz niską temperaturą. W takich pomieszczeniach powinna zostać zapewniona temperatura minimum 16ºC, zaś na każdego pracownika najliczniejszej zmiany musi przypadać minimum 0,1 m² powierzchni, przy czym całkowita powierzchnia tego pomieszczenia nie może być mniejsza niż 8 m².

W przypadku gdy ze względów technologicznych nie ma możliwości zapewnienia takiego pomieszczenia, pracodawca jest obowiązany zorganizować w pobliżu miejsca wykonywania pracy odpowiednie urządzenia emitujące ciepło do ogrzania, zachowując przy tym wymagania ochrony przeciwpożarowej.

Napoje oraz posiłki profilaktyczne

Według przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów obowiązkiem pracodawcy jest zapewnienie posiłków regeneracyjnych w okresie zimowym: od 1 listopada do 31 marca. Dotyczy to pracowników wykonujących prace na otwartej przestrzeni. Prace te są związane z wysiłkiem fizycznym, powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 1500 kcal (6280 kJ) u mężczyzn oraz powyżej 1000 kcal (4187 kJ) u kobiet.

Poza tym pracodawca musi zapewnić napoje pracownikom zatrudnionym przy pracach na otwartej przestrzeni przy temperaturze otoczenia poniżej 10°C. Stanowiska, na których należy wydawać ciepłe posiłki, ustala pracodawca, na podstawie przeprowadzonego pomiaru wydatku energetycznego, w porozumieniu ze związkami zawodowymi bądź z przedstawicielami pracowników.

Warunki w pomieszczeniach pracy

Jak wskazuje § 30 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, pracodawca ma obowiązek zapewnić swoim pracownikom temperaturę w pomieszczeniach pracy wynoszącą minimum:

• 14º C – dla pomieszczeń, w których wykonywana jest praca fizyczna;
• 18º C – dla pomieszczeń, w których pracownicy wykonują lekką pracę fizyczną lub świadczona jest praca biurowa.

Obowiązkiem pracodawcy jest również zabezpieczenie pomieszczeń pracy przed niekontrolowanym odpływem ciepła oraz przed napływem zimnego powietrza z zewnątrz.

Jeśli pomieszczenie pracy jest ogrzewane przez systemy klimatyzacji, to należy pamiętać, że doprowadzane tymi systemami powietrze musi być oczyszczone z pyłów i substancji szkodliwych dla zdrowia. Klimatyzacja bądź wentylacja nie może powodować przeciągów, wyziębienia czy przegrzewania pomieszczeń pracy. Strumień powietrza pochodzący z urządzeń wentylacji nawiewnej nie powinien być skierowany bezpośrednio na stanowisko pracy.

Odzież ochronna

W załączniku nr 2 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tabela 1 i tabela 2) wskazano, że pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom odpowiednią odzież ochronną i środki ochrony głowy, stóp i rąk. Sam obowiązek zapewnienia pracownikom środków ochrony indywidualnej oraz odpowiedniej odzieży i butów roboczych regulują przepisy działu X rozdziału IX Kodeksu pracy.

Odśnieżanie dachów

Przed przystąpieniem do odśnieżania dachu należy wygrodzić i oznaczyć strefę niebezpieczną przed spadającymi masami usuwanego śniegu i lodu. Należy pamiętać, iż do pracy na wysokości można skierować wyłącznie pracowników posiadających aktualne szkolenie bhp i orzeczenie lekarskie potwierdzające brak przeciwwskazań do pracy na wysokości. Pracownik wyznaczony do odśnieżania dachów powinien również odbyć instruktaż stanowiskowy (obejmujący np. imienny podział pracy, kolejność wykonywania zadań i wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy przy poszczególnych czynnościach) oraz zostać poinformowany o ryzyku zawodowym, które niesie za sobą wykonywanie tego rodzaju pracy.

Prace na wysokości są pracami szczególnie niebezpiecznymi, stąd pracodawca powinien zapewnić bezpośredni nadzór nad tymi pracami przez wyznaczone w tym celu osoby. Pracodawca jest zobowiązany zapewnić, zaś pracownik stosować, właściwe środki ochrony przed upadkiem z wysokości.

Podstawa prawna:

• rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 1997 r. Nr 129, poz. 844, ze zm.);
• rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (Dz.U. z 1996 r., Nr 60 poz 279, ze zm.).

A.J.
Zespół e-prawnik.pl