Zasady uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym w Polsce

Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej reguluje podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej przez osoby zagraniczne na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, czasowe oferowanie lub świadczenie usług na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez osoby zagraniczne będące przedsiębiorcami oraz określa zasady tworzenia przez osoby zagraniczne będące przedsiębiorcami oddziałów i przedstawicielstw w Rzeczypospolitej Polskiej.

Ustawa ta określa również zasady współpracy międzynarodowej właściwych organów w zakresie świadczenia usług.

Prawa osób zagranicznych do prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium RP

Osoby zagraniczne mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na zasadach określonych w ustawie. Chodzi o działalność gospodarczą w rozumieniu art. 3 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców.

Osoby zagraniczne będące przedsiębiorcami mogą tworzyć w Rzeczypospolitej Polskiej oddziały, przedstawicielstwa lub czasowo oferować bądź świadczyć usługę, na zasadach określonych w ustawie.

"Oddział" oznacza przy tym wyodrębnioną i samodzielną organizacyjnie część działalności gospodarczej, wykonywaną przez przedsiębiorcę poza siedzibą przedsiębiorcy lub głównym miejscem wykonywania działalności.

"Osoba zagraniczna" oznacza zaś:

• osobę fizyczną nieposiadającą obywatelstwa polskiego,
• osobę prawną z siedzibą za granicą,
• jednostkę organizacyjną niebędącą osobą prawną posiadającą zdolność prawną, z siedzibą za granicą.

Działalność gospodarcza osób zagranicznych

Osoby zagraniczne z państw członkowskich mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na takich samych zasadach jak obywatele polscy. "Państwo członkowskie" to inne niż Rzeczpospolita Polska państwo członkowskie Unii Europejskiej lub państwo członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stronę umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym.

Mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na takich samych zasadach jak obywatele polscy także obywatele innych państw niż państwa członkowskie, którzy:

 2. korzystają w Rzeczypospolitej Polskiej z ochrony czasowej,

 3. posiadają ważną Kartę Polaka,

 4. są członkami rodziny, w rozumieniu art. 2 pkt 4 ustawy z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin (tj. małżonek obywatela UE, bezpośredni zstępny obywatela UE lub jego małżonka, w wieku do 21 lat lub pozostający na utrzymaniu obywatela UE lub jego małżonka bądź bezpośredni wstępny obywatela UE lub jego małżonka, pozostający na utrzymaniu obywatela UE lub jego małżonka), dołączającymi do obywateli państw UE lub przebywającymi z nimi,

 5. przebywają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie art. 108 ust. 1 pkt 2 (tj. po złożeniu wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy) lub art. 206 ust. 1 pkt 2 (tj. po złożeniu wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt stały) ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach lub na podstawie umieszczonego w dokumencie podróży odcisku stempla, który potwierdza złożenie wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej, jeżeli bezpośrednio przed złożeniem wniosku byli uprawnieni do podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej na podstawie wskazanej w pkt 1 lit. c i g.

Natomiast osoby zagraniczne inne niż wymienione wyżej mają prawo do podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej wyłącznie w formie spółki: komandytowej, komandytowo-akcyjnej, z ograniczoną odpowiedzialnością i akcyjnej, a także do przystępowania do takich spółek oraz obejmowania bądź nabywania ich udziałów lub akcji, o ile umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej.

Członek rodziny, w rozumieniu art. 159 ust. 3 ustawy o cudzoziemcach, osoby zagranicznej, do której odnoszą się umowy międzynarodowe, posiadający zezwolenie na pobyt czasowy, może podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na takich samych zasadach jak ta osoba zagraniczna. Za członka rodziny uważa się:

1. osobę pozostającą z cudzoziemcem w uznawanym przez prawo Rzeczypospolitej Polskiej związku małżeńskim;
2. małoletnie dziecko cudzoziemca i osoby pozostającej z nim w uznawanym przez prawo Rzeczypospolitej Polskiej związku małżeńskim, w tym także dziecko przysposobione;
3. małoletnie dziecko cudzoziemca, w tym także dziecko przysposobione, pozostające na jego utrzymaniu, nad którym cudzoziemiec sprawuje faktycznie władzę rodzicielską;
4. małoletnie dziecko osoby, o której mowa w pkt 1, w tym także dziecko przysposobione, pozostające na jej utrzymaniu, nad którym sprawuje ona faktycznie władzę rodzicielską.

Ww. członek rodziny posiadający zezwolenie na pobyt czasowy udzielone w związku z przybywaniem na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub przebywaniem na tym terytorium w celu połączenia z rodziną, może podejmować i wykonywać działalność gospodarczą w takim samym zakresie jak cudzoziemcy, którzy posiadają zezwolenie na pobyt czasowy i wykonują działalność gospodarczą na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej dokonanego na zasadzie wzajemności.

Właściwy organ, dokonując oceny spełnienia wymogów niezbędnych do podjęcia i wykonywania działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, uznaje wymogi, jakie spełnił przedsiębiorca zagraniczny (tzn. osoba zagraniczna wykonująca działalność gospodarczą za granicą bądź obywatel polski wykonujący działalność gospodarczą za granicą) z państwa członkowskiego, aby na terytorium tego państwa mógł podjąć lub wykonywać działalność gospodarczą, w szczególności uznaje certyfikaty, zaświadczenia lub inne dokumenty wydane przez właściwy organ państwa członkowskiego, które potwierdzają spełnienie warunków podjęcia i wykonywania działalności gospodarczej.

