Wymiar urlopu nauczycielskiego
Nauczycielowi - jak każdemu innemu pracownikowi przysługuje urlop wypoczynkowy, jednak specyfika tego zawodu jest powodem, dla którego nauczyciel może skorzystać jeszcze z kilku innych rodzajów urlopu.
Urlop wypoczynkowy w szkole, w której w organizacji pracy przewidziano ferie letnie i zimowe
Nauczycielowi zatrudnionemu w szkole, w której w organizacji pracy przewidziano ferie letnie i zimowe, przysługuje urlop wypoczynkowy w wymiarze odpowiadającym okresowi ferii i w czasie ich trwania. Jednak nauczyciel taki może być obowiązany przez dyrektora do wykonywania w czasie tych ferii następujących czynności:
- przeprowadzania egzaminów,
- prac związanych z zakończeniem roku szkolnego i przygotowaniem nowego roku szkolnego,
- opracowywania szkolnego zestawu programów oraz uczestniczenia w doskonaleniu zawodowym w określonej formie.
Ale czynności te nie mogą łącznie zająć nauczycielowi więcej niż 7 dni.
Jest to wymiar urlopu przewidziany dla nauczyciela zatrudnionego przez cały okres trwania zajęć w danym roku szkolnym w szkole. Nauczyciel zatrudniony przez okres krótszy niż 10 miesięcy, ma prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze proporcjonalnym do określonego w umowie okresu prowadzenia zajęć.
Prawo do pierwszego i następnych urlopów
Nauczyciel uzyskuje prawo do pierwszego urlopu w ostatnim dniu poprzedzającym ferie szkolne, a prawo do drugiego i dalszych urlopów - w każdym następnym roku kalendarzowym.
Konsekwencje niewykorzystania urlopu - urlop uzupełniający
W razie niewykorzystania urlopu wypoczynkowego w całości lub części w okresie ferii szkolnych z powodu niezdolności do pracy wywołanej chorobą lub odosobnieniem w związku z chorobą zakaźną, urlopu macierzyńskiego, odbywania ćwiczeń wojskowych albo krótkotrwałego przeszkolenia wojskowego - nauczycielowi przysługuje urlop w ciągu roku szkolnego, w wymiarze uzupełniającym do 8 tygodni. Urlop uzupełniający w ciągu roku szkolnego przysługuje również dyrektorowi i wicedyrektorowi szkoły, którzy na polecenie lub za zgodą organu prowadzącego szkołę nie wykorzystali urlopu w czasie ferii szkolnych z powodu wykonywania zadań zleconych przez ten organ lub prowadzenia w szkole inwestycji albo kapitalnych remontów.
Konsekwencje niewykorzystania urlopu - ekwiwalent pieniężny
W razie niewykorzystania przysługującego urlopu wypoczynkowego z powodu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy, powołania do zasadniczej służby wojskowej albo do odbywania zastępczo obowiązku tej służby, do okresowej służby wojskowej lub do odbywania długotrwałego przeszkolenia wojskowego - nauczycielowi przysługuje ekwiwalent pieniężny za okres nie wykorzystanego urlopu, nie więcej jednak niż za 8 tygodni.
Urlop wypoczynkowy w szkołach, w których nie są przewidziane ferie szkolne
Nauczycielom zatrudnionym w szkołach, w których nie są przewidziane ferie szkolne, przysługuje prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 35 dni roboczych w czasie ustalonym w planie urlopów. W ramach tych 35 dni nauczyciel ma prawo do nieprzerwanego co najmniej czterotygodniowego urlopu wypoczynkowego.
W przypadku nawiązania lub ustania stosunku pracy nauczyciela w trakcie roku kalendarzowego, ma on prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze proporcjonalnym do okresu przepracowanego.
Konsekwencje niewykorzystania urlopu - ekwiwalent pieniężny
W razie niewykorzystania przysługującego urlopu wypoczynkowego z powodu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy, powołania do zasadniczej służby wojskowej albo do odbywania zastępczo obowiązku tej służby, do okresowej służby wojskowej lub do odbywania długotrwałego przeszkolenia wojskowego- nauczycielowi przysługuje ekwiwalent pieniężny za okres nie wykorzystanego urlopu, nie więcej jednak niż za 35 dni roboczych.
