Zasady rozliczania dochodów uzyskanych w 2021 r. z zatrudnienia w Polsce rezydentów podatkowych Ukrainy

11.4.2022

Rozliczenie dochodów uzyskanych w 2021 roku z zatrudnienia w Polsce - ważne dla rezydentów podatkowych Ukrainy (polskich nierezydentów)

Obowiązki wobec polskiego urzędu skarbowego zależą od tego:

w jaki sposób zostałeś zatrudniony i
jak są kwalifikowane Twoje dochody według konwencji i ustawy o PIT (zob. podstawa prawna).

Rezydencję podatkową obywateli Ukrainy ustala się na podstawie oświadczeń

Podatnik (obywatel Ukrainy) może potwierdzić przeniesienie na terytorium Polski centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodka interesów życiowych) poprzez złożenie oświadczenia. Złożenie oświadczenia pracodawcy lub innemu płatnikowi powoduje, że od pierwszego dnia przybycia do Polski podatnik zostanie uznany za polskiego rezydenta podatkowego. Płatnik nie jest zobowiązany do badania prawdziwości tego oświadczenia, chyba że z informacji i dokumentów znajdujących się w jego posiadaniu wynikają ustalenia przeciwne.

W związku z pojawiającymi się wątpliwościami w zakresie ustalania przez płatników rezydencji podatkowej obywateli Ukrainy, Ministerstwo Finansów informuje, że podatnik (obywatel Ukrainy) może potwierdzić przeniesienie na terytorium Polski centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodka interesów życiowych) poprzez złożenie oświadczenia.

Zgodnie z art. 3 ust.1a ustawy o PIT status rezydenta podatkowego w Polsce może uzyskać osoba, która posiada na terytorium Polski centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub przebywa na terytorium Polski dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.

Złożenie pracodawcy lub innemu płatnikowi oświadczenia o przeniesieniu na terytorium Polski centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodka interesów życiowych) powoduje, że od pierwszego dnia przybycia do Polski podatnik zostanie uznany za polskiego rezydenta podatkowego.

Dokonując poboru podatku, płatnik nie jest zobowiązany do dokonywania szczegółowych ustaleń w zakresie sytuacji faktyczno-prawnej podatnika i samodzielnego ustalenia państwa jego rezydencji podatkowej. W przypadku złożenia przez podatnika oświadczenia o posiadaniu ośrodka interesów życiowych w Polsce, płatnik nie jest zatem zobowiązany do badania prawdziwości tego oświadczenia, chyba że z informacji i dokumentów znajdujących się w jego posiadaniu wynikają ustalenia przeciwne.

Formy zatrudnienia i kwalifikacja dochodów uzyskanych z zatrudnienia

Są to:

umowa o pracę (stosunek pracy) uregulowana w Kodeksie pracy – to praca najemna w rozumieniu art. 15 konwencji oraz stosunek pracy i umowy pokrewne z art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT;
umowa zlecenia zawarta z przedsiębiorcą – osobą fizyczną, spółką (umowa zlecenia z przedsię‑ biorcą) uregulowana w Kodeksie cywilnym – to wolne zawody w rozumieniu art. 14 konwencji oraz działalność wykonywana osobiście z art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy o PIT;
umowa zlecenia zawarta z osobą fizyczną niepro‑ wadzącą działalności gospodarczej (umowa z osobą nieprowadzącą działalności gospodar‑ czej) uregulowana w Kodeksie cywilnym – to inne dochody w rozumieniu art. 21 konwencji oraz inne źródła z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT;
umowa o pomocy przy zbiorach uregulowana w ustawie z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników – to inne dochody w rozu‑ mieniu art. 21 konwencji oraz inne źródła z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT.

W niniejszej poradzie przyjęto zasadę, że podstawą do kwalifikacji dochodu jest stosunek prawny, na podstawie którego jesteś zatrudniony w Polsce (stosunek pracy, umowa zlecenia, itd.). O kwalifikacji dochodu decyduje jednak faktycznie wykonywana czynność, a nie forma stosunku prawnego łączącego strony. W indywidualnych sytuacjach skutki podatkowe mogą być inne od przedstawionych w informatorze, dlatego w razie wątpliwości skontaktuj się z Krajową Informacją Skarbową.

