Likwidacja spółki - obowiązki likwidatorów

Podjęcie uchwały o likwidacji spółki z o.o. nie oznacza wcale, iż dany podmiot przestaje automatycznie istnieć, zaprzestając wszelkiej działalności. Uchwała taka rozpoczyna dopiero proces likwidacji przedsiębiorstwa, na który składają liczne czynności rejestracyjne i bilansowe.

Ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym

Likwidatorzy powinni ogłosić o rozwiązaniu spółki i otwarciu likwidacji w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, bądź w innym piśmie przeznaczonym do ogłoszeń spółki, wzywając wierzycieli do zgłoszenia ich wierzytelności w terminie trzech miesięcy od dnia ostatniego ogłoszenia. 

Treść ogłoszenia wraz z wnioskiem o jego publikację w Monitorze Sądowym i Gospodarczym (formularz MSiG-M1) oraz dowodem uiszczenia opłaty należy złożyć w Punkcie Przyjmowania Ogłoszeń do MSiG. Mieszczą się one w sądach rejonowych posiadających wydziały gospodarcze rejestrowe KRS.

Opłata jest sumą znaków składających się na treść ogłoszenia oraz stawki za jeden znak, która obecnie wynosi 0,70 zł (par. 8 ust. 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie organizacji, sposobu wydawania i rozpowszechniania oraz podstawy ustalania ceny numerów Monitora Sądowego i Gospodarczego i wysokości opłat za zamieszczenie w nim ogłoszenia lub obwieszczenia). Opłaty dokonuje się na konto bankowe Ministerstwa Sprawiedliwości.

Ogłoszenia mogą być również dokonywane za pośrednictwem systemu teleinformatycznego przez osobę, której został przydzielony unikalny adres internetowy powiązany z niepowtarzalną nazwą i hasłem oraz ważnym kwalifikowanym certyfikatem użytkownika (zarejestrowany użytkownik)

Bilans

Likwidatorzy powinni sporządzić bilans otwarcia likwidacji. Bilans ten likwidatorzy składają walnemu zgromadzeniu do zatwierdzenia. Likwidatorzy powinni też po upływie każdego roku obrotowego składać walnemu zgromadzeniu sprawozdanie ze swej działalności oraz sprawozdanie finansowe.  Do bilansu likwidacyjnego należy przyjąć wszystkie składniki aktywów według ich wartości zbywczej.

Bilans likwidacyjny jest sporządzany w celu podziału rzeczywistego, a nie księgowego majątku między wierzycieli. Bilans ten będzie też podstawą podziału między wspólników tego majątku, który pozostanie po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli.

Bilans otwarcia likwidacji należy sporządzić w terminie 15 dni od zajścia zdarzeń, które spowodowały otwarcie likwidacji, nie później jednak niż w ciągu trzech miesięcy od tej daty (art. 52 ust. 3 w zw. z art. 12 ust. 4 i 5 ustawy o rachunkowości).

Zgodnie z art. 12 ust. 2 pkt 6 u.rach. księgi rachunkowe zamyka się na dzień poprzedzający dzień postawienia jednostki w stan likwidacji, nie później niż w ciągu trzech miesięcy od tego dnia. Na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych sporządza się sprawozdanie finansowe (art. 45 ust. 1 u. rach.). Likwidatorzy zatem zobowiązani są nie tylko do sporządzenia bilansu otwarcia likwidacji, ale i do sporządzenia sprawozdania finansowego związanego z zamknięciem ksiąg rachunkowych w spółce na dzień poprzedzający dzień otwarcia likwidacji (tak. M. Rodzynkiewicz, Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2009 Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis).

Bilans otwarcia stanowi podstawę otwarcia ksiąg rachunkowych likwidowanej spółki i ewentualnie wchodzących w jej skład zakładów. Jednostki otwierają swoje księgi rachunkowe według stanu aktywów i pasywów wynikającego z zamknięcia ksiąg rachunkowych. Obowiązane są one wykazać składniki majątku według cen sprzedaży możliwych do uzyskania za nie, zaliczając różnice z tego tytułu do strat lub zysków nadzwyczajnych przed datą otwarcia likwidacji. Stosownie do postanowień art. 65 ustawy o rachunkowości, likwidator zleca badanie sprawozdania finansowego za okres od początku roku do dnia poprzedzającego dzień otwarcia postępowania likwidacyjnego biegłemu rewidentowi, którego wyboru dokonuje organ zatwierdzający bilans, czyli walne zgromadzenie. Bezstronną i niezależną oceną sprawozdania finansowego dokonaną przez biegłego rewidenta powinien być zainteresowany przede wszystkim likwidator, ponieważ prawidłowe zamknięcie działalności gospodarczej oznacza poprawny bilans otwarcia likwidacji.

Bilans otwarcia musi być poddany ocenie rady nadzorczej. Ponadto walne zgromadzenie powinno ustosunkować się do bilansu i oceny rady nadzorczej. Sprawozdanie z badania przez radę nadzorczą jest przedkładane walnemu zgromadzeniu do zatwierdzenia i udostępnione wspólnikom do wglądu na 15 dni przed terminem zgromadzenia. Likwidatorzy zobowiązani są do przedstawienia oprócz bilansu pełnego sprawozdania finansowego.