Wynagrodzenie za czas urlopu
Za czas urlopu wypoczynkowego nauczycielowi przysługuje wynagrodzenie, jakie by otrzymał, gdyby w tym czasie pracował. Wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe i zajęcia dodatkowe oblicza się na podstawie przeciętnego wynagrodzenia z okresu wszystkich miesięcy danego roku szkolnego, poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu, a jeżeli okres zatrudnienia jest krótszy od roku szkolnego - z tego okresu. Jeżeli wysokość wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczenia wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i zajęcia dodatkowe uległa zmianie w okresie, z którego oblicza się wynagrodzenia za urlop lub w miesiącu wykorzystywania urlopu, wynagrodzenie to ulega przeliczeniu.
Urlop szkoleniowy
Przysługuje nauczycielom, wychowawcom innym pracownikom pedagogicznym zatrudnionym w pełnym wymiarze zajęć w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach oraz zakładach kształcenia i placówkach doskonalenia nauczycieli, zakładach poprawczych, schroniskach dla nieletnich oraz rodzinnych ośrodkach diagnostyczno-konsultacyjnych, publicznych placówkach opiekuńczo-wychowawczych oraz ośrodkach adopcyjno-opiekuńczych, którzy odbywają studia wyższe oraz kształcą się w zakładach kształcenia nauczycieli na podstawie skierowania udzielonego przez dyrektora szkoły.
Nauczycielowi ubiegającemu się o przyjęcie na studia w szkole wyższej lub wyższej szkole zawodowej, przysługuje płatne zwolnienie od pracy na czas niezbędny do załatwienia formalności związanych z przyjęciem na studia i na przystąpienie do egzaminów wstępnych w wymiarze łącznie do 6 dni roboczych.
Zwolnienia udziela się na podstawie wniosku nauczyciela.
Nauczycielowi odbywającemu studia zaoczne lub wieczorowe w szkole wyższej przysługują płatne urlopy szkoleniowe w każdym roku studiów, przeznaczone na udział w obowiązkowych zajęciach dydaktycznych oraz przygotowanie się i przystąpienie do egzaminów, w wymiarze:
- na studiach zaocznych - 28 dni roboczych,
- na studiach wieczorowych - 21 dni roboczych.
W ostatnim roku studiów, niezależnie od urlopów, o których mowa wyżej, nauczycielowi przysługuje dodatkowo 21 dni roboczych płatnego urlopu na przygotowanie pracy magisterskiej (dyplomowej) oraz przystąpienie do egzaminu magisterskiego (dyplomowego).
Nauczycielowi, który przystępuje do egzaminów z zakresu programu określonego kierunku studiów wyższych w systemie eksternistycznym, przysługują płatne zwolnienia od pracy na czas niezbędny do przystąpienia do tych egzaminów.
Na przygotowanie pracy magisterskiej (dyplomowej) nauczycielowi przysługuje ponadto 10 dni roboczych płatnego urlopu szkoleniowego.
Nauczyciel, który nie zaliczył roku studiów, traci prawo do płatnego urlopu szkoleniowego oraz ulg i świadczeń przewidzianych w rozporządzeniu przez okres powtarzania roku. Dyrektor może jednak przyznać takiemu nauczycielowi płatny urlop szkoleniowy oraz inne ulgi i świadczenia przewidziane w rozporządzeniu, jeżeli nauczyciel powtarza rok z powodu choroby lub innych wypadków losowych.
Nauczyciel powtarzający rok studiów, który nie uzyskał takiego płatnego urlopu szkoleniowego oraz ulg i świadczeń w trybie, ma prawo do bezpłatnych zwolnień od pracy na czas obowiązkowych zajęć dydaktycznych i egzaminów.
Nauczycielowi odbywającemu naukę w systemie wieczorowym w szkole wyższej dyrektor, na wniosek nauczyciela udokumentowany zaświadczeniem potwierdzającym rozkład zajęć na studiach, ustala rozkład czasu pracy w taki sposób, aby uczestnictwo w zajęciach w szkole wyższej nie powodowało konieczności zwalniania nauczyciela z realizacji.
Nauczycielowi podejmującemu naukę w szkole wyższej lub zakładzie kształcenia nauczycieli bez skierowania, dyrektor może udzielić płatnego urlopu szkoleniowego oraz wspominanych wcześniej ulg i świadczeń w ramach posiadanych na ten cel środków finansowych.
Urlopy płatne dla celów naukowych, artystycznych lub oświatowych
Urlopy te mogą być udzielane nauczycielowi w wymiarze do jednego miesiąca na opracowanie środków dydaktycznych, problemów z zakresu teorii lub praktyki pedagogicznej albo innych problemów z zakresu oświaty i wychowania, które mogą mieć znaczenie w unowocześnianiu i doskonaleniu procesu dydaktyczno-wychowawczego oraz systemu oświaty i wychowania, jeżeli z tego tytułu nauczyciel nie otrzymuje wynagrodzenia.