Niektóre dochody mogą być w sposób szczególny kwalifikowane w konwencji, np. dochody uzyskane przez artystów i sportowców, czy profesorów i pracowników naukowo‑badawczych.

Umowa o pracę (stosunek pracy)

Jeżeli zostałeś zatrudniony przez polską firmę i pracujesz w Polsce, Twój dochód jest opodatkowany jako dochód ze stosunku pracy. Nie ma znaczenia, czy przebywasz w Polsce poniżej, czy powyżej 183 dni w roku podatkowym.

Pracodawca potrąca z Twojego wynagrodzenia zaliczki na podatek dochodowy, a po zakończonym roku podatkowym, do końca lutego, przesyła Ci informację PIT‑11. PIT‑11 zawiera dane niezbędne do prawidłowego rozliczenia z urzędem skarbowym. Na jego podstawie wypełniasz zeznanie podatkowe.

Umowa zlecenia z przedsiębiorcą

Sposób opodatkowania Twoich przychodów (dochodów), w tym także wysokość podatku, zależy od tego, czy przedstawisz zleceniodawcy certyfikat rezydencji podatkowej.

Jest to zaświadczenie o Twoim miejscu zamieszkania dla celów podatkowych, wydane przez właściwy organ administracji podatkowej Ukrainy. Jeżeli nie przedstawisz certyfikatu rezydencji podatkowej i jednocześnie:

a) Twój pobyt w Polsce nie przekroczy 183 dni w roku podatkowym – wówczas zleceniodawca pobierze 20‑proc. zryczałtowany podatek od Twoich przychodów i do końca lutego następnego roku wystawi Ci informację IFT‑1/IFT‑1R. W takiej sytuacji nie składasz już zeznania podatkowego w Polsce;

b) Twój pobyt przekroczy 183 dni w roku podatkowym – wówczas od przychodów wypłacanych w okresie pierwszych 183 dni pobytu w Polsce zleceniodawca pobierze 20‑proc. zryczałtowany podatek. Natomiast od dochodów uzyskanych po przekroczeniu 183 dni pobytu w Polsce – pobierze zaliczkę na podatek obliczoną na zasadach ogólnych (takich jakie obowiązują polskich rezydentów podatkowych).

Do końca lutego następnego roku otrzymasz od zleceniodawcy dwie informacje, tj. IFT‑1/IFT‑1R oraz PIT‑11. Rozliczasz się w Polsce, ale w zeznaniu podatkowym nie wykazujesz przychodów z informacji IFT‑1/IFT‑ 1R.

Jeżeli przedstawisz certyfikat rezydencji podatkowej, wtedy istotne jest, czy miejsce, w którym świadczysz usługi na podstawie umowy zlecenia, można uznać za stałą placówkę. Stała placówka to miejsce, w którym w sposób stały, całkowicie lub częściowo prowadzisz działalność w Polsce. Stała placówka musi spełniać następujące warunki:

to placówka, tzn. pomieszczenia, a w pewnych okolicz‑ nościach maszyny i urządzenia, istnieje,
placówka ma charakter stały, tzn. jest utworzona w określonym miejscu z pewnym stopniem trwałości,
prowadzisz działalność poprzez tę placówkę.

Jeżeli zatem:

a) nie masz stałej placówki w Polsce – Twój dochód podlega opodatkowaniu tylko na Ukrainie. Od polskiego zleceniodawcy, do końca lutego następnego roku, otrzymasz informację IFT‑1/IFT‑1R z wykazaną wysokością Twoich przychodów. Nie składasz w Polsce zeznania podatkowego;

b) masz w Polsce stałą placówkę – wówczas zleceniodawca pobierze 20‑proc. zryczałtowany podatek od przychodów i wystawi Ci informację IFT‑1/ IFT‑1R do końca lutego następnego roku. W tym przypadku też nie składasz w Polsce zeznania podatkowego.

Umowa z osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej

Jeżeli zawierasz umowę zlecenia z osobą, która nie prowadzi działalności gospodarczej, to sposób opodatkowania Twoich przychodów (dochodów) zależy od tego, czy masz w Polsce stałą placówkę.