Transgraniczna działalność usługowa

Możność czasowego świadczenia usług przez usługodawcę z państwa członkowskiego

Usługodawca z państwa członkowskiego może czasowo świadczyć usługi na zasadach określonych w przepisach Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej albo w postanowieniach umów regulujących swobodę świadczenia usług bez konieczności uzyskania wpisu do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym albo Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

Czasowe świadczenie usług przez usługodawcę z państwa członkowskiego może wiązać się z obowiązkiem uzyskania koncesji, zezwolenia, wpisu do rejestru działalności regulowanej, certyfikatu lub inną formą reglamentacji, o ile przepisy odrębnych ustaw nakładają taki obowiązek ze względu na porządek publiczny, bezpieczeństwo publiczne, bezpieczeństwo państwa, zdrowie publiczne lub ochronę środowiska naturalnego.

Osoby zagraniczne inne niż określone wyżej mogą świadczyć usługi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na zasadach określonych w wiążących Rzeczpospolitą Polską umowach międzynarodowych lub - w braku takich umów - na zasadzie wzajemności.

Definicje:

• "usługa" - świadczenie wykonywane przez usługodawcę z państwa członkowskiego na własny rachunek, zwykle za wynagrodzeniem, w szczególności usługi budowlane, handlowe oraz usługi świadczone w ramach wykonywanego zawodu;
• "usługobiorca" - osobę fizyczną, osobę prawną albo jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, korzystającą lub zamierzającą skorzystać z usługi świadczonej przez usługodawcę z państwa członkowskiego;
• "usługodawca z państwa członkowskiego" - przedsiębiorcę zagranicznego z państwa członkowskiego, który wykonuje działalność gospodarczą zgodnie z obowiązującymi w tym państwie przepisami, a na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej czasowo oferuje lub świadczy usługę.

Zakaz stosowania wymogów ograniczających korzystanie z usług transgranicznych

Właściwy organ nie może nakładać na usługobiorcę wymogów, które ograniczają korzystanie z usług świadczonych przez usługodawcę z państwa członkowskiego, w szczególności:

• obowiązku uzyskania zezwolenia na korzystanie z usługi;
• ograniczeń stanowiących dyskryminację w zakresie przyznawania pomocy finansowej.

Właściwy organ nie może nakładać na usługobiorcę wymogów dyskryminujących ze względu na pochodzenie lub miejsce zamieszkania.

Świadczenie usług transgranicznych samodzielnie lub z innymi usługodawcami

Usługodawca z państwa członkowskiego może świadczyć usługi różnego rodzaju samodzielnie lub łącznie z innymi usługodawcami z państwa członkowskiego.

• zapewnienia niezależności i bezstronności wykonywania zawodu regulowanego, jak również zagwarantowania zgodności z etyką zawodową i zasadami postępowania zawodowego;
• zagwarantowania niezależności i bezstronności świadczenia usług w zakresie certyfikacji, akredytacji, nadzoru technicznego, wykonywania badań lub prób.

Informacje udostępniane na wniosek usługobiorcy

Na wniosek usługobiorcy usługodawca z państwa członkowskiego jest obowiązany udostępnić informacje o prowadzonej działalności związanej bezpośrednio z oferowaną usługą, o spółkach, w których uczestniczy, które są bezpośrednio powiązane ze świadczoną usługą, oraz o środkach podjętych w celu uniknięcia konfliktu interesów.

Rozpowszechnianie informacji o usłudze świadczonej przez usługodawcę wykonującego zawód regulowany

Usługodawca z państwa członkowskiego wykonujący zawód regulowany może rozpowszechniać informacje o świadczonej usłudze mające na celu promowanie towarów, usług lub wizerunku, jeżeli informacje te są zgodne z zasadami wykonywania tego zawodu.

"Zawód regulowany" oznacza przy tym zawód regulowany w rozumieniu art. 5 pkt 4 ustawy z dnia 22 grudnia 2015 r. o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej (Dz.U. z 2016 r. poz. 65 oraz z 2018 r. poz. 650), czyli zespół czynności zawodowych, których wykonywanie jest uzależnione od posiadania określonych w przepisach regulacyjnych formalnych kwalifikacji niezbędnych do wykonywania tych czynności zawodowych oraz, o ile jest to wymagane, od spełnienia innych warunków określonych w tych przepisach.

Wprowadzanie ograniczeń w zakresie rozpowszechniania informacji jest dopuszczalne tylko w przypadku, gdy ograniczenia te nie prowadzą do dyskryminacji, są proporcjonalne i uzasadnione nadrzędnym interesem publicznym. 

"Nadrzędny interes publiczny" to znaczy wartość podlegającą ochronie, w szczególności porządek publiczny, bezpieczeństwo publiczne, bezpieczeństwo państwa, zdrowie publiczne, utrzymanie równowagi finansowej systemu zabezpieczenia społecznego, ochrona konsumentów, usługobiorców i pracowników, uczciwość w transakcjach handlowych, zwalczanie nadużyć, ochrona środowiska naturalnego i miejskiego, zdrowie zwierząt, własność intelektualna, cele polityki społecznej i kulturalnej oraz ochrona narodowego dziedzictwa historycznego i artystycznego.

Zakaz dyskryminacji usługobiorców 

Zgodnie z ustawą, usługodawca z państwa członkowskiego zapewnia, aby ogólne warunki dostępu do usługi nie dyskryminowały usługobiorcy ze względu na obywatelstwo lub miejsce zamieszkania.