Likwidatorzy nie sporządzają jednak rachunku zysków i strat, a sprawozdanie finansowe nie podlega ogłoszeniu, jest ono jednakże składane sądowi rejestrowemu w ciągu 15 dni od daty zatwierdzenia sprawozdania finansowego.

Sprawozdanie z działalności

Jeżeli czas trwania likwidacji jest dłuższy niż rok, likwidatorzy powinni po upływie każdego roku obrotowego składać walnemu zgromadzeniu sprawozdanie roczne ze swej działalności oraz sprawozdanie finansowe. Rokiem obrotowym będzie w przypadku likwidacji dwanaście kolejnych miesięcy kalendarzowych liczonych od dnia rozpoczęcia likwidacji. Sprawozdanie finansowe roczne dla spółki w likwidacji podlega ogólnym regułom (a więc sposób sporządzenia, ocena, zatwierdzenie, badanie przez biegłych rewidentów).

Czynności likwidacyjne

Likwidatorzy powinni:

• zakończyć interesy bieżące spółki,
• ściągnąć wierzytelności,
• wypełnić zobowiązania,
• upłynnić majątek spółki.

Nowe interesy mogą podejmować tylko wówczas, gdy to jest potrzebne do ukończenia spraw w toku. Nieruchomości mogą być zbywane w drodze publicznej licytacji, a z wolnej ręki - jedynie na mocy uchwały walnego zgromadzenia i po cenie nie niższej od uchwalonej przez zgromadzenie.

Z przepisów k.s.h. i u. rach. odnoszących się do czynności likwidacyjnych i ich konsekwencji księgowych, można zrekonstruować następującą kolejność czynności związanych z przeprowadzeniem likwidacji (za: M. Rodzynkiewicz, ibidem): 

Księgi i dokumenty spółki

Po zakończeniu likwidacji spółki jej księgi i dokumenty powinny zostać przekazane przechowawcy. Z uwagi, iż przechowawcy nie wyznaczono w statucie spółki, jego wybór należy do walnego zgromadzenia. Wybór następuje w drodze uchwały. W przypadku, gdy walne zgromadzenie nie odbyło się, przechowawcę wyznacza sąd.

Wniosek o wykreślenie spółki z rejestru

Po zatwierdzeniu przez zgromadzenie wspólników sprawozdania finansowego na dzień poprzedzający podział między wspólników majątku pozostałego po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli (sprawozdanie likwidacyjne) i po zakończeniu likwidacji, likwidatorzy powinni ogłosić w siedzibie spółki to sprawozdanie i złożyć je sądowi rejestrowemu, z jednoczesnym zgłoszeniem wniosku o wykreślenie spółki z rejestru.

Wniosek do sądu należy złożyć na formularzu KRS-Z61. Opłata od wniosku wynosi 300 zł (art. 54 pkt 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych).

Byt prawny spółki zlikwidowanej kończy się definitywnie nie z chwilą wpisu wykreślenia spółki z rejestru, ale z chwilą uprawomocnienia się postanowienia zarządzającego to wykreślenie. Wraz z wpisem wykreślenia spółki z rejestru zamieszcza się wzmiankę o jego nieprawomocności (art. 20 ust. 2 u. KRS).

Podział majątku

Podział między wspólników majątku pozostałego po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli nie może nastąpić przed upływem sześciu miesięcy od daty ogłoszenia o otwarciu likwidacji i wezwaniu wierzycieli. Majątek dzieli się między wspólników w stosunku do ich udziałów. Umowa spółki może określać inne zasady podziału majątku. Jeżeli wspólnicy po upływie tego terminu w dobrej wierze otrzymali wypłatę przypadającej na nich kwoty likwidacyjnej (albo odpowiadające tej kwocie świadczenie w naturze), nie mają obowiązku jej zwrotu w celu zaspokojenia przez spółkę spóźnionych wierzycieli, tj. tych, którzy nie zgłosili się w terminie sześciu miesięcznym terminie liczonym od dnia ogłoszenia o likwidacji spółki i wezwaniu wierzycieli, którzy nie byli spółce znani (zob. M. Rodzynkiewicz, ibidem).

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. 2000 r., Nr 94, poz. 1037, ze zmianami; art. 459–478);

• Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. 2002 r., Nr 76, poz. 694, ze zm.; art. 52-54, 64-70);
• Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. 2005 r., Nr 167, poz. 1398; art. 54 pkt 1);
• Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 15 kwietnia 1996 r. w sprawie organizacji, sposobu wydawania i rozpowszechniania oraz podstawy ustalania ceny numerów Monitora Sądowego i Gospodarczego i wysokości opłat za zamieszczenie w nim ogłoszenia lub obwieszczenia (Dz. U. 1996 r., Nr 45, poz. 204, ze zm.; § 8 ust. 4)

Źródła:  Rodzynkiewicz Mateusz, Najnowsze wydanie:  Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2009 Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis (wydanie III) ss. 1344

Zespół
e-prawnik.pl