Urlopy bezpłatne
Nauczyciel może otrzymać urlop bezpłatny dla celów naukowych, oświatowych, artystycznych albo z innych ważnych przyczyn. Urlop ten udzielany jest przez dyrektora na umotywowany wniosek nauczyciela na czas określony, pod warunkiem że nie spowoduje to zakłócenia toku pracy szkoły.
Szczególny urlop bezpłatny
Ten rodzaj urlopu udzielany jest przez dyrektora szkoły nauczycielowi zatrudnionemu na podstawie mianowania, który wniósł podanie o przeniesienie do miejscowości będącej miejscem stałego zamieszkania współmałżonka, jeżeli podanie o przeniesienie nie mogło być uwzględnione z powodu niemożności zatrudnienia go w zawodzie nauczycielskim w miejscu stałego zamieszkania współmałżonka. Okres takiego urlopu bezpłatnego nie może przekroczyć 2 lat. Jeżeli w tym okresie nauczyciel nie podjął ponownie pracy, stosunek pracy ulega rozwiązaniu.
Urlop wychowawczy nauczyciela
Oczywiście jak każdy innym pracownik nauczyciel ma także prawo do urlopu wychowawczego. Z wnioskiem, zgłoszonym co najmniej na 1 miesiąc przed wskazanym terminem rozpoczęcia, o udzielenie urlopu wychowawczego nauczyciel powinien wystąpić do tego organu, który nawiązał z nim stosunek pracy. Ustawodawca wskazuje także moment zakończenia trwania takiego urlopu, bowiem postanawia, iż termin zakończenia urlopu wychowawczego powinien przypadać na dzień poprzedzający rozpoczęcie roku szkolnego (ulega więc odpowiedniemu skróceniu bądź przedłużeniu – to ostatnie na wniosek nauczyciela). Termin zakończenia urlopu wychowawczego nauczyciela nie musi przypadać na dzień poprzedzający rozpoczęcie roku szkolnego, jeżeli został udzielony w wymiarze nieprzekraczającym 1 miesiąca. Nie ma także przeszkód, aby nauczyciel zrezygnował z udzielonego już mu urlopu wychowawczego. Może to uczynić w każdym czasie, potrzebna mu tylko do tego zgoda organu udzielającego urlop, może to też uczynić z początkiem roku szkolnego – tu wystarcza uprzednie zawiadomienie organu udzielającego urlopu, co najmniej na 3 miesiące przed zamierzonym terminem podjęcia pracy. W sposób szczególny kształtuje się nabycie przez nauczyciela wykorzystującego urlop wychowawczy urlopu wypoczynkowego, bowiem w przypadku wykorzystywania urlopu wychowawczego nauczyciel nabywa prawo do urlopu wypoczynkowego z dniem rozpoczęcia ferii szkolnych przypadających po zakończeniu urlopu wychowawczego. Natomiast nauczycielowi, który w związku z rozpoczęciem urlopu wychowawczego nie mógł wykorzystać przypadającego w okresie letnich ferii szkolnych urlopu wypoczynkowego, do którego nabył prawo - termin zakończenia urlopu wychowawczego powinien przypadać na koniec zajęć szkolnych.
Pamiętaj, że:
- Za czas urlopu szkoleniowego oraz płatnego zwolnienia od pracy nauczyciel zachowuje prawo do wynagrodzenia. Godziny ponadwymiarowe, przydzielone nauczycielowi w planie organizacyjnym szkoły i przypadające do realizacji w okresie urlopu szkoleniowego, traktuje się jak godziny faktycznie przepracowane,
- W okresie przewidzianego w Karcie Nauczyciela stanu nieczynnego (dotyczy: nauczyciela mianowanego, którego na jego wniosek przeniesiono w stan nieczynny z powodu częściowej likwidacji szkoły albo zmian organizacyjnych powodujących zmniejszenie liczby oddziałów w szkole lub zmian planu nauczania uniemożliwiających dalsze zatrudnianie nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć rozwiązuje) nie można nauczycielowi udzielić urlopu wypoczynkowego.
Podstawa prawna:
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 19 grudnia 2000 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania nauczycielom urlopów dla dalszego kształcenia się, dla celów naukowych, artystycznych, oświatowych i z innych ważnych przyczyn oraz ulg i świadczeń związanych z tym kształceniem, a także organów uprawnionych do ich udzielania (Dz. U. 2001 r., Nr 1, poz. 5),
- Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. 1997 r., Nr 56, poz. 357 ze zmianami).
Michał Włodarczyk
Radca Prawny
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?