Projekt ustawy o certyfikacji wykonawców zamówień publicznych

Projekt trafił do konsultacji

Mniej obowiązków dla przedsiębiorców przy ubieganiu się o zamówienia publiczne, dalsze uproszczenie i przyśpieszenie procedur zamówieniowych, co zachęci przedsiębiorców, szczególnie tych z sektora MŚP, do szerszego udziału w zamówieniach publicznych – takie rozwiązania przewiduje projekt ustawy o certyfikacji zamówień publicznych, który został skierowany do konsultacji. Na uwagi resort rozwoju czeka do 31 sierpnia br.

Certyfikacja zamówień publicznych to element "Polityki zakupowej państwa".

- "Projekt ustawy o certyfikacji, który przygotowaliśmy w ministerstwie, to efekt szerokiej współpracy z interesariuszami. Zależy nam na tym, aby rynek zamówień publicznych był jeszcze bardziej przyjazny dla przedsiębiorców i szczerzej otwierał się na sektor MŚP. Chcemy, aby wzmacniał potencjał ekonomiczny wykonawców, w szczególności tych najmniejszych. Wszystko po to, aby przeprowadzanie zamówień publicznych było jeszcze łatwiejsze. Będzie to możliwe dzięki certyfikacji zamówień publicznych" - wskazał minister Waldemar Buda.

- "Przygotowanie projektu ustawy zostało poprzedzone konsultacjami zielonej księgi. Pomysł certyfikacji spotkał się z pozytywnym odzewem. Dostrzeżono korzyści płynące z wprowadzenia certyfikatów. Dla przedsiębiorców oznacza ona mniejszą liczbę składanych dokumentów oraz większą pewność działania na rynku zamówień. Z kolei dla zamawiających, zwłaszcza tych mniejszych, przyśpieszenie weryfikacji zamawiających" - dodał wiceminister Kamila Król.

Certyfikacja wykonawców zamówień publicznych

Wprowadzenie certyfikacji jest elementem "Polityki zakupowej państwa". Projekt jest skierowany do uczestników rynku zamówień publicznych, czyli zamawiających i wykonawców, ze szczególnym uwzględnieniem sektora MŚP.

Projekt przewiduje m.in. ograniczenie obowiązków formalnych związanych ze składaniem dokumentów przez wykonawców, a także uproszczenie i przyspieszenie weryfikacji ich sytuacji przez zamawiających.

Certyfikacja oznacza możliwość potwierdzenia przez akredytowane podmioty zdolności i zasobów wykonawców (np. doświadczenia zawodowego; sytuacji finansowej; braku zaległości podatkowych). Wykonawcy będą otrzymywali certyfikaty, które będą mogli wykorzystać w postępowaniach o udzielenie zamówienia w celu wykazana spełniania warunków stawianych przez zamawiających. Dzięki temu, nie będą musieli za każdym razem gromadzić i składać szeregu dokumentów. Certyfikaty będą ważne 3 lata.

Po co wprowana jest certyfikacja wykonawców zamówień publicznych?

Resort rozwoju chce, aby rynek zamówień publicznych:

• szerzej otwierał się na MŚP,
• wzmacniał potencjał ekonomiczny wykonawców, w szczególności należących sektora MŚP.

Stąd propozycja zmian w prawie, aby ograniczyć obowiązki formalne związane ze składaniem dokumentów przez wykonawców oraz uprościć oraz przyśpieszyć weryfikację ich sytuacji przez zamawiających.

Jakie będą zasady?

Certyfikacja wykonawców będzie polegała na zmniejszeniu po stronie wykonawców liczby obowiązków związanych ze składaniem dokumentów w toku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego.

Jeżeli wykonawca skorzysta z certyfikacji, to zamiast wielokrotnego gromadzenia i składania licznych dokumentów na potrzeby poszczególnych postępowań (np. zaświadczenia z Urzędu Skarbowego lub ZUS, informacje z KRK), zrobi to wyłącznie raz na potrzeby certyfikacji. Następnie, przez cały okres ważności certyfikatu, będzie mógł się nim posługiwać w celu pozyskania nowych zamówień publicznych, w tym np. wykazać brak podstaw wykluczenia z udziału w konkretnym postępowaniu. Inaczej mówiąc, rolą certyfikatu będzie potwierdzenie zdolności wykonawcy do realizacji zamówień publicznych

Rodzaje certyfikatów

Wykonawca będzie mógł uzyskać dwa rodzaje certyfikatu pomocnych w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego.

• Pierwszy z certyfikatów będzie służył do wykazania braku podstaw wykluczenia wykonawcy z postępowania na dostawy, usługi i roboty budowlane (np. brak zaległości podatkowych, niekaralność).
• Drugi rodzaj certyfikatu przeznaczony będzie służył do potwierdzenia spełniania warunków udziału w postępowaniu, np. dysponowanie odpowiednim doświadczeniem, personelem, sprzętem.