Jakie są obowiązki informacyjne wobec usługobiorców przed zawarciem umowy lub przed rozpoczęciem świadczenia usługi?

Usługodawca z państwa członkowskiego, przed zawarciem umowy w formie pisemnej, a w przypadku braku pisemnej umowy - przed rozpoczęciem świadczenia usługi, jest obowiązany, w sposób jednoznaczny, podać usługobiorcy następujące informacje:

1. firmę, adres siedziby albo adres miejsca zamieszkania i głównego miejsca wykonywania działalności;
2. organ rejestrowy i numer w rejestrze, w którym usługodawca z państwa członkowskiego jest zarejestrowany jako przedsiębiorca, albo informację o wpisie do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej;
3. adres poczty elektronicznej lub inne dane umożliwiające bezpośredni kontakt z usługodawcą z państwa członkowskiego;
4. wskazanie:

a) organu lub podmiotu, który wydał koncesję, zezwolenie lub certyfikat, lub dokonał wpisu do rejestru albo wydał inny dokument uprawniający usługodawcę z państwa członkowskiego do świadczenia usługi, lub

b) pojedynczego punktu kontaktowego w rozumieniu art. 6 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2006/123/WE z dnia 12 grudnia 2006 r. dotyczącej usług na rynku wewnętrznym (Dz.Urz. UE L 376 z 27.12.2006, str. 36) właściwego dla usługodawcy;

5.   wskazanie samorządu zawodowego, do którego należy usługodawca z państwa członkowskiego, tytułu zawodowego oraz państwa, w którym przyznano ten tytuł;

6.   główne cechy usługi;

7.   cenę usługi, jeżeli została ustalona;

8.   stosowane przez usługodawcę z państwa członkowskiego wzorce umów oraz postanowienia umowne określające prawo właściwe dla danej umowy lub sąd albo inny organ właściwy do rozstrzygania sporów;

9.   numer identyfikacji podatkowej (NIP) lub inny numer identyfikacyjny, którym usługodawca z państwa członkowskiego jest obowiązany posługiwać się na potrzeby podatku od towarów i usług;

10.  o posiadaniu obowiązkowego ubezpieczenia lub gwarancji finansowej, wraz z danymi ubezpieczyciela lub gwaranta, oraz o zasięgu terytorialnym ubezpieczenia;

11.  o gwarancjach jakości wykonanej usługi, które nie są wymagane przepisami prawa.

Na wniosek usługobiorcy usługodawca z państwa członkowskiego udostępnia następujące informacje dodatkowe:

1. o sposobie kalkulacji ceny za usługę, jeżeli cena nie została wcześniej ustalona lub gdy nie ma możliwości podania dokładnej ceny;
2. o regulacjach prawnych dotyczących wykonywanego przez usługodawcę z państwa członkowskiego zawodu regulowanego oraz sposobu, w jaki można uzyskać dostęp do tych uregulowań;
3. o kodeksach dobrych praktyk, którym usługodawca z państwa członkowskiego podlega, wraz ze wskazaniem miejsca ich publikacji;
4. o możliwości pozasądowego rozstrzygania sporów z tym usługodawcą, jak również określa sposób, w jaki można uzyskać dostęp do szczegółowych informacji dotyczących charakterystyki i warunków korzystania z pozasądowego rozstrzygania sporów, w szczególności w przypadku gdy usługodawca z państwa członkowskiego podlega przepisom kodeksu dobrych praktyk lub jest członkiem stowarzyszenia handlowego lub zrzeszenia zawodowego, które przewiduje odwołanie do pozasądowego rozstrzygania sporów.

Wymienione informacje, usługodawca z państwa członkowskiego jest obowiązany udostępnić w sposób zapewniający zapoznanie się przez usługobiorcę z tymi informacjami, w szczególności:

• w miejscu, w którym świadczona jest usługa;
• w miejscu zawarcia umowy;
• na swojej stronie internetowej;
• w dokumentach informacyjnych dostarczonych usługobiorcy.

Jakie usługi wyłączone spod regulacji?

Omawianych przepisów dotyczących transgranicznej działalności usługowej oraz przepisów dotyczących współpracy międzynarodowej właściwych organów w zakresie świadczenia usług z ustawy z dnia 6 marca 2018 r. o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nie stosuje się do świadczenia usług, o których mowa w:

