Przychody i koszty w walutach obcych oraz różnice kursowe

Przychody w walutach obcych a podatek dochodowy.

Stosownie do treści art. 11a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychody w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu. 

Z treści powyższego przepisu wynika, że przychody w walutach obcych należy przeliczyć na złote wg kursu średniego walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu. Narodowy Bank Polski ogłasza kursy średnie walut obcych na swoich stronach internetowych.

Na uwagę zasługuje fakt, iż przytoczony przepis nie nakłada na podatnika obowiązku dokonania przeliczenia w dniu otrzymania przychodu, wymagane jest jedynie dokonanie przeliczenia zgodnie z kursem ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu.

Moment uzyskania przychodu nie został wprost określony w przepisach podatkowych, jednakże analizując definicję przychodu należy stwierdzić, że przychód w postaci pieniędzy lub wartości pieniężnych powstaje w momencie ich otrzymania przez podatnika bądź postawienia ich do jego dyspozycji.

Przykład:

W sytuacji gdy podatnik uzyska przychód w dniu 7 czerwca 2013 r. ma obowiązek przeliczyć go na złotówki po kursie średnim ogłoszonym przez NPB z dnia 6 czerwca 2013 r.

Koszty wyrażone w walutach obcych  

Z treści art. 11a ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że koszty poniesione w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia kosztu.

Analizując powyższy przepis należy stwierdzić, że przy przeliczaniu kosztów poniesionych w walutach obcych obowiązują takie same zasady jak przy przeliczaniu przychodów – koszty poniesione w walutach obcych należy przeliczyć na złote wg kursu średniego ogłaszanego przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia kosztu.

Za dzień poniesienia kosztu uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów.  W przypadku podatników prowadzących podatkową księgę przychodów i rozchodów: dzień wystawienia faktury (rachunku) lub innego dowodu stanowiącego podstawę do zaksięgowania (ujęcia) kosztu.

Różnice kursowe

Z treści art. 24c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że dodatnie różnice kursowe powstają, jeżeli wartość: 

1. przychodu należnego wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski jest niższa od wartości tego przychodu w dniu jego otrzymania, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia,
2. poniesionego kosztu wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski jest wyższa od wartości tego kosztu w dniu zapłaty, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia,
3. otrzymanych lub nabytych środków lub wartości pieniężnych w walucie obcej w dniu ich wpływu jest niższa od wartości tych środków lub wartości pieniężnych w dniu zapłaty lub innej formy wypływu tych środków lub wartości pieniężnych, według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni, z zastrzeżeniem pkt 4 i 5,
4. kredytu (pożyczki) w walucie obcej w dniu jego udzielenia jest niższa od wartości tego kredytu (pożyczki) w dniu jego zwrotu, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni,
5. kredytu (pożyczki) w walucie obcej w dniu jego otrzymania jest wyższa od wartości tego kredytu (pożyczki) w dniu jego spłaty, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni.

Z kolei ujemne różnice kursowe powstają, jeżeli wartość: 

1. przychodu należnego wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski jest wyższa od wartości tego przychodu w dniu jego otrzymania, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia,
2. poniesionego kosztu wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski jest niższa od wartości tego kosztu w dniu zapłaty, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia,
3. otrzymanych lub nabytych środków lub wartości pieniężnych w walucie obcej w dniu ich wpływu jest wyższa od wartości tych środków lub wartości pieniężnych w dniu zapłaty lub innej formy wypływu tych środków lub wartości pieniężnych, według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni, z zastrzeżeniem pkt 4 i 5,
4. kredytu (pożyczki) w walucie obcej w dniu jego udzielenia jest wyższa od wartości tego kredytu (pożyczki) w dniu jego zwrotu, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni,
5. kredytu (pożyczki) w walucie obcej w dniu jego otrzymania jest niższa od wartości tego kredytu (pożyczki) w dniu jego spłaty, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni.

Przez średni kurs ogłaszany przez Narodowy Bank Polski, o którym mowa w powyższych punktach, rozumie się kurs z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu lub poniesienia kosztu. 

Przykład:

• Spółka w dniu 27 marca 2013 r. wydała towar kontrahentowi zagranicznemu. Przykładowy kurs średni NBP z dnia 26 marca wynosi 4,0 zł. W dniu 10 kwietnia spółka otrzymała na konto całość należności, tj. 1.000 euro. Kurs faktyczny z dnia wpływu na konto wynosi 3,85 zł.

W ten sposób powstaje ujemna różnica kursowa, zaliczana do kosztów uzyskania przychodów:

(4,0 – 3,85) x 1.000 euro = 150 zł

W powyższym przykładzie pojawiło się sformułowanie „kurs faktycznie zastosowany”. Sformułowanie powyższe budzi wiele wątpliwości, gdyż nie zostało przez ustawodawcę wyjaśnione. Przepisy zawierają jedynie zapis, zgodnie z którym, jeżeli przy obliczaniu wartości różnic kursowych nie jest możliwe uwzględnienie faktycznie zastosowanego kursu waluty w danym dniu, przyjmuje się kurs średni ogłaszany przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego ten dzień (art. 24c ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Tekst jedn. Dz. U. 2012 r. poz. 361 ze zm.)

A.J.
Zespół e-prawnik.pl