Zleceniodawca, który nie prowadzi działalności gospodarczej, nie jest płatnikiem, tzn. że nie pobiera podatku od wypłacanego wynagrodzenia i nie wystawia żadnych informacji podatkowych.

Zgodnie z ustawą o PIT przychód z takiej umowy to przychód z innych źródeł. Jeżeli zatem:

a) nie masz stałej placówki w Polsce – Twój dochód jest opodatkowany tylko na Ukrainie. Nie składasz w Polsce zeznania podatkowego;

b) masz w Polsce stałą placówkę – Twój dochód jest opodatkowany w Polsce i składasz zeznanie podatkowe w Polsce.

Umowa o pomocy przy zbiorach

Jeżeli jesteś zatrudniony przez polskiego rolnika na podstawie umowy o pomocy przy zbiorach, to generalnie Twój dochód nie jest opodatkowany w Polsce. Dochód ten jest zaliczany w konwencji do „innych dochodów” i opodatkowany tylko w państwie rezydencji podatkowej, czyli na Ukrainie. W takim przypadku rolnik nie pobiera zaliczek na podatek w trakcie roku i nie wystawia informacji PIT‑11.

Jeżeli jednak wykonujesz czynności na podstawie umowy o pomocy przy zbiorach i masz stałą placówkę położoną w Polsce, wtedy Twój dochód jest opodatkowany w Polsce, jako dochód z innych źródeł. W takim przypadku rolnik również nie pobiera zaliczek na podatek, wystawi Ci zaś PIT‑11, na podstawie którego będziesz musiał złożyć w Polce zeznanie podatkowe.

Jakie zeznanie podatkowe składasz, jeżeli otrzymałeś od przedsiębiorcy (płatnika) informację PIT‑11 lub IFT‑1/IFT‑1R za 2021 rok?

Po zakończeniu roku podatkowego, w którym uzyskałeś przychody z zatrudnienia w Polsce, przedsiębiorca (płatnik), do końca lutego 2022 roku, sporządza dla Ciebie informację:

IFT‑1/IFT‑1R – co oznacza, że nie składasz zeznania podatkowego w Polsce lub
PIT‑11 – wtedy do 2 maja 2022 roku składasz zeznanie podatkowe PIT‑37 za 2021 r. w polskim urzędzie skarbowym.

Jakie zeznanie podatkowe składasz, jeżeli nie miałeś płatnika, a wykonywałeś pracę za pośrednictwem stałej placówki w Polsce?

Jeśli uzyskałeś w Polsce dochody z pracy na podstawie:

umowy zawartej z osobą fizyczną, która nie prowadzi działalności gospodarczej lub
umowy o pomocy przy zbiorach, a pracę wykonywałeś za pośrednictwem stałej placówki w Polsce, do 2 maja 2022 roku składasz zeznanie podatkowe PIT‑36 za 2021 rok.

Jeżeli uzyskałeś dochody, które podlegają rozliczeniu w zeznaniu podatkowym PIT‑37, jak i w PIT‑36, składasz tylko jedno zeznanie o symbolu PIT‑36.

Termin złożenia zeznania podatkowego

Na złożenie zeznania podatkowego i wpłatę podatku masz czas od 15 lutego do 2 maja 2022 roku.

Jeżeli wyjeżdżasz z Polski przed upływem tego terminu, zeznanie podatkowe musisz złożyć przed wyjazdem.

PIT dla młodych

Możesz skorzystać ze zwolnienia podatkowego, jeśli w 2021 roku:

skończyłeś nie więcej niż 26 lat,
uzyskałeś przychody z umowy o pracę (stosunek pracy), umowy zlecenia z przedsiębiorcą, z tytułu odbywania praktyki absolwenckiej lub z tytułu odbywania stażu uczniowskiego.

Jeżeli spełniasz te warunki, Twoje przychody uzyskane do dnia 26. urodzin, są zwolnione od podatku do wysokości 85 528 zł.

