System chronionych produktów w UE

System ochrony produktów ChNP, ChOG, GTS w UE

System ochrony produktów ChNP, ChOG, GTS w UE normowany jest rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1143 z dnia 11 kwietnia 2024 r. w sprawie oznaczeń geograficznych w odniesieniu do wina, napojów spirytusowych i produktów rolnych oraz gwarantowanych tradycyjnych specjalności i określeń jakościowych stosowanych fakultatywnie w odniesieniu do produktów rolnych, zmieniającym rozporządzenia (UE) nr 1308/2013, (UE) 2019/787 i (UE) 2019/1753 oraz uchylającym rozporządzenie (UE) nr 1151/2012, a także rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2019/787 z dnia 17 kwietnia 2019 r. w sprawie definicji, opisu, prezentacji i etykietowania napojów spirytusowych, stosowania nazw napojów spirytusowych w prezentacji i etykietowaniu innych środków spożywczych, ochrony oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych, wykorzystywania alkoholu etylowego i destylatów pochodzenia rolniczego w napojach alkoholowych, a także uchylającym rozporządzenie (WE) nr 110/2008 oraz rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiające wspólną organizację rynków produktów rolnych oraz uchylającym rozporządzenia Rady (EWG) nr 922/72, (EWG) nr 234/79, (WE) nr 1037/2001 i (WE) nr 1234/2007.

Cele unijnych systemów jakości?

Unijna polityka jakości ma na celu ochronę nazw konkretnych produktów, żeby promować ich unikalne cechy, związane z ich pochodzeniem geograficznym oraz tradycyjną wiedzą specjalistyczną.

Nazwom produktów można przyznać „oznaczenie geograficzne”, jeśli mają one szczególny związek z miejscem, w którym są wytwarzane. Dzięki oznaczeniom geograficznym konsumenci mają zaufanie do produktów wysokiej jakości oraz mogą je łatwo rozpoznać na rynku, zaś producentom łatwiej jest prowadzić sprzedaż swoich produktów.

Produkty, które są brane pod uwagę bądź uzyskały oznaczenie geograficzne, widnieją w rejestrach oznaczeń geograficznych. Rejestry zawierają też informacje o specyfikacji geograficznej i specyfikacji dotyczącej produkcji w odniesieniu do każdego produktu.

Oznaczenia geograficzne stanowią własność intelektualną i dlatego odgrywają coraz większą rolę w trakcie negocjacji handlowych między UE i innymi państwami.

UE stworzyła też inne systemy jakości dla produktów wytwarzanych w tradycyjny sposób lub na obszarach charakteryzujących się trudnymi warunkami naturalnymi, takich jak góry czy wyspy.

Tak więc w ramach unijnego systemu praw własności intelektualnej nazwy produktów zarejestrowane jako OG są chronione prawem przed podrabianiem i nadużywaniem na terytorium UE i w krajach spoza UE, z którymi podpisano specjalną umowę o ochronie.

W przypadku wszystkich systemów jakości właściwe organy krajowe w poszczególnych krajach UE podejmują konieczne działania, aby chronić zarejestrowane nazwy na swoim terytorium. Winny one też zapobiegać i przeciwdziałać nielegalnej produkcji lub sprzedaży produktów noszących taką nazwę.

Nazwy produktów spoza UE można także zarejestrować jako OG, jeśli ich kraj pochodzenia podpisał dwustronną lub regionalną umowę z UE, która przewiduje wzajemną ochronę tych nazw.

Chronione są nazwy różnych produktów (win, żywności oraz napojów spirytusowych) produkowanych w niektórych krajach spoza UE, np. w Kolumbii lub Republice Południowej Afryki.

Oznaczenia geograficzne stosowane w rejestrach unijnych i do nich wpisywane można sprawdzić w eAmbrosia (oficjalna baza danych dotycząca rejestrów UE zawierających oznaczenia geograficzne). Zarówno unijne, jak też pozaunijne oznaczenia geograficzne chronione na podstawie umów można sprawdzić w portalu GIview.