1. ustawie z dnia 15 listopada 1984 r. - Prawo przewozowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 1983);
2. ustawie z dnia 14 lutego 1991 r. - Prawo o notariacie (Dz.U. z 2017 r. poz. 2291 oraz z 2018 r. poz. 398);
3. ustawie z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji (Dz.U. z 2017 r. poz. 1414 i 2111 oraz z 2018 r. poz. 650);
4. ustawie z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz.U. z 2018 r. poz. 617 i 650), z wyłączeniem świadczenia usług w zakresie kształcenia podyplomowego;
5. ustawie z dnia 20 grudnia 1996 r. o portach i przystaniach morskich (Dz.U. z 2017 r. poz. 1933);
6. art. 75a ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2017 r. poz. 1260, z późn. zm.) - tj. produkcji tablic rejestracyjnych;
7. ustawie z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia (Dz.U. z 2017 r. poz. 2213 oraz z 2018 r. poz. 138 i 650);
8. ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (Dz.U. z 2017 r. poz. 1277, 1343, 1452 i 1910 oraz z 2018 r. poz. 398);
9. ustawie z dnia 21 grudnia 2000 r. o żegludze śródlądowej (Dz.U. z 2017 r. poz. 2128);
10. art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 22 czerwca 2001 r. o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym (Dz.U. z 2017 r. poz. 290 oraz z 2018 r. poz. 138, 398 i 650) - tj. wykonywania działalności gospodarczej w zakresie: wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym, bądź obrotu technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym;
11. art. 5 ust. 1 i art. 5b ust. 1 i 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz.U. z 2017 r. poz. 2200 oraz z 2018 r. poz. 12, 79, 138 i 650) - tj. wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego bądź wykonywanie krajowego transportu drogowego w zakresie przewozu osób samochodem osobowym, pojazdem samochodowym przeznaczonym konstrukcyjnie do przewozu powyżej 7 i nie więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą lub taksówką, jak też wykonywanie transportu drogowego w zakresie pośrednictwa przy przewozie rzeczy;
12. ustawie z dnia 6 września 2001 r. - Prawo farmaceutyczne (Dz.U. z 2017 r. poz. 2211 oraz z 2018 r. poz. 650);
13. ustawie z dnia 18 września 2001 r. - Kodeks morski (Dz.U. z 2016 r. poz. 66 oraz z 2018 r. poz. 650);
14. ustawie z dnia 3 lipca 2002 r. - Prawo lotnicze (Dz.U. z 2017 r. poz. 959 i 1089 oraz z 2018 r. poz. 138 i 650), z wyłączeniem świadczenia usług polegających na szkoleniu personelu lotniczego w celu uzyskania licencji członka personelu lotniczego oraz usług innych niż przewóz lotniczy;
15. ustawie z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (Dz.U. z 2017 r. poz. 2117 i 2361 oraz z 2018 r. poz. 650);
16. ustawie z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. z 2018 r. poz. 450 i 650), z wyłączeniem świadczenia usług w ramach wykonywanej działalności gospodarczej, o której mowa w art. 9 ust. 1 tej ustawy (tj. określonej działalności odpłatnej pożytku publicznego), przez organizacje pozarządowe oraz podmioty wymienione w art. 3 ust. 3 tej ustawy (tj. osoby prawne i jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, jeżeli ich cele statutowe obejmują prowadzenie działalności pożytku publicznego; stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego; spółdzielnie socjalne; spółki akcyjne i spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz kluby sportowe będące spółkami działającymi na podstawie przepisów ustawy z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie, które nie działają w celu osiągnięcia zysku oraz przeznaczają całość dochodu na realizację celów statutowych oraz nie przeznaczają zysku do podziału między swoich udziałowców, akcjonariuszy i pracowników);
17. ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2017 r. poz. 1769 i 1985 oraz z 2018 r. poz. 650), z wyłączeniem świadczenia usług w ramach wykonywanej działalności gospodarczej, o której mowa w art. 67 tej ustawy (tj. prowadzenia placówki zapewniającej całodobową opiekę), oraz usług świadczonych osobom potrzebującym przez podmioty niepubliczne wyłonione przez jednostki samorządu terytorialnego, w drodze zamówień publicznych;
18. ustawie z dnia 16 lipca 2004 r. - Prawo telekomunikacyjne (Dz.U. z 2017 r. poz. 1907 i 2201 oraz z 2018 r. poz. 106, 138 i 650);
19. ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2017 r. poz. 1938, z późn. zm.);
20. ustawie z dnia 30 czerwca 2005 r. o kinematografii (Dz.U. z 2018 r. poz. 597);
21. ustawie z dnia 27 lipca 2005 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz.U. z 2017 r. poz. 2183 i 2201 oraz z 2018 r. poz. 138, 398 i 650);
22. ustawie z dnia 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1056);
23. ustawie z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz.U. z 2017 r. poz. 2195 oraz z 2018 r. poz. 650);
24. ustawie z dnia 4 września 2008 r. o ochronie żeglugi i portów morskich (Dz.U. z 2018 r. poz. 435 i 650);
25. ustawie z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych (Dz.U. z 2018 r. poz. 165 i 650);
26. ustawie z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz.U. z 2018 r. poz. 160, 138 i 650);
27. ustawie z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (Dz.U. z 2018 r. poz. 123 i 650), z wyłączeniem świadczenia usług w zakresie kształcenia podyplomowego;
28. ustawie z dnia 18 sierpnia 2011 r. o bezpieczeństwie morskim (Dz.U. z 2018 r. poz. 181);
29. ustawie z dnia 19 sierpnia 2011 r. o przewozie towarów niebezpiecznych (Dz.U. z 2018 r. poz. 169 i 650), z wyłączeniem świadczenia usług w zakresie prowadzenia kursów;
30. ustawie z dnia 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 1481 oraz z 2018 r. poz. 106, 138 i 650), w zakresie świadczenia powszechnych usług pocztowych;
31. ustawie z dnia 5 sierpnia 2015 r. o pracy na morzu (Dz.U. z 2018 r. poz. 616);
32. ustawie z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 59, 949 i 2203 oraz z 2018 r. poz. 650), z wyłączeniem działalności oświatowej, o której mowa w art. 170 ust. 2 (tj. działalności oświatowej nieobejmującej prowadzenia szkoły, placówki, zespołu, o którym mowa w art. 182 tej ustawy, lub innej formy wychowania przedszkolnego) tej ustawy, oraz w ustawie z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. z 2017 r. poz. 2198, 2203 i 2361);
33. ustawie z dnia 11 maja 2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (Dz.U. poz. 1089 oraz z 2018 r. poz. 398) w zakresie wykonywania zawodu przez biegłego rewidenta oraz świadczenia usług przez firmy audytorskie związanych z wykonywaniem czynności rewizji finansowej.

