Ulga dla rodzin 4+

18.3.2023

Na czym polega ulga dla rodzin 4+?

Ulga polega na zwolnieniu od podatku dochodowego od osób fizycznych niektórych przychodów podatników, którzy w roku podatkowym wychowywali co najmniej czworo dzieci.

Ulga obowiązuje od 1 stycznia 2022 r. i ma zastosowanie do dochodów uzyskanych od tego dnia.

Kto może skorzystać z ulgi?

Ulga przysługuje podatnikowi, który w roku podatkowym w stosunku do co najmniej czworga dzieci:

• wykonywał władzę rodzicielską,

• pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało lub

• sprawował funkcję rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą,

a w przypadku pełnoletnich, uczących się dzieci:

• wykonywał ciążący na nim obowiązek alimentacyjny albo

• sprawował funkcję rodziny zastępczej.

Ulga dotyczy rodziców, w tym rodziców zastępczych oraz opiekunów prawnych bez względu na ich stan cywilny. Mogą z niej korzystać zarówno samotni rodzice (opiekunowie prawni), jak i małżonkowie oraz rodzice pozostający w związkach nieformalnych.

Jakich dzieci dotyczy ulga?

Ulga przysługuje podatnikowi w związku z wychowywaniem dzieci:

• małoletnich, bez względu na wysokość ich rocznych dochodów,

• pełnoletnich, otrzymujących zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną, bez względu na wysokość ich rocznych dochodów, oraz

• pełnoletnich do ukończenia 25. roku życia, uczących się.

Jednocześnie podatnik skorzysta z ulgi, jeśli:

• do tych dzieci nie miały zastosowania przepisy dotyczące 19% podatku liniowego lub ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym (z wyłączeniem przychodów z najmu prywatnego) w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń, oraz

• dzieci te nie podlegały opodatkowaniu podatkiem tonażowym na zasadach określonych w ustawie o podatku tonażowym lub tzw. podatkiem okrętowym na zasadach określonych w ustawie o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Przy tym podatnik skorzysta z ulgi, jeśli dzieci pełnoletnie do ukończenia 25. roku życia, uczące się, w roku podatkowym nie uzyskały:

• dochodów opodatkowanych według skali podatkowej, z wyjątkiem renty rodzinnej,

• dochodów opodatkowanych 19% podatkiem dochodowym z odpłatnego zbycia papierów wartościowych, udziałów (akcji) lub pochodnych instrumentów finansowych,

• przychodów zwolnionych od podatku w ramach tzw. ulgi dla młodych oraz ulgi na powrót – w łącznej wysokości przekraczającej dwunastokrotność kwoty renty socjalnej, w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego. Od marca 2022 r. renta socjalna wynosi 1338,44 zł, stąd 12 × 1338,44 zł = 16 061,28 zł.

Dziecko, które orzeczeniem sądu zostało w roku podatkowym umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie, nie będzie uwzględniane przy ustalaniu prawa do ulgi rodzica (opiekuna prawnego).

Żeby skorzystać z ulgi dla rodzin 4+, warunek posiadania czworga dzieci nie musi być spełniony przez cały rok podatkowy. Jeżeli np. czwarte dziecko urodziło się w grudniu danego roku, to podatnik, składając zeznanie podatkowe za ten rok (mimo że przez cały rok podatkowy nie był rodzicem czworga dzieci), może skorzystać z tej ulgi.

Jakie przychody obejmuje ulga?

Ulga obejmuje przychody:

• z pracy na etacie (umowa o pracę, stosunek służbowy, praca nakładcza, spółdzielczy stosunek pracy),

• z umów zlecenia zawartych z firmą (vhodzi o przychody z umów zlecenia, o których mowa w art. 13 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. z tytułu wykonywania usług na podstawie umowy zlecenia uzyskiwane wyłącznie od: osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, właściciela (posiadacza) nieruchomości, w której lokale są wynajmowane lub działającego w jego imieniu zarządcy albo administratora – jeżeli podatnik wykonuje te usługi wyłącznie dla potrzeb związanych z tą nieruchomością, przedsiębiorstwa w spadku – z wyjątkiem przychodów uzyskanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej oraz przychodów uzyskanych na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze),

• z zasiłku macierzyńskiego (chodzi o przychody z zasiłku macierzyńskiego, o którym mowa w ustawie z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa),

• z działalności gospodarczej, opodatkowane według skali podatkowej, 19% podatkiem liniowym, stawką 5% (tzw. ulga IP Box) oraz ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.