Zakres ochrony produktów ChNP, ChOG, GTS

Według art. 26 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1143, oznaczenia geograficzne wpisane do unijnego rejestru oznaczeń geograficznych są chronione przed:

• bezpośrednim bądź pośrednim wykorzystywaniem w celach handlowych oznaczenia geograficznego w odniesieniu do produktów nieobjętych rejestracją, jeżeli produkty te są porównywalne do produktów zarejestrowanych pod tą nazwą lub jeśli stosowanie tego oznaczenia geograficznego w odniesieniu do dowolnego produktu lub usługi stanowi wykorzystywanie, osłabianie lub umniejszanie renomy tej chronionej nazwy bądź działa na szkodę tej renomy, w tym również w sytuacji, kiedy produkty te wykorzystuje się jako składniki;
• wszelkim niewłaściwym stosowaniem, imitacją lub przywołaniem, nawet jeśli podano prawdziwe pochodzenie produktu lub usługi lub jeżeli podano chronioną nazwę w tłumaczeniu, w formie transkrybowanej lub transliterowanej, bądź z towarzyszącym jej określeniem, takim jak: ,,w stylu'', ,,typu'', ,,zgodnie z metodą'', ,,jak produkowane w'', ,,imitacja'', ,,o smaku'', ,,podobne do'' czy podobnymi określeniami, w tym także w sytuacji, kiedy produkty te są wykorzystywane jako składniki;
• wszelkimi innymi fałszywymi lub wprowadzającymi w błąd określeniami odnoszącymi się do pochodzenia, charakteru lub podstawowych właściwości produktu, podanymi na opakowaniu wewnętrznym bądź zewnętrznym, w materiale reklamowym, dokumentach lub informacjach zamieszczonych w interfejsach internetowych w odniesieniu do danego produktu, oraz opakowaniem produktu w pojemnik mogący stwarzać błędne wrażenie co do jego pochodzenia;
• wszelkimi innymi praktykami, które mogłyby wprowadzać konsumenta w błąd co do prawdziwego pochodzenia produktu.

Ponadto zgodnie z art. 68 ust. 1 ww. rozporządzenia, zarejestrowane gwarantowane tradycyjne specjalności są chronione przed wszelkiego rodzaju niewłaściwym stosowaniem, imitacją bądź przywołaniem, nawet jeśli chroniona nazwa jest tłumaczona, w tym w odniesieniu do produktów wykorzystywanych jako składniki, oraz przed wszelkimi innymi praktykami, które mogłyby wprowadzić konsumentów w błąd.

Poza tym według art. 103 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013, chronione nazwy pochodzenia i chronione oznaczenia geograficzne, o których mowa w niniejszym rozporządzeniu, są chronione zgodnie z art. 26-31, 35 i 36 rozporządzenia (UE) 2024/1143.

Celem skrzynki e-mail ochronaoznaczen@ijhars.gov.pl jest wzmocnienie systemu ochrony certyfikowanych produktów (ChNP, ChOG, GTS), przez łatwiejszy dostęp do informacji o pojawiających się na rynku naruszeniach zasad ochrony zarejestrowanych nazw. Dzięki ogólnodostępnej skrzynce ochronaoznaczen@ijhars.gov.pl, administrowanej przez GIJHARS, w bardziej efektywny sposób można będzie osiągnąć priorytetowe cele systemu jakości żywności, jakimi są:

• wzmocnienie mechanizmu zapobiegania oszustwom w łańcuchu dystrybucji, monitorowania rynku i zgłaszania nadużyć odpowiednim służbom monitorowania i kontroli,
• zapewnienie jednolitej ochrony nazw zarejestrowanych jako ChNP, ChOG lub GTS,
• zagwarantowanie uczciwej konkurencji,
• ochrona konsumentów przed nieuczciwymi praktykami handlowymi.

Oznaczenia geograficzne (OG)

Oznaczenia geograficzne ustanawiają prawa własności intelektualnej do konkretnych produktów, których cechy jakości są ściśle związane z obszarem ich produkcji.