1. regulowanym ustawami podatkowymi w rozumieniu art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2017 r. poz. 201, z późn. zm.);
2. regulowanym przepisami celnymi oraz przepisami określającymi zasady przywozu i wywozu towarów do Unii Europejskiej lub z Unii Europejskiej w zakresie realizowanym przez organy Krajowej Administracji Skarbowej, w szczególności związanymi z realizacją polityki rolnej i handlowej.

• usług finansowych świadczonych przez podmioty wykonujące działalność na rynku finansowym na podstawie przepisów wymienionych w art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym (Dz.U. z 2018 r. poz. 621 i 650);
• usług finansowych, takich jak usługi z zakresu działalności kredytowej, doradztwa inwestycyjnego, obsługi papierów wartościowych oraz innych usług finansowych, o których mowa w załączniku nr I do dyrektywy 2013/36/UE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie warunków dopuszczenia instytucji kredytowych do działalności oraz nadzoru ostrożnościowego nad instytucjami kredytowymi i firmami inwestycyjnymi, zmieniającej dyrektywę 2002/87/WE i uchylającej dyrektywy 2006/48/WE oraz 2006/49/WE (Dz.Urz. UE L 176 z 27.06.2013, str. 338, z późn. zm.), określającym wykaz rodzajów działalności podlegających wzajemnemu uznawaniu.

W sprawach dotyczących transgranicznej działalności usługowej stosuje się odpowiednio przepisy art. 4 ust. 6 i 7 niniejszej ustawy, art. 27-32 i art. 44 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców oraz przepisy działu III ustawy z dnia 6 marca 2018 r. o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy (Dz.U. poz. 647).

Prawo przedsiębiorców zagranicznych do tworzenia oddziałów przedsiębiorców zagranicznych

Dla wykonywania działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przedsiębiorcy zagraniczni z państw członkowskich mogą tworzyć oddziały z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Przedsiębiorcy zagraniczni inni niż określeni wyżej mogą, dla wykonywania działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, na zasadzie wzajemności, o ile ratyfikowane umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej, tworzyć oddziały z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Przedsiębiorca zagraniczny w ramach oddziału może wykonywać działalność gospodarczą wyłącznie w zakresie, w jakim prowadzi tę działalność za granicą.

Przedsiębiorca zagraniczny tworzący oddział jest obowiązany ustanowić osobę upoważnioną w oddziale do reprezentowania przedsiębiorcy zagranicznego.

Przedsiębiorca zagraniczny może rozpocząć działalność w ramach oddziału po uzyskaniu wpisu oddziału do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego.

Niezależnie od obowiązków określonych w przepisach o Krajowym Rejestrze Sądowym przedsiębiorca zagraniczny jest obowiązany:

1. jeżeli działa na podstawie aktu założycielskiego, umowy lub statutu - złożyć ich odpisy do akt rejestrowych oddziału wraz z uwierzytelnionym tłumaczeniem na język polski; w przypadku gdy przedsiębiorca zagraniczny utworzył na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej więcej niż jeden oddział, złożenie tych dokumentów może nastąpić w aktach jednego z oddziałów, z tym że w aktach rejestrowych pozostałych oddziałów należy złożyć kopie tych dokumentów oraz wskazać ten oddział, w którego aktach złożono oryginały tych dokumentów, wraz z oznaczeniem sądu, w którym znajdują się akta, i numeru oddziału w rejestrze;
2. jeżeli istnieje lub wykonuje działalność na podstawie wpisu do rejestru - złożyć do akt rejestrowych oddziału odpis z tego rejestru wraz z uwierzytelnionym tłumaczeniem na język polski; w przypadku gdy przedsiębiorca zagraniczny utworzył na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej więcej niż jeden oddział, złożenie tych dokumentów może nastąpić w aktach jednego z oddziałów, z tym że w aktach rejestrowych pozostałych oddziałów należy złożyć kopie tych dokumentów oraz wskazać ten oddział, w którego aktach złożono oryginały tych dokumentów, wraz z oznaczeniem sądu, w którym znajdują się akta, i numeru oddziału w rejestrze.

Przedsiębiorca zagraniczny, który już utworzył oddział, jest obowiązany:

• używać do oznaczenia oddziału oryginalnej nazwy przedsiębiorcy zagranicznego wraz z przetłumaczoną na język polski nazwą formy prawnej przedsiębiorcy oraz dodaniem wyrazów "oddział w Polsce";
• prowadzić dla oddziału oddzielną rachunkowość w języku polskim zgodnie z przepisami o rachunkowości;
• zgłaszać ministrowi (tzn. ministrowi właściwemu do spraw gospodarki) wszelkie zmiany stanu faktycznego i prawnego w zakresie tej okoliczności, że nastąpiło otwarcie likwidacji przedsiębiorcy zagranicznego, który utworzył oddział, lub przedsiębiorca ten utracił prawo wykonywania działalności gospodarczej, w terminie 14 dni od dnia ich wystąpienia.

