Rozwiązanie i likwidacja spółki partnerskiej

Kodeks spółek handlowych określa sytuacje powodujące rozwiązanie spółki partnerskiej. Dzieje się tak w przypadku:

zaistnienia przyczyn przewidzianych w umowie spółki,
powzięcia jednomyślnej uchwały przez wszystkich partnerów,
ogłoszenia upadłości spółki,
utraty przez wszystkich partnerów prawa do wykonywania wolnego zawodu,
wydania prawomocnego orzeczenia sądu.

Przyczyny rozwiązania spółki określone w umowie, mogą być różne. Może to być np. upływ czasu na jaki spółka została utworzona, osiągnięcie (lub nieosiągnięcie) określonego wyniku finansowego w określonym czasie itp.

Ponieważ do spółki partnerskiej stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące spółki jawnej, rozwiązanie spółki partnerskiej powodują ponadto następujące okoliczności:

śmierć partnera
ogłoszenie upadłości spółki lub upadłości partnera
wypowiedzenie umowy spółki przez partnera lub wierzyciela partnera.

Jedynie w tych trzech przypadkach możliwe jest zapobieżenie rozwiązaniu umowy spółki przez partnerów. Pomimo zaistnienia tych przyczyn spółka będzie nadal funkcjonowała gdy zgodzą się na to wszyscy pozostali partnerzy.

Pomimo śmierci lub ogłoszenia upadłości partnera oraz pomimo wypowiedzenia umowy spółki przez partnera lub jego wierzyciela, spółka nadal będzie trwała pomiędzy pozostałymi partnerami, jeżeli umowa spółki tak stanowi lub jeżeli wspólnicy tak postanowią. W przypadku śmierci wspólnika uzgodnienie takie dokonane przez pozostałych partnerów powinno nastąpić niezwłocznie. Natomiast w przypadku wypowiedzenia - przed upływem terminu wypowiedzenia. W przeciwnym wypadku spadkobiercy zmarłego partnera, syndyk lub partner który wypowiedział umowę spółki a także jego wierzyciel, mogą domagać się przeprowadzenia likwidacji.

Odmienności spółki partnerskiej

Spółka partnerska jest spółka utworzoną przez partnerów w celu wykonywania wolnego zawodu. Spółka ta musi istnieć pomiędzy partnerami którzy mają uprawnienia do wykonywania tego wolnego zawodu. W związku z tym utrata prawa do wykonywania wolnego zawodu przez wszystkich partnerów powoduje konieczność rozwiązania spółki.

Jeżeli natomiast w spółce pozostał tylko jeden partner albo tylko jeden z partnerów ma prawo wykonywania wolnego zawodu, spółka ulega rozwiązaniu najpóźniej z upływem roku od dnia zaistnienia któregokolwiek z tych zdarzeń.

W przypadku utraty przez partnera uprawnień do wykonywania wolnego zawodu powinien on wystąpić ze spółki najpóźniej z końcem roku obrotowego w którym utracił prawo wykonywania wolnego zawodu

Likwidacja

W przypadku spółki partnerskiej zastosowanie mają odpowiednie przepisy o spółce jawnej. W zakresie likwidacji zastosowanie znajda więc następujące zasady:

Likwidacja przeprowadzana jest przez likwidatorów. Likwidatorami mogą być tylko osoby fizyczne, mające pełną zdolność do czynności prawnych. Zgodnie z postanowieniem ustawy likwidatorami są wszyscy partnerzy spółki. W przypadku ustanowienia zarządu spółki likwidatorami będą wszyscy członkowie zarządu. Jednakże na mocy uchwały partnerów - podjętej jednomyślnie, chyba że umowa stanowi inaczej - partnerzy mogą powołać na stanowisko likwidatora tylko niektórych spośród siebie jak również osoby spoza ich grona. Jeżeli likwidacja spółki następuje w wyniku rozwiązania jej z powodu upadłości jednego z jej partnerów, na jego miejsce jako likwidator wchodzi syndyk masy upadłościowej upadłego partnera.

W niektórych sytuacjach również sąd rejestrowy może powołać likwidatorów spółki. Może to zrobić na wniosek partnera lub osoby mającej w tym interes prawny. Umowa spółki nie może ograniczyć partnera w możliwości zwrócenia się w tej kwestii do sądu. Przepis ten ma na celu ochronę partnera który chętnie w gronie likwidatorów widziałby inną osobę niż tą wybraną przez większość partnerów.

