Przekształcenie podmiotu gospodarczego – skutki prawno-podatkowe

W wyniku zastosowania przepisów dotyczących omawianej instytucji następuje kontynuacja sytuacji podatkowej podmiotu przez jego następców. Następstwo dotyczy także praw i obowiązków wynikających z decyzji, gdyż w istotny sposób kształtują one sytuację podatkową danego podmiotu. Natomiast sukcesja sama w sobie następuje z mocy prawa ilekroć zaistnieją określone w przepisach okoliczności zmiany statusu prawnego podmiotu i dla swej skuteczności nie wymaga wydania żadnej decyzji.

Połączenie, przejęcie.

W wyniku sukcesji związanej z łączeniem się podmiotów prawnych, nowopowstała osoba prawna wstępuje we wszelkie prawa i obowiązki każdego z łączących się podmiotów. Istotnym jest, że w wyniku łączenia musi powstać osoba prawna, natomiast szerszy jest możliwy katalog jednostek, które są przedmiotem łączenia - zaliczają się tutaj: osoby prawne, osobowe spółki handlowe, osobowe i kapitałowe spółki handlowe.

Konstrukcja ta ma analogiczne zastosowanie w przypadku połączenia przez przejęcie, czyli przez przeniesienie całego majątku przejmowanego podmiotu. W takim przypadku dla zaistnienia sukcesji, jednostką przejmującą musi być osoba prawna, a przejmowaną inna osoba prawna, osobowa spółka handlowa lub zakład (oddział) samodzielnie sporządzający bilans.

Następstwo prawne stosuje się również względem nabywców przedsiębiorstw państwowych oraz spółek, które na podstawie przepisów o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych nabyły lub przejęły te przedsiębiorstwa. Odpowiedzialność następców prawnych w związku z naliczonymi odsetkami za zwłokę i z tytułu oprocentowania przypadających do zwrotu zaliczek naliczonego podatku od towarów i usług, jest w tym przypadku ograniczona do dnia wykreślenia przedsiębiorstwa z rejestru przedsiębiorstw państwowych. Odsetki i oprocentowanie naliczane są dalej po upływie 14 dni od dnia doręczenia spółce stosownej decyzji lub od dnia otrzymania przez organ wniosku o zwrot nadpłaty.

Przekształcenie

Osoba prawna wstępuje w prawa i obowiązki przekształconej innej osoby prawnej lub spółki niemającej osobowości prawnej. Następstwo będzie miało miejsce również, gdy w wyniku przekształcenia spółki niemającej osobowości prawnej lub spółki kapitałowej powstanie osobowa spółka handlowa a także gdy osoba fizyczna wniesie na pokrycie udziału swoje przedsiębiorstwo do spółki niemającej osobowości prawnej.

W odniesieniu do wniesienia przedsiębiorstwa warto zwrócić uwagę, iż następstwo nie będzie miało miejsca jeżeli osoba fizyczna wnosi przedsiębiorstwo do spółki kapitałowej.

Podział

Następstwo przy podziale ma miejsce, gdy osoba prawna wykreślana jest wskutek podziału z właściwego rejestru, oraz gdy majątek przejmowany w wyniku podziału stanowi zorganizowaną część przedsiębiorstwa. Jeżeli chociaż jeden z powyższych warunków, dotyczących rodzaju dzielonej jednostki lub charakteru przejmowanego majątku, nie zostanie spełniony, zamiast konstrukcji podziału zastosowanie będą miały przepisy dotyczące odpowiedzialności osób trzecich, omówione w odrębnej poradzie.

Skutki podziału zależne są od rodzaju przejmowanych uprawnień - przepisy w odmienny sposób traktują uprawnienia majątkowe, niemajątkowe (głównie proceduralne) oraz związane z podatkiem od towarów i usług.

W zakresie uprawnień majątkowych, w uprawnienia dzielonej osoby prawnej wstępują osoby prawne powstałe w wyniku podziału zgodnie z planem podziału. Podstawowe znaczenie ma tutaj plan podziału, który powinien precyzyjnie określać następców podatkowych uprawnień majątkowych.

W zakresie uprawnień niemajątkowych, w uprawnienia osoby dzielonej wstępuje tylko jedna z nowo utworzonych osób, wskazana w planie podziału.
W zakresie rozliczeń z tytułu podatku od towaru i usług skutek następstwa uzależniony jest od tego, czy przejmowane części majątku stanowią zakłady (oddziały) będące odrębnymi podatnikami tego podatku, czy też nie. Jeżeli tak, w uprawnienia, w zakresie przejmowanego zakładu, wstąpią osoby prawne lub jej zakłady (oddziały) przejmujące zakłady (oddziały) będące odrębnymi podatnikami podatku od towarów i usług. W przeciwnym razie, w uprawnienia wstąpi jedna z nowo utworzonych osób lub jej zakład (oddział) przejmująca największa część majątku trwałego służącego czynnościom opodatkowanym tym podatkiem, wskazana w planie podziału.

Pamiętaj, że:

• wydzielenie jednostki z przedsiębiorstwa nie pociąga za sobą przejścia praw i obowiązków podatkowych na wydzieloną jednostkę.

Zespół
e-prawnik.pl