Minister wydaje decyzję o zakazie wykonywania działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę zagranicznego w ramach oddziału, w przypadku gdy:

1. przedsiębiorca zagraniczny rażąco narusza prawo polskie;
2. nastąpiło otwarcie likwidacji przedsiębiorcy zagranicznego, który utworzył oddział, lub przedsiębiorca ten utracił prawo wykonywania działalności gospodarczej;
3. działalność przedsiębiorcy zagranicznego zagraża bezpieczeństwu lub obronności państwa, bezpieczeństwu informacji niejawnych o klauzuli tajności "poufne" lub wyższej lub innemu nadrzędnemu interesowi publicznemu;
4. przedsiębiorca zagraniczny został wykreślony z rejestru wskazanego we wpisie oddziału przedsiębiorcy zagranicznego do rejestru przedsiębiorców.

W przypadku wydania decyzji na podstawie ww. pkt 1-3, minister zawiadamia przedsiębiorcę zagranicznego o obowiązku wszczęcia postępowania likwidacyjnego oddziału w oznaczonym terminie, nie krótszym niż 30 dni. Odpis takiej decyzji minister przesyła do właściwego sądu rejestrowego. Do postępowania likwidacyjnego stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz.U. z 2017 r. poz. 1577 oraz z 2018 r. poz. 398 i 650) o likwidacji spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

W razie zaś wydania decyzji na podstawie ww. pkt 4, minister zawiadamia o tym osobę upoważnioną w oddziale do reprezentowania przedsiębiorcy zagranicznego, wskazaną we wpisie oddziału w rejestrze przedsiębiorców. Doręczenia takiej decyzji dokonuje się na adres siedziby oddziału wskazany we wpisie oddziału przedsiębiorcy zagranicznego w rejestrze przedsiębiorców.

Powyższych zasad nie stosuje się do przedsiębiorców zagranicznych z państw członkowskich.

Uprawnienie przedsiębiorców zagranicznych do tworzenia przedstawicielstw przedsiębiorców zagranicznych

Przedsiębiorcy zagraniczni mogą tworzyć i prowadzić na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przedstawicielstwa.

Zakres działania przedstawicielstwa może obejmować wyłącznie prowadzenie działalności w zakresie reklamy i promocji przedsiębiorcy zagranicznego.

Przedstawicielstwo mogą utworzyć i prowadzić również osoby zagraniczne, powołane aktem właściwego organu państwa ich siedziby do promocji gospodarki tego państwa, z tym że zakres działania takiego przedstawicielstwa może obejmować wyłącznie promocję i reklamę gospodarki tego państwa. Do takiego przedstawicielstwa omawiane tu przepisy o przedstawicjelstwach stosuje się odpowiednio.

Utworzenie i prowadzenie przedstawicielstwa wymaga wpisu do rejestru przedstawicielstw przedsiębiorców zagranicznych, zwanego dalej "rejestrem przedstawicielstw", prowadzonego przez ministra. Z kolei utworzenie i prowadzenie przedstawicielstwa przez bank zagraniczny lub instytucję kredytową w rozumieniu ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (DzU. z 2017 r. poz. 1876, z późn. zm.) nie wymaga wpisu do rejestru przedstawicielstw.

• nazwę, siedzibę i formę prawną przedsiębiorcy zagranicznego;
• przedmiot głównej działalności gospodarczej przedsiębiorcy zagranicznego;
• imię i nazwisko osoby upoważnionej w przedstawicielstwie do reprezentowania przedsiębiorcy zagranicznego;
• adres siedziby przedstawicielstwa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

1. urzędowy odpis dokumentu potwierdzającego rejestrację przedsiębiorcy zagranicznego, na podstawie którego przedsiębiorca wykonuje działalność gospodarczą;
2. poświadczony urzędowo dokument określający adres siedziby przedsiębiorcy zagranicznego, zasady reprezentacji przedsiębiorcy zagranicznego oraz wskazanie osób uprawnionych do jego reprezentacji, jeżeli dokument, o którym mowa w pkt 1, nie zawiera niezbędnych informacji w tym zakresie;
3. dokument potwierdzający upoważnienie osoby wskazanej we wniosku do reprezentowania przedsiębiorcy zagranicznego w przedstawicielstwie, zawierający imię i nazwisko osoby upoważnionej, jej datę urodzenia, imiona jej rodziców oraz numer dokumentu tożsamości, którym osoba ta posługuje się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, wraz z potwierdzeniem przyjęcia tego upoważnienia przez osobę upoważnioną.

Jeśli wniosek zawiera braki formalne, minister wzywa wnioskodawcę do jego uzupełnienia w terminie nie krótszym niż 7 dni od dnia doręczenia wezwania. Wyznaczony termin na uzupełnienie wniosku, na umotywowany wniosek przedsiębiorcy zagranicznego złożony przed upływem tego terminu, może zostać przedłużony. W przypadku nieusunięcia braków formalnych w wyznaczonym terminie wniosek pozostawia się bez rozpoznania.

Dokumenty załączane do wniosku sporządzone w języku obcym, przedstawia się wraz z tłumaczeniem na język polski, sporządzonym i poświadczonym przez tłumacza przysięgłego albo sprawdzonym i poświadczonym przez tłumacza przysięgłego, wykonującego zawód tłumacza przysięgłego na warunkach określonych w ustawie z dnia 25 listopada 2004 r. o zawodzie tłumacza przysięgłego (Dz.U. z 2017 r. poz. 1505), lub przez tłumacza przysięgłego z państwa członkowskiego lub Konfederacji Szwajcarskiej.