Zadania i uprawnienia likwidatorów

Głównym zadaniem likwidatorów jest przeprowadzenie likwidacji spółki partnerskiej, czyli zakończenie jej działalności, zakończenie bieżących interesów spółki, ściągnięcie wszystkich wierzytelności, wypełnienie pozostałych zobowiązań i upłynnienie majątku spółki. Czynności te dokonywane są w spółce której firma musi zawierać dodatek "w likwidacji". Nowe interesy takiej spółki mogą być podejmowane tylko w przypadku, gdy są one niezbędne do ukończenia spraw będących w toku.

Tylko i wyłącznie w zakresie swoich kompetencji likwidatorzy mają prawo prowadzenia spraw spółki i jej reprezentacji. W przypadku ustanowienia kilku likwidatorów spółki są oni uprawnieni do reprezentacji spółki łącznie, chyba że wspólnicy lub sąd który ustanowił danych likwidatorów, postanowili inaczej.
Jeżeli zaistnieją sprawy w których niezbędne jest powzięcie przez likwidatorów uchwały, podejmowane są one większością głosów. Zasada ta może być zmodyfikowana poprzez odpowiednie postanowienie sądu lub partnerów ustanawiających likwidatorów.

Bardzo ważnym skutkiem ogłoszenia likwidacji spółki partnerskiej jest wygaśnięcie ustanowionej w tej spółce prokury. Charakter spółki partnerskiej "w likwidacji" powoduje, że pozostawienie uprawnień prokurentowi w zakresie reprezentacji spółki wobec osób trzecich byłoby sprzeczne z celem tej fazy działalności spółki, jaką jest faza likwidacyjna. Dlatego też w okresie likwidacyjnym nie można także prokury ustanawiać.

Wymogi rejestracyjne

Aby likwidatorzy spółki partnerskiej mogli zacząć przeprowadzać likwidację spółki i posiadali uprawnienia do działania, fakt likwidacji należy zgłosić do sądu rejestrowego. Zgłoszenia dokonuje się na formularzu KRS-Z61. Zgłoszenie powinno obejmować:

fakt otwarcia likwidacji
nazwiska i imiona likwidatorów spółki
adresy likwidatorów
sposób reprezentacji spółki przez likwidatorów (czy reprezentacja jest łączna - jak stanowi kodeks, czy też odrębne zasady reprezentacji ustalili partnerzy lub sąd, który ustanowił likwidatorów)

Zgłoszeniu podlegają określone powyżej dane nawet wówczas, gdy likwidatorami spółki są jej dotychczasowi partnerzy i nic w zakresie reprezentacji, ich adresów, imion i nazwisk nie ulega zmianie.
Zgłoszenia dokonują likwidatorzy - każdy z nich ma prawo i obowiązek dokonania tego zgłoszenia. Natomiast w przypadku danych likwidatorów ustanowionych przez sąd, wpis następuje z urzędu. Należy pamiętać, że każda, najdrobniejsza nawet zmiana danych podlegających zgłoszeniu wymaga kolejnego zgłoszenia. Treść akt rejestrowych musi być zgodna z rzeczywistym stanem faktycznym.

Likwidatorzy podlegający zgłoszeniu do rejestru, przedstawiają sądowi rejestrowemu złożone wobec sądu albo poświadczone notarialnie wzory swoich podpisów.

W okresie likwidacji spółka partnerska może działać pod swą dotychczasową firmą do której należy dodać oznaczenie "w likwidacji". Oznaczenie to ma na celu ochronę obrotu gospodarczego i zwrócenie uwagi potencjalnych kontrahentów, że spółka ta "zamyka" swój interes. W przypadku gdy spółka pomimo fazy likwidacyjnej nie występuje w obrocie pod firmą z dodanym oznaczeniem "w likwidacji" naraża się na odpowiedzialność odszkodowawczą.

