Co spowodowała zmiana metody unikania podwójnego opodatkowania?

Do 2006 r. Polacy, którzy podejmowali pracę na Wyspach często po powrocie do Polski byli zaskakiwani przez urzędy skarbowe, które wymagały od nich aby rozliczyli się oni z dochodu osiągniętego za granicą, nawet jeśli w miejscu wykonywania pracy nie musieli płacić podatku (z uwagi na nieprzekroczenie kwoty wolnej od podatku). Spowodowane to było podleganiem przez nich, na podstawie art. 3 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych tzw. nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce oraz obowiązującej ówcześnie metodzie unikania podwójnego opodatkowania, zawartej w polsko-brytyjskiej umowie.

Umowa o zapobieżeniu podwójnemu opodatkowaniu w zakresie podatków od dochodu i zysków majątkowych zawarta między Polską a Wielką Brytanią i Irlandią Północną z 1976 r. przewidywała metodę odliczenia proporcjonalnego, która polegała na tym, że dochód osiągany za granicą przez osoby posiadające miejsce zamieszkania w Polsce był opodatkowany w Polsce, ale od należnego podatku odliczało się podatek zapłacony w Wielkiej Brytanii, jednak wyłącznie do wysokości podatku przypadającego proporcjonalnie na dochód uzyskany w obcym państwie.

Konsekwencją tej metody był obowiązek rozliczania się w Polsce z dochodu uzyskanego w Zjednoczonym Królestwie, nawet jeśli podatnik nie osiągnął w kraju rezydencji żadnego innego dochodu.

W 2006 r. została podpisana między Polską a Wielką Brytanią nowa umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania, która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2007 r.. Zmieniony w niej został art. 22 ustanawiający sposób unikania podwójnego opodatkowania i to w sposób korzystny dla podatników. Nową metodą przewidzianą, w stosunku m.in. do pracy najemnej, jest tzw. wyłączenie (zwolnienie) z progresją. Zgodnie z brzmieniem obecnego przepisu:

Jeżeli osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce osiąga dochód, który zgodnie z postanowieniami niniejszej Konwencji podlega opodatkowaniu w Zjednoczonym Królestwie, Polska zwolni taki dochód z opodatkowania ale (...) Polska może, przy obliczaniu kwoty podatku od pozostałego dochodu lub zysków majątkowych takiej osoby, uwzględnić zwolniony dochód.

Konsekwencja tej zmiany jest m.in. fakt, że jeżeli Polak osiągnie w roku podatkowym dochód tylko z pracy w Welkiej Brytanii, to w Polsce nie będzie musiał placić podatku.

Nawet jeśli Polak osiągnie dochód w obu państwach to zastosowanie zmienionej metody jest dla niego bardziej korzystne. Spowodowane jest to tym, że w Zjednoczonym Królestwie kwota wolna od podatku jest dużo wyższa niż w Polsce. Zatem, gdy stosując metodę odliczenia trzeba było odprowadzić do fiskusa polskiego pełny podatek, z uwagi na to, że w Wielkiej Brytanii nic nie zapłaciliśmy i nic nie można było odliczyć, to zgodnie z metodą zwolnienia do takich sytuacji już nie dochodzi.

Różnice w obu metodach zilustruje poniższy przykład:

Przykład

Jan Kowalski, rezydent Polski, pracował w Wielkiej Brytanii i osiągnął tam dochód 40.000 zł.
W Polsce nie osiągnął żadnego dochodu. Kwota wolna od podatku w Wielkiej Brytanii wynosi ok. 46.000 zł.

Metoda odliczenia proporcjonalnego.

W Wielkiej Brytanii pan Jan nie zapłaci podatku. W Polsce podatek zapłaci od całej kwoty dochodu ponad 3091 zł (kwota wolna od podatku w Polsce). Nie ma podatku, który mógłby odliczyć.
W Polsce musi więc zapłacić 6643 zł 98 gr podatku.

Metoda zwolnienia z progresją

W Wielkiej Brytanii pan Jan nie zapłaci podatku. W Polsce dochód jest zwolniony więc także nie zapłaci podatku. Nie ma podstawy opodatkowania, bo dochód "niezwolniony" wynosi 0 zł.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, ze zm.);

• Konwencja między Rzecząpospolitą Polską a Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od zysków majątkowych z 20 lipca 2006 r. (Dz.U.2006.250.1840)

• Umowa między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Północnej Irlandii w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu w zakresie podatków od dochodu i zysków majątkowych, podpisana w Londynie dnia 16 grudnia 1976 r. (Dz. U. 1978 r., Nr 7, poz. 20)

A.J.
Zespół e-prawnik.pl