Przesłanki wszczęcia postępowania układowego - stan prawny aktualny do dnia 30 wrzesnia 2003 r.

Postępowanie układowe dotąd regulowane było Rozporządzeniem Prezydenta RP jeszcze z 1934 r. Pomimo, iż akt ten charakteryzuje się wysoką jakością legislacyjną oraz zawiera wiele nowatorskich rozwiązań, to brak mu już aktualności. Stąd ustawodawca dokonał wymiany tych regulacji, z dniem 1 października 2003 r. wspomniany wyżej akt zostanie uchylony, a w jego miejsce zacznie obowiązywać Prawo upadłościowe i naprawcze uchwalone 28 lutego 2003 r.

Kto i kiedy może wszcząć postępowanie układowe?

Możliwość skorzystania z postępowania układowego została przyznana prawem układowym przedsiębiorcy. Nadto w rozporządzeniu istniał zapis, iż chodzi tu o przedsiębiorcę, który wskutek wyjątkowych i niezależnych od niego okoliczności zaprzestał płacenia długów lub przewiduje w najbliższej przyszłości zaprzestanie ich płacenia. Tak więc skorzystanie z postępowania układowego jest możliwe tylko przez przedsiębiorcę, posiadającego tzw. „zdolność układową”.

Czym jest zdolność układowa?

Generalnie rzecz ujmując zdolność układowa to po prostu prawo żądania postępowania układowego, które posiada dłużnik. Dłużnik ma bowiem prawo do wystąpienia do sądu z podaniem o otwarcie postępowania układowego. Tak więc zdolność układową posiadają te podmioty, które spełniają następujące warunki:

• dłużnik jest przedsiębiorcą,
• zaprzestał on płacenia długów wskutek wyjątkowych i niezależnych od niego okoliczności lub przewiduje w najbliższej przyszłości zaprzestanie ich płacenia.

Kiedy przesłanka „wyjątkowych okoliczności niezależnych od dłużnika” zostaje spełniona?

Ustawodawca określił w prawie układowym, iż dłużnik może żądać wszczęcia postępowania układowego, gdy zaprzestał płacenia długów wskutek „wyjątkowych i niezależnych od niego okoliczności”. Kryterium wystąpienia okoliczności „wyjątkowych” i „niezależnych od dłużnika” podlega ocenie dokonywanej w oparciu o całokształt okoliczności konkretnej sprawy.

Czym charakteryzuje się przesłanka zaprzestania płacenia długów?

Przesłanka zaprzestania płacenia długów dotyczy długów wymagalnych oraz tych, które będą wymagalne w najbliższym czasie, jeżeli niemożliwość ich płacenia ma lub będzie miała charakter trwały. Nadto należy zwrócić uwagę na fakt, iż ustawodawca użył w tym miejscu liczby mnogiej (chodzi tu o zaprzestanie płacenia długów, a nie długu), stąd należy przyjąć, iż otwarcia tego postępowania może domagać się dłużnik, który zaprzestał płacenia co najmniej dwóch długów różnych wierzycieli.

Pamiętaj, że:

• Otwarcia postępowania układowego może żądać wyłącznie „przedsiębiorca”, a więc podmiot prowadzący działalność gospodarczą,
• Zdolność układowa nie zależy od tego, czy dłużnikiem jest mały czy średni przedsiębiorca, czy też przedsiębiorca prowadzący duże przedsiębiorstwo,
• Okoliczności „wyjątkowe” powinny być „niezależne” od dłużnika (takie, które doprowadziły do zaprzestania przez dłużnika płacenia długów bez jego winy),
• Okoliczności „wyjątkowe”, które doprowadziły do zaprzestania płacenia długów, można by uznać okoliczności, które nie mieszczą się w normalnych następstwach ryzyka gospodarczego,
• Okoliczności „niezależne” od dłużnika to okoliczności, na które dłużnik nie miał żadnego wpływu,
• Nie może żądać otwarcia postępowania układowego ten, kto mimo obowiązku nie prowadził księgowości według zasad prawidłowej rachunkowości, już raz zawarł układ w postępowaniu układowem lub był upadłym, jeżeli od zatwierdzenia układu lub ukończenia postępowania upadłościowego nie upłynęło jeszcze lat pięć, nie wykonał układu, zawartego w postępowaniu układowem lub upadłościowem, dopuścił do umorzenia postępowania układowego, jeżeli od umorzenia nie upłynęło jeszcze lat pięć.
• Stan prawny aktualny do dnia 30 września 2003 r. w związku z utratą mocy obowiązującej rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 października 2003 r. Prawo upadłościowe (Dz.U. 1991 r. Nr 118, poz. 512 ze zm.).

Podstawa prawna:

• Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 października 1934 r. Prawo o postępowaniu układowem (Dz. U. 1934 r., Nr 93, poz. 836 ze zmianami).

Michał Włodarczyk

Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.