Jakich przychodów nie obejmuje ulga?

Ulga nie obejmuje m.in. przychodów:

• z zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego z wyjątkiem zasiłku macierzyńskiego (czyli nie obejmuje np. zasiłków chorobowych),

• z umów o dzieło,

• z praw autorskich (z wyjątkiem tych uzyskanych w ramach umowy o pracę),

• podlegających opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem dochodowym na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,

• zwolnionych od podatku dochodowego (innych niż zwolnione na podstawie ulgi dla rodzin 4+, np. diet i innych świadczeń z tytułu podróży służbowej, zapomogi otrzymanej w przypadku indywidualnych zdarzeń losowych lub długotrwałej choroby wypłaconej z ZFŚS, świadczeń 500+),

• od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia.

Jaka kwota podlega zwolnieniu?

Zwolnieniu podlega kwota przychodu nieprzekraczająca 85 528 zł w roku podatkowym u każdego z rodziców lub opiekunów prawnych.

Kwota 85 528 zł jest wspólnym limitem w ramach ulg: dla rodzin 4+, dla młodych, na powrót i dla pracujących seniorów. Jeżeli zatem rodzic lub opiekun prawny korzysta np. z dwóch ulg w tym samym roku podatkowym, to jego przychody podlegają zwolnieniu maksymalnie do wysokości 85 528 zł.

Kiedy ulga może być zastosowana?

Ulga może być zastosowana już w trakcie roku, ale ostateczne jej rozliczenie nastąpi w zeznaniu rocznym.

Ulga dla rodzin 4+ stosowana w trakcie roku

Jeżeli podatnik zobowiązany jest do samodzielnego obliczania zaliczki lub podatku w związku z osiąganiem:

• zagranicznych przychodów z pracy na etacie czy umów zlecenia zawartych z firmą,

• przychodów z działalności gospodarczej, to samodzielnie stosuje ulgę, wyłączając przychody nią objęte z przychodów podlegających opodatkowaniu.

Jeżeli uzyskujesz przychody z pracy na etacie lub z umowy zlecenia zawartej z firmą, aby pracodawca lub zleceniodawca mógł stosować ulgę, powinieneś złożyć stosowne oświadczenie.

Nie ma urzędowego wzoru oświadczenia (możesz sam je zredagować lub skorzystać z przykładowego wzoru na końcu artykułu).

Powinieneś złożyć je na piśmie. W oświadczeniu informujesz, że spełniasz warunki do zastosowania ulgi. Jednocześnie w oświadczeniu musisz zawrzeć klauzulę o treści: „Jestem świadomy/a odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia” – klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń.

Jeżeli oświadczenie spełni wszystkie wymogi co do jego treści, pracodawca lub zleceniodawca zastosuje zwolnienie najpóźniej od następnego miesiąca po złożeniu oświadczenia.

Jeśli przestaniesz spełniać warunki uprawniające do stosowania ulgi (np. jedno z czworga dzieci, pełnoletnie uzyskało w roku podatkowym z pracy na etacie dochody powyżej określonego w ustawie limitu, tj. dwunastokrotności renty socjalnej obowiązującej w grudniu roku podatkowego), masz obowiązek poinformować o tym pracodawcę lub zleceniodawcę. Po otrzymaniu takiej informacji przestanie on stosować ulgę najpóźniej od następnego miesiąca.

Przykładowy wzór oświadczenia

................................................... ..............................................

(imię i nazwisko podatnika) (miejscowość i data)

PESEL:...................................................

OŚWIADCZENIE

o spełnianiu warunków do korzystania ze zwolnienia z podatku, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 153 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tzw. ulga dla rodzin 4+)

Niniejszym informuję płatnika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (nazwa zakładu pracy) o tym, że:

• spełniam warunki do korzystania ze zwolnienia z podatku, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 153 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych;

• z uwagi na powyższe wnioskuję o uwzględnianie przy poborze zaliczek podatkowych zwolnienia z podatku, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 153 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jednocześnie:

• zobowiązuję się do niezwłocznego powiadomienia wskazanego wyżej płatnika o każdej zmianie stanu faktycznego wynikającego z ww. oświadczenia;

• jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia;

• mam świadomość, iż powyższa klauzula zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń.

Podstawa prawna: art. 21 ust. 1 pkt 153, art. 32 ust. 1g – 1h (w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2022 roku) lub art. 31a ust. 8 i 9 (w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2023 roku) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

.......................................................