Przy obliczaniu kwoty przychodów zwolnionych od podatku nie uwzględnia się:

przychodów opodatkowanych zryczałtowanym podatkiem dochodowym, np. wykazanych w infor‑ macji IFT‑1/IFT‑1R,
przychodów zwolnionych z PIT oraz
przychodów, od których na podstawie Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W 2021 roku przedsiębiorca (płatnik) miał obowiązek stosować zwolnienie (do limitu 85 528 zł albo do ukończenia przez podatnika 26. roku życia) automatycznie, chyba że złożyłeś pisemny wniosek o pobór zaliczek bez stosowania zwolnienia.

Zwolnienia tego nie stosuje się do przychodów opodatkowanych ryczałtem (wykazywanych w informacji IFT‑1/IFT‑1R).

Jeżeli uzyskałeś wyłącznie przychody zwolnione z podatku, to nie składasz w Polsce zeznania podatkowego. Jeśli jednak pracodawca (płatnik) pobrał zaliczkę na podatek, złóż zeznanie podatkowe PIT‑37, żeby odzyskać nadpłatę.

Jak złożyć zeznanie podatkowe?

Swoje zeznanie podatkowe możesz złożyć:

elektronicznie w usłudze Twój e‑PIT,
korzystając z systemu e‑deklaracje,
w formie papierowej.

Usługa "Twój e‑PIT", system e‑deklaracje oraz formularze do wypełnienia i wydruku znajdują się na podatki.gov.pl.

Twój e‑PIT

Twój e‑PIT to usługa, w której znajdziesz zeznanie podatkowe, przygotowane przez Krajową Administrację Skarbową na podstawie zgromadzonych danych, m.in. informacji od pracodawców/zleceniodawców.

Usługa jest dostępna w e‑Urzędzie Skarbowym na podatki.gov.pl. Możesz się zalogować na 2 sposoby:

przez login.gov.pl to jest profil zaufany, e‑dowód lub bankowość elektroniczną;
danymi podatkowymi (PESEL lub NIP i kwota przychodów).

Twoje zeznanie będzie udostępnione w usłudze pod warunkiem, że pracodawca/zleceniodawca uzupełnił Twój identyfikator podatkowy PESEL lub NIP w infor‑ macji PIT‑11.

Zeznanie podatkowe za 2021 rok jest dostępne w usłudze Twój e‑PIT od 15 lutego 2022 roku – nie musisz składać żadnego wniosku.

Korzystając z usługi Twój e‑PIT, swoje zeznanie możesz:

zweryfikować i zaakceptować bez zmian,
poprawić, np. zmienić organizację pożytku publicz‑ nego, której chcesz przekazać 1% podatku,
uzupełnić o dane, których nie ma urząd skarbowy, np. ulgi i odliczenia,
odrzucić i rozliczyć się samodzielnie.

Możesz też nie robić nic, wtedy Twój PIT‑37 zostanie automatycznie zaakceptowany w usłudze 2 maja 2022 roku.

Jeżeli z zeznania wyniknie podatek do zapłaty, urząd skarbowy w terminie miesiąca od dnia upływu terminu płatności tego podatku powiadomi Cię o tym. Od momentu otrzymania informacji masz 7 dni na zapłatę. Dopiero od tej daty będą naliczane odsetki.

Jeśli oprócz przychodów z umowy o pracę (stosunku pracy) lub umowy zlecenia z przedsiębiorcą, masz także dochody np. z umowy zawartej z osobą nieprowadzącą działalności gospodarczej lub z rolnikiem na podstawie umowy o pomocy przy zbiorach, to możesz wybrać w usłudze zeznanie PIT‑36, w którym wykażesz te przychody jako przychody z innych źródeł.

Jeżeli osiągałeś wyłącznie przychody z umowy zawartej z osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej lub z rolnikiem na podstawie umowy o pomocy przy zbiorach, to po zalogowaniu do usługi Twój e‑PIT możesz samodzielnie wypełnić zeznanie podatkowe PIT‑36. Zeznanie podatkowe PIT‑36 nie podlega automatycznej akceptacji.