Dołączony do wniosku o wpis do rejestru przedstawicielstw urzędowy odpis dokumentu potwierdzającego rejestrację przedsiębiorcy zagranicznego, poświadcza się przez apostille, jeżeli przedsiębiorca zagraniczny działa na terytorium państwa będącego stroną Konwencji znoszącej wymóg legalizacji zagranicznych dokumentów urzędowych, sporządzonej w Hadze dnia 5 października 1961 r. (Dz.U. z 2005 r. poz. 938), albo przez legalizację, jeżeli przedsiębiorca zagraniczny działa na terytorium państwa niebędącego stroną tej konwencji.

Przedsiębiorca zagraniczny jest obowiązany posiadać tytuł prawny do nieruchomości, którą wskazał w rejestrze przedstawicielstw jako siedzibę przedstawicielstwa.

Rejestr przedstawicielstw jest jawny. Rejestr przedstawicielstw zawiera dane wymienione we wniosku o wpis, a także numer wpisu do rejestru przedstawicielstw, datę dokonania wpisu, ostatni dzień obowiązywania wpisu oraz datę wykreślenia przedstawicielstwa z rejestru. O dokonaniu wpisu przedstawicielstwa do rejestru przedstawicielstw oraz o każdej zmianie wpisu, w tym przedłużeniu jego obowiązywania, minister wydaje przedsiębiorcy zagranicznemu z urzędu zaświadczenie. 

 Minister udostępnia dane zawarte w rejestrze w postaci elektronicznej w Biuletynie Informacji Publicznej urzędu obsługującego ministra. Dane udostępnia się przez okres obowiązywania wpisu przedstawicielstwa w rejestrze oraz przez okres 5 lat od dnia wykreślenia przedstawicielstwa z rejestru. Minister usuwa z rejestru te dane po upływie 10 lat od dnia wykreślenia przedstawicielstwa z rejestru.

Minister odmawia, w drodze decyzji, wpisu do rejestru przedstawicielstw, jeśli:

1. utworzenie przedstawicielstwa zagrażałoby bezpieczeństwu lub obronności państwa lub bezpieczeństwu informacji niejawnych o klauzuli tajności "poufne" lub wyższej lub innemu nadrzędnemu interesowi publicznemu; odmowa wpisu z tych przyczyn nie wymaga uzasadnienia faktycznego;
2. wniosek o wpis dotyczy działalności wykraczającej poza zakres dopuszczalny dla takich przedstawicielstw.

• używać do oznaczenia przedstawicielstwa oryginalnej nazwy przedsiębiorcy zagranicznego wraz z dodaniem wyrazów "przedstawicielstwo w Polsce";
• prowadzić dla przedstawicielstwa oddzielną rachunkowość w języku polskim zgodnie z przepisami o rachunkowości;
• zgłaszać ministrowi wszelkie zmiany stanu faktycznego i prawnego w zakresie danych wymienionych we wniosku o wpis, oraz wszelkie zmiany stanu faktycznego i prawnego w zakresie okoliczności, gdy nastąpiło otwarcie likwidacji przedsiębiorcy zagranicznego, który utworzył przedstawicielstwo, lub przedsiębiorca ten utracił prawo wykonywania działalności gospodarczej, w terminie 14 dni od dnia ich wystąpienia; do zgłoszenia zmian stosuje się odpowiednio przepisy dot. składania wniosku.

Przedsiębiorca zagraniczny tworzący przedstawicielstwo jest obowiązany ustanowić osobę upoważnioną w przedstawicielstwie do reprezentowania przedsiębiorcy zagranicznego.

Minister wydaje, z urzędu, decyzję o wykreśleniu przedstawicielstwa z rejestru, w przypadku gdy:

• przedsiębiorca zagraniczny rażąco narusza prawo polskie;
• nie posiada tytułu prawnego do nieruchomości, których adres wskazał w rejestrze przedstawicielstw jako siedzibę przedstawicielstwa;
• nastąpiło otwarcie likwidacji przedsiębiorcy zagranicznego, który utworzył przedstawicielstwo, lub przedsiębiorca ten utracił prawo wykonywania działalności gospodarczej;
• działalność przedsiębiorcy zagranicznego zagraża bezpieczeństwu lub obronności państwa, bezpieczeństwu informacji niejawnych o klauzuli tajności "poufne" lub wyższej lub innemu nadrzędnemu interesowi publicznemu;
• przedsiębiorca zagraniczny został wykreślony z rejestru wydającego dokument potwierdzający rejestrację przedsiębiorcy zagranicznego. 

Minister wydaje decyzję o wykreśleniu przedstawicielstwa z rejestru, także w przypadku gdy przedsiębiorca zagraniczny nie wykonuje obowiązku, o którym mowa w art. 29 ust. 1 pkt 3, a niezgłoszona zmiana ma charakter istotny.

Doręczenia decyzji o wykreśleniu przedstawicielstwa z rejestru dokonuje się na adres siedziby przedstawicielstwa, wskazany w rejestrze przedstawicielstw. Jeśli przedsiębiorca zagraniczny nie dokona zmiany wpisu w rejestrze w przypadku zmiany adresu siedziby przedstawicielstwa, doręczenie pisma pod dotychczasowym adresem siedziby ma skutek prawny. Zasadę tę stosuje się odpowiednio w sytuacji doręczenia decyzji, gdy przedsiębiorca zagraniczny został wykreślony z rejestru wydającego dokument potwierdzający rejestrację przedsiębiorcy zagranicznego.

