Prowadzenie spraw i reprezentacja spółki partnerskiej

Reguły dotyczące prowadzenia spraw spółki partnerskiej oraz jej reprezentacji należą do tych zagadnień które z całą pewnością stanowią jej specyficzne cechy odróżniające ją od innych.

Prowadzenie spraw spółki partnerskiej

Prowadzenie spraw spółki należy do prawa wspólnika związanego z uczestnictwem w spółce, w wykonywaniu określonych czynności zarówno natury prawnej jak i faktycznej (charakter osobisty z spośród uprawnień organizacyjnych). Prowadzenie jej spraw to tzw. sprawowanie zarządu o swoistym charakterze. Jest to uprawnienie i obowiązek zarazem każdego wspólnika.

Czym jest „prowadzenie spraw spółki"?

Jest to nic innego jak tylko podejmowanie decyzji we wszystkich sprawach które mieszczą się w zakresie zwykłych czynności spółki.

Jakie zasady obowiązują przy prowadzeniu spraw spółki partnerskiej?

W przypadku prowadzenia spraw spółki partnerskiej stosuje się zasady które obowiązują w spółce jawnej w tym zakresie, jednak tylko wtedy, gdy umowa spółki nie stanowi inaczej. Jest to właściwie cały katalog obowiązujących reguł:

1. nieważne jest umowne ograniczenie prawa wspólnika do osobistego zasięgania informacji o stanie majątku i interesów spółki oraz umowne ograniczenie prawa do osobistego przeglądania jej ksiąg i dokumentów,
2. każdy wspólnik ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki,
3. każdy wspólnik może bez uprzedniej uchwały wspólników prowadzić sprawy nieprzekraczające zakresu zwykłych czynności spółki. Jeżeli jednak przed załatwieniem takiej sprawy choćby jeden z pozostałych wspólników sprzeciwi się jej przeprowadzeniu wymagana jest uprzednia uchwała wspólników,
4. prowadzenie spraw spółki może być powierzone jednemu lub kilku wspólnikom na mocy umowy spółki bądź na podstawie późniejszej uchwały wspólników; pozostali wspólnicy są wówczas wyłączeni od prowadzenia spraw spółki,
5. ustanowienie prokury wymaga zgody wszystkich wspólników mających prawo prowadzenia spraw spółki a odwołać prokurę może każdy wspólnik mający prawo prowadzenia jej spraw,
6. w sprawach przekraczających zakres zwykłych czynności spółki potrzebna jest zgoda wszystkich wspólników, w tym także wspólników wyłączonych od prowadzenia spraw spółki,
7. wspólnik mający prawo prowadzenia spraw spółki może bez uchwały wspólników wykonać czynność nagłą której zaniechanie mogłoby wyrządzić spółce poważną szkodę (to, czy rzeczywiście zaistniało zagrożenie poważnej szkody dla spółki należy rozstrzygać z uwzględnieniem całokształtu okoliczności dotyczących konkretnej spółki - np. stanu jej majątku, charakteru świadczonych przez nią usług),
8. prawa i obowiązki wspólnika prowadzącego sprawy spółki ocenia się w stosunku między nim a spółką według przepisów o zleceniu a w przypadku, gdy wspólnik działa w imieniu spółki bez umocowania albo gdy wspólnik uprawniony do prowadzenia spraw przekracza swe uprawnienia - według przepisów o prowadzeniu cudzych spraw bez zlecenia.

Czy prawo prowadzenia spraw spółki wspólnik posiada bezwzględnie na stałe?

Z ważnych powodów prawo prowadzenia spraw spółki może być wspólnikowi odebrane. Może do tego dojść na mocy prawomocnego orzeczenia sądu, co dotyczy również zwolnienia wspólnika od obowiązku prowadzenia spraw spółki.
Wspomniane „ważne powody" nie mają jednolitego charakteru. Można tu zaliczyć na przykład nieuczciwość wspólnika, niezdolność fizyczną lub umysłową wspólnika, jego długotrwałą nieobecność, nielojalność partnerską, niezachowanie tajemnic spółki.