Kto będzie certyfikował?

Certyfikację będą przeprowadzały niezależne od zamawiającego oraz wyspecjalizowane w tym zakresie podmioty. Na podstawie złożonych dokumentów zweryfikują one sytuację wykonawcy pod kątem spełniania przez niego określonych wymagań. Jeżeli wykonawca będzie spełniał te wymagania, to otrzyma stosowny certyfikat, który następnie będzie mógł przedkładać zamawiającym. 

Mechanizm certyfikacji będzie miał fakultatywny charakter. To oznacza, że zamawiający nie będą zobowiązani do żądania złożenia stosownego certyfikatu. Posłużenie się certyfikatem będzie zawsze zależało od wykonawcy. Wykonawcy, którzy nie będą mieć certyfikatu, będą mogli wykazać brak podstaw wykluczenia z postępowania lub spełnianie warunków udziału w postępowaniu w „tradycyjny” sposób. Oznacza to, że proponowane rozwiązanie w postaci certyfikacji wykonawców będzie polegała na wprowadzeniu dodatkowych możliwości, a nie na zastąpieniu dotychczasowych nowymi.

Korzyści

Projekt zmian w przepisach skierowany jest do wszystkich uczestników rynku zamówień publicznych, czyli zamawiających oraz wykonawców, ze szczególnym uwzględnieniem sektora MŚP oraz sektora budowlanego.

Dzięki certyfikacji przedsiębiorca przejdzie jedną szczegółową weryfikację, co ograniczy jego obowiązku na gruncie konkretnych postępowań. Zwiększy ona również pewność działania wykonawców na rynku zamówień. Posłużenie się certyfikatem pozwoli bowiem uniknąć ewentualnych wątpliwości, które mogą wystąpić w toku badania przez zamawiających „klasycznych” dokumentów i oświadczeń. Mniej dokumentów do złożenia, szybsze procedury zamówieniowe, czy też niższe koszty udziału w procedurze, zachęcą przedsiębiorców, szczególnie tych z sektora MŚP, do szerszego zaangażowania się w rynek zamówień publicznych.

Brak obowiązku wielokrotnego uzyskiwania szeregu dokumentów (np. zaświadczenie z urzędu skarbowego) przyczyni się do braku konieczności ponoszenia opłat pobieranych za ich wydanie.

Dodatkowo certyfikacja dokonywana przez wyspecjalizowane podmioty wzmocni weryfikację wykonawców, co jest korzystne dla interesów zamawiających.  

Korzyści dla wykonawców:   

1. Znaczne ograniczanie czasu niezbędnego na przygotowanie oferty – brak konieczności każdorazowego gromadzenia i składania dokumentów.
2. Obniżenie kosztów udziału w postępowaniu – brak konieczności wielokrotnego ponoszenia opłat za poszczególne dokumenty.
3. Obiektywność oraz transparentność procesu weryfikacji wykonawcy – będzie ona dokonywana przez podmiot niezainteresowany wynikiem konkretnego postępowania.

Korzyści dla zamawiających:

1. Przyspieszenie procesu weryfikacji sytuacji wykonawcy w postępowaniu poprzez możliwość weryfikacji certyfikatu.
2. Ograniczenie potencjalnych zarzutów dotyczących  zaniżania lub zawyżania warunków udziału w postępowaniu – możliwość odwołania się w dokumentach zamówienia do wymagań niezbędnych do uzyskania certyfikatu,
3. Skuteczniejsza weryfikacja wykonawców – dokonywana przez wyspecjalizowany podmiot.

Konsultacje

Na zgłaszanie ewentualnych uwag lub opinii do projektu ustawy czekamy do 31 sierpnia br.

Celem resortu rozwoju jest jak najszersze zebranie uwag, opinii i ciekawych pomysłów. Dlatego swoje stanowiska mogą przekazywać nie tylko podmioty wskazane w pismach kierujących do konsultacji publicznych i opiniowania, ale każdy zainteresowany.

Wystarczy na stronie BIP Rządowego Centrum Legislacji, na której zamieszczono projekt (pn. „Rządowy Proces Legislacyjny”), wejść w ikonę koperty i wysłać komentarz do projektu ustawy.

Terminy

W Ministerstwie Rozwoju i Technologii trwają prace nad wypracowaniem koncepcji mechanizmu certyfikacji wykonawców. W tym celu powstał Zespół do spraw certyfikacji wykonawców w zamówieniach publicznych oraz polityki zakupowej państwa. W jego skład wchodzą przedstawiciele instytucji publicznych, organizacji zrzeszających wykonawców, środowiska akademickiego oraz eksperci.

W kwietniu 2022 r. zakończyły się konsultacje Zielonej księgi certyfikacji wykonawców. Jeszcze w tym roku planowane jest rozpoczęcie rządowego procesu legislacyjnego projektu ustawy. Ustawa wejdzie w życie w 2024 r.

A.J.
Zespół e-prawnik.pl