Oznaczenia geograficzne:

• ChNP – chroniona nazwa pochodzenia (produkty spożywcze oraz wino);
• ChOG – chronione oznaczenie geograficzne (produkty spożywcze oraz wino);
• OG – oznaczenie geograficzne (napoje spirytusowe).

Unijny system oznaczeń geograficznych chroni nazwy produktów, które pochodzą z konkretnych regionów i mają określone cechy jakości lub cieszą się renomą w związku z terytorium ich produkcji. Różnice między systemami ChNP oraz ChOG wynikają przede wszystkim z tego, jak duża część surowców musi pochodzić z danego obszaru lub w jakim stopniu proces produkcji musi odbywać się w konkretnym regionie. Z kolei OG to oznaczenie geograficzne dla napojów spirytusowych.

Nazwy produktów zarejestrowane jako chroniona nazwa pochodzenia (ChNP) są to nazwy, które mają najmocniejsze powiązania z miejscem geograficznym, w którym te produkty są wytwarzane.

Produkty: produkty spożywcze, produkty rolne i wina.

Specyfikacje: Każdy etap produkcji, przetwarzania lub przygotowania produktu musi odbywać się w danym regionie. W przypadku win oznacza to, że winogrona muszą pochodzić wyłącznie z obszaru geograficznego, w którym produkuje się dane wino.

Przykład: Oliwa z oliwek „Kalamata” (ChNP) jest w całości wytwarzana w regionie Kalamata w Grecji, przy użyciu rosnących tam odmian oliwek.

Znak graficzny: obowiązkowy dla produktów spożywczych i rolnych, nieobowiązkowy dla wina.

Chronione Oznaczenie Geograficzne (ChOG) podkreśla związek między konkretnym regionem geograficznym a nazwą produktu, przy czym szczególną jakość produktu, jego renomę lub inną cechę można w dużej mierze przypisać jego pochodzeniu geograficznemu.

Produkty: produkty spożywcze, produkty rolne oraz wina.

Specyfikacje: W przypadku większości produktów przynajmniej jeden z etapów produkcji, przetwarzania lub przygotowania produktu musi odbywać się w danym regionie. W przypadku win oznacza to, iż co najmniej 85% winogron musi pochodzić wyłącznie z obszaru geograficznego, w którym produkowane jest dane wino.

Przykład: Szynka „Westfälischer Knochenschinken” (ChOG) produkowana jest w Westfalii przy użyciu tradycyjnych technik, lecz samo mięso nie pochodzi wyłącznie od zwierząt urodzonych i hodowanych w tym konkretnym regionie Niemiec.

Znak graficzny: obowiązkowy dla produktów spożywczych i rolnych, nieobowiązkowy dla wina.

Oznaczenie geograficzne napojów spirytusowych (OG) chroni nazwę napoju spirytusowego pochodzących z konkretnego kraju, regionu lub miejscowości, przy czym szczególną jakość produktu, jego renomę bądź inną cechę można przypisać w dużej mierze jego pochodzeniu geograficznemu.

Produkty: napoje spirytusowe.

Specyfikacje: W przypadku większości produktów przynajmniej jeden z etapów destylacji lub przygotowania odbywa się w danym regionie. Surowce nie muszą jednak pochodzić z tego regionu.

Przykład: Irish Whiskey” (OG) wytwarza się w Irlandii od VI w. Odbywa się tam cały proces produkcji – od warzenia przez destylowanie aż po dojrzewanie – lecz surowce nie pochodzą wyłącznie z Irlandii.

Znak graficzny: nieobowiązkowy w przypadku wszystkich produktów.

Gwarantowana tradycyjna specjalność (GTS)

Oznaczenie „gwarantowana tradycyjna specjalność” (GTS) podkreśla tradycyjne aspekty produktu, takie jak sposób jego wytwarzania i skład, bez powiązania z określonym obszarem geograficznym. Zarejestrowanie nazwy produktu jako GTS chroni ją przed fałszowaniem i nadużywaniem.

Produkty: produkty spożywcze i rolne.