Należy pamiętać, iż umowa spółki partnerskiej może przewidywać, że prowadzenie spraw i reprezentowanie spółki powierza się zarządowi. W tym przypadku będą miały zastosowanie przepisy dotyczące zarządu i odpowiedzialności cywilnoprawnej członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Powołanie w spółce partnerskiej zarządu, w szczególności bez udziału partnerów, nie uchyla natomiast normy, z której wynika, iż nieważne jest umowne ograniczenie prawa wspólnika do osobistego zasięgania informacji o stanie majątku i interesów spółki oraz umowne ograniczenie prawa do osobistego przeglądania ksiąg i dokumentów spółki (art. 38 § 2 ksh). Partner ma więc zagwarantowane z mocy prawa (przeciwne postanowienie umowne nie ma mocy prawnej) uprawnienie do osobistego zasięgania informacji o stanie majątku i interesów spółki oraz prawo do osobistej rewizji ksiąg i dokumentów spółki. Jednakże powołanie zarządu spółki partnerskiej (bez udziału partnerów) wyklucza partnerów niebędących w zarządzie wyłącznie z prowadzenia spraw spółki w zakresie zwykłego zarządu (zwykłych czynności spółki). W sprawach przekraczających zakres zwykłego zarządu wymagana jest zgoda wszystkich partnerów, w tym także wyłączonych od prowadzenia spraw spółki (niewchodzących w skład zarządu), chyba że umowa spółki partnerskiej stanowi inaczej.

Kto jest uprawniony do reprezentowania spółki partnerskiej?

Każdy partner ma prawo reprezentować spółkę samodzielnie (jednoosobowo), chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Umowa spółki partnerskiej może zawierać, za zgodą partnera, inne rozwiązanie, a mianowicie:

• całkowicie pozbawić jednego lub niektórych partnerów prawa reprezentowania spółki pozostawiając reszcie partnerów prawo samodzielnego jej reprezentowania,
• pozbawiając niektórych partnerów prawa do reprezentowania spółki uprawnić pozostałych do jej łącznego reprezentowania,
• ustanowić reprezentację łączną (lub mieszaną), nie wyłączając z niej żadnego z partnerów.

Czy istnieje możliwość pozbawienia partnera prawa reprezentowania spółki?

Istnieje taka możliwość. Jest to odebranie mu wbrew jego woli prawa reprezentowania spółki decyzją pozostałych partnerów (np. w spółce jawnej pozbawienie prawa reprezentowania spółki może nastąpić tylko na mocy prawomocnego orzeczenia sądu). Pozbawienie partnera prawa reprezentowania spółki uchwałą wspólników (partnerów) może nastąpić tylko przy jednoczesnym ziszczeniu się trzech warunków:

1. istnienia „ważnych powodów",
2. większości trzech czwartych głosów (oddanych),
3. kworum wynoszącego co najmniej dwie trzecie ogólnej liczby partnerów.

Umowa spółki może przewidywać surowsze warunki niezbędne do powzięcia uchwały pozbawiającej partnera prawa reprezentowania spółki.

Jaki jest zakres reprezentacji spółki?

Podobnie jak w przypadku prowadzenia spraw spółki tak i reprezentowanie dotyczy wszystkich czynności sądowych i pozasądowych spółki. Tak więc reprezentacja obejmuje dokonywanie w imieniu spółki z bezpośrednim dla niej skutkiem czynności materialno-prawne jak i procesowe (np. zawieranie umów, składanie tzw. oświadczeń, wytaczanie powództw, itp.).

Pamiętaj, że:

• Spółki partnerskiej nie obowiązuje zasada, iż nie można powierzyć prowadzenia spraw spółki osobom trzecim z wyłączeniem wspólników.
• Za prowadzenie spraw spółki partnerskiej wspólnik nie otrzymuje wynagrodzenia.
• Prawa reprezentowania spółki nie można ograniczyć ze skutkiem wobec osób trzecich.
• Jeśli umowa spółki przewiduje ograniczenia prawa reprezentacji spółki przez partnerów to okoliczność ta musi zostać zaznaczona w zgłoszeniu spółki partnerskiej do rejestru przedsiębiorców.
• Skutki prawne pozbawienia partnera uchwałą wspólników prawa reprezentowania spółki (w rozumieniu bezskuteczności względem osób trzecich czynności prawnych zdziałanych przez niego z tymi osobami) następują dopiero z chwilą wpisu pozbawienia do rejestru przedsiębiorców.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. 2000 r., Nr 94, poz. 1037 ze zmianami).