Zmniejszenie wynagrodzenia przez pracodawcę - opinia prawna
Stan faktyczny
Proszę o podanie mi możliwych działań w wypadku obniżania przez pracodawcę miesięcznych stawek płac. O wprowadzeniu nowych stawek, np. od 01.12.2002, pracodawca oficjalnie informuje zainteresowanych. Jeżeli pracownik nie akceptuje nowych warunków płacowych jakie ma możliwości odmowy przyjęcia nowych warunków i związane z tym konsekwencje.
Porada prawna
Wprowadzenie nowych miesięcznych stawek płacy jest wypowiedzeniem wynikających z umowy warunków pracy i płacy przewidzianym w art. 42 Kodeksu pracy (Dz. U. 1998 r., Nr 21, poz. 94). Wypowiedzenie takie, dla swojej skuteczności powinno być przedstawione pracownikowi na piśmie. Ze względu na odpowiednie stosowanie ogólnych przepisów o wypowiedzeniu powinno się tam także znaleźć wskazanie przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie tych warunków. Pracownik ma dwie zasadnicze możliwości zakwestionowania nowych warunków pracy i płacy.
Po pierwsze propozycja nowych warunków pracy i płacy może być oczywiście przez pracownika odrzucona. Pracownik powinien w takim wypadku przed upływem połowy okresu wypowiedzenia złożyć oświadczenie o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków. W przeciwnym razie - po upływie wymienionego okresu uważa się, że pracownik na te warunki zgodę wyraził. Pismo pracodawcy powinno zawierać pouczenie w sprawie terminu złożenia odmowy. Jeżeli brak takiego pouczenia, to pracownik może złożyć oświadczenie o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków aż do końca okresu wypowiedzenia i nie będzie domniemywana jego zgoda na nowe warunki pracy.
Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nie określony jest uzależniony od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy i wynosi:
1) 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy,
2) 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy,
3) 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata (art. 36 Kodeksu pracy).
W przedstawionym wyżej przypadku odmowa przyjęcia warunków powinna zatem nastąpić tydzień, pół miesiąca lub półtora miesiąca od daty wypowiedzenia w zależności od stażu pracy i związanego z tym okresu wypowiedzenia.
Odmowa przyjęcia nowych warunków pracy i płacy skutkuje jednak rozwiązaniem umowy o pracę z upływem okresu dokonanego wypowiedzenia. Czyli w przypadku dokonania odmowy umowa o pracę zostałaby rozwiązana w odpowiednio 2 tygodnie, miesiąc lub 3 miesiące od wyżej omawianej daty wypowiedzenia warunków pracy i płacy.
Druga możliwość to złożenie odwołania do sądu pracy na podstawie art. 30 § 5 w związku z art. 78 kodeksu pracy. Art. 30 § 5 dopuszcza odwołanie od decyzji pracodawcy i wymaga dodatkowo zamieszczenia pouczenia o tej możliwości przez pracodawcę w wypowiedzeniu. Art. 78 natomiast mówi, że „wynagrodzenie za pracę powinno być tak ustalone, aby odpowiadało w szczególności rodzajowi wykonywanej pracy i kwalifikacjom wymaganym przy jej wykonywaniu, a także uwzględniało ilość i jakość świadczonej pracy.” Na podstawie wyroku Sądu Najwyższego 13 marca 1997r. (OSNAP 1997/24/493) należy stwierdzić, że wniesienie odwołania od wypowiedzenia warunków pracy lub płacy nie jest równoznaczne z odmową przyjęcia przez pracownika zaproponowanych mu nowych warunków. To znaczy, że do chwili wydania orzeczenia przez sąd pracy pracownik jest obowiązany do świadczenia pracy, a pracodawca do wypłacania pracownikowi wynagrodzenia, ponieważ nie nastąpi tutaj (w przeciwieństwie do sytuacji odmowy) rozwiązanie stosunku pracy za wypowiedzeniem. Jeżeli zatem pracownik uznaje, że nowe wynagrodzenie nie odpowiada rodzajowi, jakości lub ilości wykonywanej przez niego pracy, bądź też nie honoruje jego kwalifikacji potrzebnych do jej wykonywania, powinien on złożyć odwołanie do sądu pracy, który orzeknie czy zmiana ta jest uzasadniona.
W sprawach o przywrócenie poprzednich warunków pracy i płacy właściwy jest sąd rejonowy (art. 461 §1¹ kodeksu postępowania cywilnego). Ponadto należy nadmienić, że pracownik dochodzący roszczeń z zakresu prawa pracy nie ma obowiązku uiszczania opłat sądowych (art. 463 § 1 k. p. c.).
Michał Włodarczyk
Radca Prawny
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?