Przykład: „Gueuze” (GTS) to tradycyjne piwo powstałe w efekcie spontanicznej fermentacji. Produkuje się je generalnie w Brukseli oraz w jej okolicach. Ponieważ jest to GTS, metoda produkcji tego piwa jest chroniona, lecz może ono być mimo to produkowane gdzie indziej.

Znak graficzny: obowiązkowy w przypadku wszystkich produktów.

Wejście w życie nowego rozporządzenia w sprawie OG

13 maja 2024 r. weszło w życie nowe rozporządzenie w sprawie oznaczeń geograficznych wina, napojów spirytusowych i produktów rolnych, a także gwarantowanych tradycyjnych specjalności i określeń jakościowych stosowanych fakultatywnie w odniesieniu do produktów rolnych.

Nowe rozporządzenie stanowi udoskonalenie i usprawnienie dotychczasowego systemu oznaczeń geograficznych:

• wprowadza jednolite ramy prawne oraz skróconą, uproszczoną procedurę rejestracji: połączone zostają różne przepisy dotyczące procedur i ochrony OG w odniesieniu do trzech sektorów (żywności, wina oraz napojów spirytusowych), co skutkuje jednolitą uproszczoną procedurą rejestracji OG.
• zwiększa ochronę produktów objętych OG jako składników oraz w internecie: nowe przepisy zwiększają ochronę produktów objętych OG stosowanych jako składnik produktu przetworzonego oraz produktów objętych OG sprzedawanych przez internet. Nowe rozporządzenie wzmacnia także ochronę nazw OG w systemie nazw domen.
• przewiduje uznanie zrównoważonych praktyk: producenci będą teraz mogli nadać realną wartość swoim działaniom na rzecz zrównoważoności środowiskowej, gospodarczej bądź społecznej. Grupa producentów może wprowadzić w odniesieniu do swoich produktów obowiązek stosowania określonych zrównoważonych praktyk. W takim przypadku powinny one zostać uwzględnione w specyfikacji produktu. Producenci mogą też dobrowolnie sporządzić sprawozdanie na temat zrównoważonego rozwoju, które zostanie opublikowane przez Komisję Europejską.
• wzmacnia pozycję grup producentów: w nowych środkach wprowadza się dobrowolny system uznanych grup producentów produktów objętych OG, który mogą ustanowić kraje UE. Żeby system ten był atrakcyjniejszy, takie grupy są uprawnione do zarządzania swoimi oznaczeniami geograficznymi, ich egzekwowania i rozwijania, żeby wzmocnić swoją pozycję w łańcuchu wartości.

Oznaczenia i terminy stosowane w celu wyróżnienia produktów rolnych lub środków spożywczych

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1143/2024 z dnia 11 kwietnia 2024 r. w sprawie oznaczeń geograficznych w odniesieniu do wina, napojów spirytusowych i produktów rolnych oraz gwarantowanych tradycyjnych specjalności i określeń jakościowych stosowanych fakultatywnie w odniesieniu do produktów rolnych, zmieniające rozporządzenia (UE) nr 1308/2013, (UE) 2019/787 i (UE) 2019/1753 oraz uchylające rozporządzenie (UE) nr 1151/2012, ustanawia przepisy dotyczące następujących systemów jakości:

• chronione nazwy pochodzenia i chronione oznaczenia geograficzne wina i produktów rolnych, w tym środków spożywczych, o których mowa w art. 5 ust. 1 lit. c), oraz oznaczenia geograficzne napojów spirytusowych;
• gwarantowane tradycyjne specjalności i określenia jakościowe stosowane fakultatywnie, określone odpowiednio w tytule III rozdziały 2 i 3, dla produktów rolnych, w tym środków spożywczych, o których mowa w art. 51.