Jeśli chcesz się rozliczyć w inny sposób, np. złożyć zeznanie w formie papierowej, nie musisz odrzucać PIT udostępnionego w usłudze. Urząd skarbowy weźmie pod uwagę to zeznanie podatkowe, które złożyłeś samodzielnie.

e‑Deklaracje

System e‑deklaracje pozwala na złożenie interaktywnego formularza podatkowego, który po wpisaniu w pozycjach aktywnych kwot przychodów, kosztów uzyskania przychodów, zaliczek pobranych przez płatnika, opłaconych składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, ulg i odliczeń oblicza należny podatek oraz kwotę nadpłaty lub podatku do zapłaty.

Interaktywne formularze zeznań podatkowych dostępne są na podatki.gov.pl.

Forma papierowa

Zeznanie podatkowe PIT‑37 lub PIT‑36 możesz wypełnić samodzielnie, korzystając z formularza do wydruku dostępnego na podatki.gov.pl.

Wypełnione zeznanie możesz wysłać pocztą lub złożyć w urzędzie skarbowym.

Termin zwrotu nadpłaty

Jeżeli złożysz zeznanie podatkowe elektronicznie (zaakceptujesz je w usłudze Twój e‑PIT lub wyślesz korzystając z systemu e‑deklaracje ), zwrot nadpłaty podatku otrzymasz najpóźniej w ciągu 45 dni od dnia złożenia zeznania.

W przypadku akceptacji automatycznej (gdy sam nie zaakceptujesz przygotowanego zeznania w usłudze Twój e‑PIT) - termin zwrotu nadpłaty jest liczony od następnego dnia po upływie terminu składania zeznań. W tym roku jest to 2 maja 2022 r., a więc termin zwrotu nadpłaty jest liczony od 3 maja 2022 r.

W przypadku złożenia zeznania w formie papierowej, nadpłata jest zwracana w ciągu 3 miesięcy od dnia złożenia zeznania.

Jeżeli złożysz zeznanie podatkowe przed terminem, czyli przed 15 lutego 2022 roku, to termin zwrotu nadpłaty będzie liczony od 15 lutego 2022 r.

Zapłata podatku

Jeśli w zeznaniu podatkowym PIT‑37 lub PIT‑36, w pozycji „DO ZAPŁATY”, znajduje się kwota wyższa od zera, wpłać ją na swój indywidualny rachunek podatkowy, tzw. mikrorachunek podatkowy, do 2 maja 2022 roku.

Mikrorachunek podatkowy

Podatek dochodowy (PIT) wpłacasz do urzędu skarbowego przy użyciu indywidualnego rachunku podatkowego, tzw. mikrorachunku podatkowego. Identyfikatorem, który służy do generowania mikrorachunku jest Twój PESEL lub NIP.

Mikrorachunek sprawdzisz korzystając z generatora mikrorachunku podatkowego lub otrzymasz go w dowolnym urzędzie skarbowym. W

PESEL lub NIP

Jeżeli nie prowadzisz działalności gospodarczej i nie jesteś podatnikiem VAT oraz płatnikiem podatków i składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, Twoim identyfikatorem podatkowym jest PESEL.

Wniosek o nadanie numeru PESEL możesz złożyć do organu właściwego (urząd gminy, urząd dzielnicy) wraz z dokumentami, które potwierdzają dane wskazane we wniosku. Niezbędne informacje i wzór wniosku o nadanie PESEL są dostępne na portalu Gov.pl, także w języku angielskim i ukraińskim.

Podstawa prawna

Do uzyskiwanych przez rezydentów podatkowych Ukrainy dochodów z zatrudnienia w Polsce w 2021 roku mają zastosowanie:

konwencja z dnia 12 stycznia 1993 r. zawarta między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Ukrainy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku (Dz.U. z 1994 r. Nr 63, poz. 269, z późn. zm.) – konwencja;
konwencja wielostronna z dnia 24 listopada 2016 r. implementująca środki traktatowego prawa podatkowego mające na celu zapobieganie erozji podstawy opodatkowania i przenoszenia zysku (Dz.U. z 2018 r. poz. 1369, z późn. zm.) – konwencja MLI;
ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku docho‑ dowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2021 r. poz. 1128, z późn. zm.) – ustawa o PIT.

A.J.
Zespół e-prawnik.pl