Poza tym możliwe jest, oczywiście, wkreślenie przedstawicielstwa z rejestru na wniosek. Mianowicie minister wykreśla przedstawicielstwo z rejestru na wniosek przedsiębiorcy zagranicznego. Do wykreślenia stosuje się wówczas przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2017 r. poz. 1257 oraz z 2018 r. poz. 149 i 650) o postępowaniu uproszczonym.

Współpraca międzynarodowa właściwych organów w zakresie świadczenia usług

Właściwe organy są obowiązane do współpracy z właściwymi organami państw członkowskich oraz z Komisją Europejską. Współpraca polega w szczególności na:

1. wymianie informacji dotyczących usługodawców z państwa członkowskiego i świadczonych przez nich usług;
2. przeprowadzaniu kontroli działalności usługodawców z państwa członkowskiego;
3. występowaniu z wnioskami, o których mowa w niniejszym rozdziale, a także udzielaniu odpowiedzi na takie wnioski.

Właściwy organ niezwłocznie informuje wnioskodawcę oraz ministra o przeszkodach w realizacji wniosku złożonego przez właściwy organ państwa członkowskiego.

Właściwym organom z państw członkowskich zapewnia się dostęp do rejestrów zawierających informacje, o których mowa w ww. pkt 1, na takich samych zasadach, jak właściwym organom krajowym.

Właściwy organ, na wniosek właściwego organu z państwa członkowskiego, przekazuje informacje dotyczące:

• postępowań dyscyplinarnych, karnych i administracyjnych,
• rozstrzygnięć dotyczących niewypłacalności lub upadłości usługodawcy związanych z nadużyciami finansowymi

Jeżeli działalność usługodawcy z państwa członkowskiego stanowi poważne zagrożenie bezpieczeństwa życia, zdrowia, mienia lub środowiska naturalnego, właściwy organ występuje z wnioskiem do właściwego organu państwa, w którym usługodawca z państwa członkowskiego ma siedzibę albo - w przypadku osoby fizycznej - miejsce zamieszkania, o podjęcie działań mających na celu usunięcie zagrożenia. Organ wnioskujący niezwłocznie informuje ministra o wystąpieniu z wnioskiem.

Jeśli właściwy organ państwa członkowskiego, który został poinformowany, nie podjął działań zmierzających do usunięcia stwierdzonego zagrożenia albo podjął działania niewystarczające, organ wnioskujący zawiadamia ministra, adresata wniosku oraz Komisję Europejską o zamiarze podjęcia działań wobec usługodawcy z państwa członkowskiego. Zawiadomienie to zawiera uzasadnienie prawne i faktyczne zamierzonych działań. W takiej sytuacji właściwy organ może podjąć działania niezbędne do usunięcia zagrożenia nie wcześniej niż po upływie 15 dni roboczych od dnia zawiadomienia, jeżeli przepisy prawa polskiego:

• przewidują wyższy poziom ochrony usługobiorcy niż przepisy prawa państwa, w którym usługodawca z państwa członkowskiego ma siedzibę albo miejsce zamieszkania;
• zgodnie z którymi zamierza się podjąć działania niezbędne do usunięcia zagrożenia, nie zostały poddane harmonizacji wspólnotowej w dziedzinie bezpieczeństwa usług.

Jeżeli usunięcie zagrożenia wymaga podjęcia działań przed upływem ww. terminu, właściwy organ może podjąć niezwłocznie działania, nie stosując wskazanej procedury. W takim przypadku właściwy organ niezwłocznie zawiadamia o podjętych działaniach właściwy organ państwa, w którym usługodawca z państwa członkowskiego ma siedzibę albo - w przypadku osoby fizycznej - miejsce zamieszkania, Komisję Europejską oraz ministra. Zawiadomienie to zawiera uzasadnienie podjęcia działań w trybie pilnym.

W przypadku uzyskania informacji o działalności usługodawcy z państwa członkowskiego, która może wyrządzić szkodę dla zdrowia lub środowiska naturalnego lub stanowi zagrożenie bezpieczeństwa osób przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej albo państwa członkowskiego, właściwy organ niezwłocznie przekazuje tę informację ministrowi, właściwemu organowi państwa członkowskiego, w którym usługodawca ma siedzibę albo - w przypadku osoby fizycznej - miejsce zamieszkania, Komisji Europejskiej, a także właściwym organom zainteresowanych państw członkowskich.

Właściwy organ może wystąpić do właściwego organu z państwa członkowskiego z wnioskami w zakresie, o którym mowa w niniejszym rozdziale.

Minister określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy zakres współpracy międzynarodowej w zakresie świadczenia usług, ze szczególnym uwzględnieniem zadań organów wykonujących tę współpracę oraz określeniem systemów teleinformatycznych wykorzystywanych do jej realizacji, mając na względzie zapewnienie właściwej realizacji swobody świadczenia usług.

Jakie kary grożą za nieprzestrzeganie omawianych przepisów?

Kto, będąc usługodawcą z państwa członkowskiego, nie dopełnia obowiązku podania usługobiorcy informacji, o których mowa w art. 8 (tj. informacji udostępnianych na wniosek usługobiorcy) i art. 11 (tj. obowiązków informacyjnych wobec usługobiorców przed zawarciem umowy lub przed rozpoczęciem świadczenia usług) ustawy o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, albo podaje informacje nieprawdziwe, podlega karze grzywny.

Orzekanie w takich sprawach określonych następuje w trybie przepisów o postępowaniu w sprawach o wykroczenia.

• ustawa z dnia 6 marca 2018 r. o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
• ustawa z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz.U. poz. 646); 

A.J.
Zespół e-prawnik.pl