Chroniona nazwa pochodzenia (ChNP)

Chroniona nazwa pochodzenia (Protected Designation of Origin - PDO) oznacza nazwę regionu, konkretnego miejsca lub w wyjątkowych przypadkach kraju, używaną do opisu produktu rolnego lub artykułu spożywczego. Jakość produktu lub jego cechy charakterystyczne powinny być głównie bądź wyłącznie związane z tym szczególnym otoczeniem geograficznym oraz właściwymi dla niego czynnikami naturalnymi oraz ludzkimi. Cały proces technologiczny, a więc produkcja, przetwarzanie oraz przygotowywanie odbywa się na tym określonym obszarze geograficznym.

Chronione oznaczenie geograficzne (ChOG)

Chronione oznaczenie geograficzne (Protected Geographical Indications - PGI) oznacza nazwę regionu, konkretnego miejsca lub w wyjątkowych przypadkach kraju, używaną do opisu produktu rolnego lub artykułu spożywczego, który pochodzi z tego regionu, miejsca bądź kraju. Produkt ten posiada szczególną specyficzną jakość, reputację, cieszy się uznaniem, bądź też posiada inne cechy przypisywane temu pochodzeniu geograficznemu. Na określonym obszarze może odbywać się jeden z trzech procesów: produkcja, przetwarzanie, czy też przygotowywanie produktu.

Gwarantowana Tradycyjna Specjalność (GTS)

Gwarantowana Tradycyjna Specjalność (Traditional Speciality Guaranted - TSG) jest to zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1143/2024, produkt rolny, w tym środek spożywczy. Określenie „produkty rolne, w tym środki spożywcze”, obejmuje produkty rolne przeznaczone do spożycia przez ludzi wymienione w załączniku I do TFUE oraz środki spożywcze i produkty rolne wymienione w załączniku II do ww. rozporządzenia. Oznaczenia Gwarantowana Tradycyjna Specjalność nie stosuje się do napojów spirytusowych ani produktów sektora wina określonych w części II załącznika VII do rozporządzenia (UE) nr 1308/2013, z wyjątkiem octów.

W odróżnieniu od Chronionych Nazw Pochodzenia i Chronionych Oznaczeń Geograficznych, produkty będące Gwarantowaną Tradycyjną specjalnością można wytwarzać na terenie całej Polski, pod warunkiem spełniania warunków specyfikacji.

Nazwa kwalifikuje się do zarejestrowania jako gwarantowana tradycyjna specjalność, jeśli opisuje ona produkt, który:

• otrzymano z zastosowaniem sposobu produkcji, przetwarzania lub składu odpowiadającego tradycyjnej praktyce w odniesieniu do tego produktu bądź
• wytworzono z surowców lub składników, które są tradycyjnie stosowane.

Dodatkowo, żeby nazwa mogła zostać zarejestrowana jako gwarantowana tradycyjna specjalność, musi ona:

• być tradycyjnie stosowana w odniesieniu do danego produktu; lub
• wskazywać na tradycyjny charakter danego produktu.

Określenie ,,tradycyjny'' oznacza udokumentowane historycznie użycie nazwy przez producentów w danej społeczności przez okres umożliwiający przekazanie między pokoleniami. Okres ten ma wynosić co najmniej 30 lat, a takie użycie może obejmować zmiany wynikające ze zmian w zakresie higieny, bezpieczeństwa i innych stosownych praktyk.

Oznaczenia i terminy stosowane w celu wyróżnienia napojów spirytusowych

Zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/787 z dnia 17 kwietnia 2019 r. w sprawie definicji, opisu, prezentacji i etykietowania napojów spirytusowych, stosowania nazw napojów spirytusowych w prezentacji i etykietowaniu innych środków spożywczych, ochrony oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych, wykorzystywania alkoholu etylowego i destylatów pochodzenia rolniczego w napojach alkoholowych, a także uchylającym rozporządzenie (WE) nr 110/2008, w zakresie napojów spirytusowych stosuje się termin „oznaczenie geograficzne”. Jest to oznaczenie wskazujące na pochodzenie napoju spirytusowego z terytorium danego państwa, regionu lub miejsca na tym terytorium, w przypadku gdy określona jakość, renoma lub inne cechy tego napoju spirytusowego zasadniczo wynikają z jego pochodzenia geograficznego. 