Czynności likwidacyjne

Pierwszym zadaniem likwidatorów (po dokonaniu odpowiednich zgłoszeń do sądu rejestrowego) jest sporządzenie bilansu spółki. Bilans ten sporządza się na dzień rozpoczęcia likwidacji spółki. Po zakończeniu likwidacji likwidatorzy zobowiązani są także sporządzić bilans który podsumuje ich poczynania. Jeżeli likwidacja się przedłuża i trwa dłużej niż rok, bilans powinien być ponadto sporządzony na dzień kończący każdy rok obrotowy.

Likwidacja majątku spółki polega w pierwszej kolejności na spłaceniu wszystkich zobowiązań spółki. Spłata ta dotyczy zobowiązań wymagalnych. Jeżeli spółka ma także zobowiązania jeszcze nie wymagalne lub takie co do których istnienia powstał spór, likwidatorzy zobowiązani są pozostawić odpowiednie kwoty na pokrycie zobowiązań niewymagalnych i spornych.

Jeżeli po pokryciu wymagalnych zobowiązań i pozostawieniu odpowiednich kwot na pokrycie zobowiązań jeszcze nie wymagalnych lub spornych, w spółce pozostanie jeszcze majątek, ulega on podziałowi między partnerów stosownie do postanowień umowy spółki. Jeżeli umowa spółki nie przewiduje w takim przypadku szczególnych postanowień, partnerom spłaca się wniesione przez nich udziały. Rzeczy wniesione jako wkład przez wspólników do spółki tylko do używania zwraca się partnerom w naturze. Jeżeli po zwrocie udziałów pozostanie nadwyżka środków, ulega ona podziałowi pomiędzy partnerów w takim stosunku, w jakim uczestniczą oni w zysku spółki.

Jeżeli majątek spółki nie wystarczy na spłatę wszystkich udziałów i długów, niedobór zobowiązani są pokryć partnerzy zgodnie z postanowieniami umowy spółki. W braku takich postanowień partnerzy zobowiązani są uzupełnić niedobór w takim stosunku w jakim uczestniczą w stracie spółki. Jeżeli okaże się że jeden lub kilku spośród partnerów jest niewypłacalnych, pozostali wspólnicy dzielą pomiędzy siebie tę część niedoboru którą zobowiązani byli uiścić wspólnicy niewypłacalni.

Zakończenie likwidacji

Po dokonaniu wszystkich czynności likwidacyjnych czyli po spieniężeniu majątku spółki, wypełnieniu zobowiązań spółki i ewentualnym podziale między partnerów pozostałego majątku, likwidatorzy zobowiązani są do sporządzenia bilansu na dzień zakończenia likwidacji. Zakończenie likwidacji likwidatorzy zobowiązani są zgłosić do sądu rejestrowego wraz z wnioskiem o wykreślenie spółki z rejestru (wniosek o wykreślenie spółki z rejestru powinien zostać złożony na formularzu KRS-X2). Rozwiązanie spółki następuje z chwila wykreślenia spółki z rejestru sądowego.

Już po zakończeniu całego postępowania likwidacyjnego partner lub osoba trzecia powinna przechowywać księgi i dokumenty spółki przez okres nie krótszy niż pięć lat. Jeżeli żaden z partnerów ani żadna osoba trzecia nie zgodzi sie na przechowywanie tych ksiąg i dokumentów, przechowawcę wyznaczy sąd rejestrowy.

Pamiętaj, że:

do spółki partnerskiej mają odpowiednio zastosowanie przepisy o spółce jawnej
likwidatorami mogą być tylko osoby fizyczne, mające pełną zdolność do czynności prawnych
likwidatorami spółki partnerskiej są wszyscy partnerzy
spółka partnerska, w której prawo do wykonywania wolnego zawodu ma tylko jeden partner nie może funkcjonować dłużej niż rok od dnia zaistnienia którejkolwiek z ustawowych przyczyn rozwiązania spółki
głównym zadaniem likwidatorów jest przeprowadzenie likwidacji spółki partnerskiej, czyli zakończenie jej działalności, zakończenie bieżących interesów spółki, ściągnięcie wszystkich wierzytelności, wypełnienie pozostałych zobowiązań i upłynnienie majątku spółki
w okresie likwidacji spółka partnerska może działać pod swą dotychczasową firmą do której należy dodać oznaczenie "w likwidacji"

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 15 września 2000 r. kodeks spółek handlowych (Dz. U. 2000 r., Nr 94, poz. 1037 ze zmianami)

Rozwiązanie i likwidacja spółki partnerskiej