(podpis podatnika)

Adnotacje płatnika:

Data wpływu niniejszego oświadczenia: ..............................

..............................................................................................

(podpis płatnika lub osoby przez niego upoważnionej)

Ulga dla rodzin 4+ w rozliczeniu rocznym

Korzystając z ulgi dla rodzin 4+, w terminie określonym na złożenie zeznania, składasz informację PIT-DZ o liczbie dzieci i ich numerach PESEL, a jeżeli dzieci nie mają tego numeru w informacji tej wskazujesz ich imiona, nazwiska oraz daty urodzenia.

Nie masz obowiązku złożenia tej informacji PIT-DZ w sytuacji, kiedy za rok podatkowy, w którym korzystałeś z ulgi dla rodzin 4+, złożyłeś zeznanie podatkowe, w którym wykazałeś informację o dzieciach uprawniających do ulgi (w załączniku PIT/O).

Co do zasady przychody objęte ulgą dla rodzin 4+ podlegają ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnym. Składki te mogą być uwzględniane w limicie składek dla potrzeb zwrotu niewykorzystanej ulgi na dzieci.

Pytania i odpowiedzi

Jesteśmy małżeństwem. Mój mąż jest rodzicem czworga małoletnich dzieci z pierwszego związku. Wychowujemy je wspólnie, ale ja ich nie przysposobiłam. Czy oboje możemy skorzystać z ulgi dla rodzin 4+, czy tylko mój mąż?

Po spełnieniu pozostałych warunków dotyczących źródeł przychodu z ulgi dla rodzin 4+ będzie mógł skorzystać wyłącznie mąż, który wykonuje wobec swoich dzieci władzę rodzicielską.

Z mężem wychowujemy piątkę wspólnych dzieci. Troje dzieci małoletnich i dwoje dorosłych, z których jedno pobiera rentę socjalną, a drugie, 23-letnie, studiuje i pracuje na umowę zlecenie (uzyskując z tego tytułu przychód objęty ulgą dla młodych w kwocie 21 000 zł). Ja pracuję na etacie, a mąż prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Mój przychód z pracy wyniósł 65 000 zł, a przychód męża z prowadzonej działalności gospodarczej wyniósł 115 000 zł. Czy obydwoje będziemy mogli skorzystać z ulgi dla rodzin 4+?

Tak, każde z Was będzie mogło skorzystać z ulgi dla rodzin 4+, bowiem czworo z piątki Waszych dzieci (troje małoletnich i pełnoletnie dziecko otrzymujące rentę socjalną) spełnia warunki uprawniające do zastosowania ulgi przez każdego z Was. W konsekwencji Twój cały przychód w kwocie 65 000 zł będzie zwolniony (mieści się w limicie), natomiast przychód Twojego męża będzie zwolniony wyłącznie do wysokości limitu 85 528 zł.

Jestem wdową i samotnie wychowuję czwórkę dzieci. Dwoje z nich jest pełnoletnich i uczy się w szkole ponadpodstawowej. Dzieci pełnoletnie pobierają rentę rodzinną na własne nazwisko. Pracuję na etacie i dorabiam okazjonalnie na podstawie umów zlecenia zawartych z firmą. Mój łączny przychód wyniesie 50 000 zł. Czy mogę korzystać z ulgi dla rodzin 4+?

Tak, możesz skorzystać z ulgi dla rodzin 4+. Renta rodzinna nie jest uwzględniana w limicie dochodów dziecka od którego zależy prawo skorzystania z ulgi w związku z jego wychowywaniem.

Od kilku lat korzystam z ulgi na dzieci. Jeżeli spełniam wszystkie warunki, to czy za 2022 r. mogę skorzystać jednocześnie z dwóch ulg – na dzieci i dla rodzin 4+?

Tak, możesz. Korzystanie z ulgi dla rodzin 4+ nie wyklucza możliwości skorzystania z ulgi na dzieci.

Wraz z partnerem wychowujemy czworo małoletnich dzieci. Przy czym każdy z nas jest rodzicem dwojga dzieci. Obydwoje uzyskujemy przychody z pracy. Czy możemy skorzystać z ulgi dla rodzin 4+?

Nie. Żadne z Was nie spełnia warunków, ponieważ nie jest rodzicem czwórki dzieci.