Oznaczenia i terminy stosowane w celu wyróżnienia produktów sektora wina

Zgodnie z rozporządzeniem 1308/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiającym wspólną organizację rynków produktów rolnych oraz uchylającym rozporządzenia Rady (EWG) nr 922/72, (EWG) nr 234/79, (WE) nr 1037/2001 i (WE) nr 1234/2007, w zakresie produktów sektora wina stosowane są terminy:

Nazwa pochodzenia

Nazwa pochodzenia oznacza nazwę, w tym tradycyjnie używaną nazwę, określającą produkt sektora wina, którego jakość lub cechy charakterystyczne są w istotnej lub wyłącznej mierze zasługą szczególnego środowiska geograficznego, na które składają się właściwe dla niego czynniki naturalne i ludzkie. Nazwa pochodzenia oznacza nazwę regionu, określonego miejsca lub w szczególnych przypadkach państwa, używaną do opisu produktu, który jest produkowany z winogron pochodzących wyłącznie z tego obszaru geograficznego oraz którego produkcja, od zbioru do zakończenia procesów produkcji wina odbywa się na tym obszarze geograficznym. Dodatkowo produkt jest otrzymywany z odmian winorośli należących do Vitis vinifera lub z krzyżówki gatunku Vitis vinifera z innymi gatunkami rodzaju Vitis.

Oznaczenie geograficzne

Oznaczenie geograficzne oznacza nazwę, w tym tradycyjnie używaną nazwę, określającą produkt sektora wina, którego szczególną jakość, reputację lub inne cechy charakterystyczne przypisuje się jego pochodzeniu geograficznemu. Oznaczenie geograficzne oznacza nazwę regionu, określonego miejsca lub w szczególnych przypadkach państwa, używaną do opisu produktu, w którego produkcji używanych jest przynajmniej 85 % winogron, pochodzących wyłącznie z tego obszaru geograficznego. Wszystkie działania, od zbioru tych winogron do zakończenia procesów produkcji wina, odbywają się na wyznaczonym obszarze geograficznym. Maksymalnie 15 % winogron, które może pochodzić spoza wyznaczonego obszaru, musi pochodzić z państwa członkowskiego lub państwa trzeciego, w którym położony jest ten obszar. Produkt jest otrzymywany z odmian winorośli należących do Vitis vinifera lub z krzyżówki gatunku Vitis vinifera z innymi gatunkami rodzaju Vitis. 

Stosowanie oznaczeń

Stosowanie tych oznaczeń pozwala na łatwiejszą identyfikację produktów, ich ochronę przed nieprawnym używaniem zarejestrowanych nazw oraz promocję produktów o specyficznych cechach i określonym pochodzeniu. Producentom wytwarzającym produkty o wysokiej jakości i wyjątkowych walorach daje natomiast szansę zaistnienia na rynku. Wytwarzanie wyrobów regionalnych oraz tradycyjnych może również przyczynić się do rozwoju obszarów wiejskich poprzez różnicowanie działalności rolniczej i promocję tych regionów. Ponadto, system ten wspiera rozwój gospodarki wiejskiej, ponieważ tradycyjne metody wytwarzania wymagają znacznie większego nakładu pracy, dzięki czemu możliwe jest zwiększenie zatrudnienia w rolnictwie. Jest to cecha istotna szczególnie dla terenów o niekorzystnych warunkach gospodarowania.

Jednym z głównych elementów zapewnienia ochrony jest skuteczny system kontroli, na który składa się kontrola zgodności procesu produkcji ze specyfikacją oraz kontrola urzędowa.

Podstawą funkcjonowania systemu rejestracji i ochrony nazw produktów regionalnych oraz tradycyjnych jest prawo Unii Europejskiej. W przepisach polskich określone zostały zaś ramy instytucjonalne umożliwiające wdrożenie systemu na szczeblu krajowym. Aktem prawnym określającym zadania poszczególnych organów w zakresie produktów regionalnych i tradycyjnych w Polsce jest ustawa z dnia 9 marca 2023 r. o rejestracji i ochronie nazw pochodzenia, oznaczeń geograficznych oraz gwarantowanych tradycyjnych specjalności produktów rolnych i środków spożywczych, win lub napojów spirytusowych oraz o produktach tradycyjnych.

System ochrony produktów ChNP, ChOG, GTS w Polsce

Główny Inspektor Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych zapewnia realizowanie przepisów z zakresu systemu chronionych nazw pochodzenia (ChNP), chronionych oznaczeń geograficznych (ChOG) i gwarantowanych tradycyjnych specjalności (GTS). Jednym z narzędzi do ich realizacji jest skrzynka e-mail: ochronaoznaczen@ijhars.gov.pl

Skrzynka e-mail: ochronaoznaczen@ijhars.gov.pl umożliwia obywatelom, przedsiębiorcom oraz podmiotom administracji publicznej zgłaszanie zaobserwowanych nielegalnych działań na rynku z zakresu przepisów dotyczących ochrony produktów ChNP, ChOG oraz GTS, co bezpośrednio przyczyni się do skuteczniejszej procedury monitorowania rynku i ochrony przed oszustwami oraz fałszerstwami certyfikowanych produktów.

Zgłaszać można wszelkie naruszenia oraz podejrzenia naruszenia przepisów dotyczących ochrony produktów ChNP, ChOG oraz GTS, zidentyfikowane na wszystkich etapach produkcji, a także w obrocie detalicznym i hurtowym, w sklepach stacjonarnych, internetowych, czy na targowiskach.

Podejrzenie naruszenia prawa dotyczącego ochrony produktów posiadających zarejestrowane nazwy jako ChNP, ChOG lub GTS należy przekazać za pośrednictwem wypełnionego formularza (który znajduje się poniżej w Materiałach), na skrzynkę ochronaoznaczen@ijhars.gov.pl

Do zgłoszenia należy dołączyć wszelkie materiały mogące ułatwić prowadzenie postępowania wyjaśniającego – zdjęcia produktu, etykiety, zrzuty ekranu, screenshoty itp.

Poprawnie wypełniony formularz powinien zawierać:

• dane zgłaszającego podejrzenie naruszenia,
• dokładny opis naruszenia.

Podstawa prawna:

• rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1143 z dnia 11 kwietnia 2024 r. w sprawie oznaczeń geograficznych w odniesieniu do wina, napojów spirytusowych i produktów rolnych oraz gwarantowanych tradycyjnych specjalności i określeń jakościowych stosowanych fakultatywnie w odniesieniu do produktów rolnych, zmieniające rozporządzenia (UE) nr 1308/2013, (UE) 2019/787 i (UE) 2019/1753 oraz uchylające rozporządzenie (UE) nr 1151/2012 (Dz.Urz. UE L Nr 77, str. 1143),
• rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2019/787 z dnia 17 kwietnia 2019 r. w sprawie definicji, opisu, prezentacji i etykietowania napojów spirytusowych, stosowania nazw napojów spirytusowych w prezentacji i etykietowaniu innych środków spożywczych, ochrony oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych, wykorzystywania alkoholu etylowego i destylatów pochodzenia rolniczego w napojach alkoholowych, a także uchylające rozporządzenie (WE) nr 110/2008 (Dz.Urz. UE. L 2019 Nr 130, s. 1),
• rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiające wspólną organizację rynków produktów rolnych oraz uchylające rozporządzenia Rady (EWG) nr 922/72, (EWG) nr 234/79, (WE) nr 1037/2001 i (WE) nr 1234/2007 (Dz.Urz. UE. L 2013 Nr 347, s. 671),
• ustawa z dnia 9 marca 2023 r. o rejestracji i ochronie nazw pochodzenia, oznaczeń geograficznych oraz gwarantowanych tradycyjnych specjalności produktów rolnych i środków spożywczych, win lub napojów spirytusowych oraz o produktach tradycyjnych (Dz.U. 2023 r. poz. 588),
• ustawa z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz.U. z 2022 r. poz. 1688, ze zm.).

A.J.
Zespół e-prawnik.pl