Jesteśmy rodzicami trójki małoletnich dzieci. W październiku urodzi się nam czwarte dziecko. Oboje pracujemy w szkole na etacie. Czy będziemy mogli skorzystać z ulgi dla rodzin 4+?

Tak, z chwilą narodzin czwartego dziecka spełnicie warunki do skorzystania z ulgi dla rodzin 4+.

Czy z ulgi dla rodzin 4+ mogą skorzystać wyłącznie rodzice, którzy zawarli związek małżeński?

Nie, ulga po spełnieniu warunków wynikających z przepisów przysługuje rodzicom niezależnie od ich stanu cywilnego.

Mam dwójkę dzieci i jestem w ciąży bliźniaczej (jestem od początku roku na zwolnieniu). Termin porodu mam wyznaczony na sierpień. Czy po urodzeniu dzieci będę mogła wystąpić do ZUS-u o stosowanie ulgi dla rodzin 4+?

Tak, będziesz mogła stosować ulgę, ponieważ zasiłek macierzyński wypłacany przez ZUS jest objęty zwolnieniem dla rodzin 4+.

Spełniam warunki do ulgi dla rodzin 4+, ale nie złożyłam pracodawcy oświadczenia o stosowaniu ulgi. Czy mogę z niej skorzystać w zeznaniu rocznym?

Tak, możesz skorzystać ze zwolnienia w zeznaniu rocznym, jeśli spełniasz warunki. To, że pracodawca nie stosował tej ulgi w trakcie roku, nie wyklucza możliwości skorzystania z niej w zeznaniu rocznym.

Jesteśmy młodym małżeństwem (mamy po 25 lat), mamy czworaczki. Obydwoje pracujemy na etacie, każde z nas zarobi w tym roku podatkowym 110 000 zł. Czy każde z nas może wykorzystać po dwa limity (2 × 85 528 zł), bo każde z nas ma prawo do dwóch ulg?

Nie, każde z Was może skorzystać z obu ulg (z ulgi dla młodych i ulgi dla rodzin 4+), ale tylko w ramach jednego limitu przysługującego każdemu z Was. Limit w kwocie 85 528 zł jest jeden dla podatnika, łączny dla ulgi dla rodzin 4+, ulgi dla młodych, ulgi na powrót oraz ulgi dla pracujących seniorów.

Wychowuję czworo małoletnich dzieci i prowadzę działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem liniowym. Czy mogę skorzystać z ulgi dla rodzin 4+?

Tak, ulga dla rodzin 4+ obejmuje także przychody z działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem liniowym.

Wychowuję czwórkę dzieci. Na początku roku złożyłam pracodawcy oświadczenie o spełnieniu warunków do korzystania z ulgi dla rodzin 4+. Czy stracę uprawnienia do ulgi w sytuacji, gdy pełnoletnie, uczące się dziecko uzyska dochód z pracy ponad 22 000 zł?

Tak, stracisz prawo do ulgi. W sytuacji, gdy pełnoletnie, uczące się dziecko przekroczy w ciągu roku limit dochodów określony w ustawie, tj. dwunastokrotności renty socjalnej obowiązującej w grudniu roku podatkowego, tracisz prawo do ulgi dla rodzin 4+ za cały rok podatkowy. W takiej sytuacji musisz poinformować pracodawcę o zmianie stanu faktycznego.

Czy moje przychody ze sprzedaży akcji będą zwolnione w ramach ulgi dla rodzin 4+?

Nie. Ulgą nie są objęte przychody z kapitałów pieniężnych. W ramach ulgi dla rodzin 4+ zwolnienie obejmuje przychody z pracy na etacie, z umowy zlecenia zawartej z firmą, z działalności gospodarczej (z wyłączeniem przychodów opodatkowanych w formie karty podatkowej) oraz z zasiłku macierzyńskiego.

Wychowuję czworo małoletnich dzieci. Mój przychód z pracy na etacie w roku podatkowym przekroczy 85 528 zł. Czy mimo przekroczenia wyżej wspomnianego limitu będę mógł skorzystać z ulgi dla rodzin 4+ i czy mogę złożyć swojemu pracodawcy oświadczenie o spełnieniu warunków do stosowania ulgi dla rodzin 4+?

Jeśli spełniasz warunki do skorzystania z ulgi dla rodzin 4+, to Twoje przychody z pracy na etacie do wysokości 85 528 zł korzystają ze zwolnienia i możesz złożyć oświadczenie swojemu pracodawcy.

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Źródło: gov.pl/finanse

A.J.
Zespół e-prawnik.pl