Zwolnienia od VAT

Ustawa o podatku od towarów i usług i rozporządzenia wykonawcze bo niej przewidują tzw. zwolnienie podmiotowe oraz różne zwolnienia przedmiotowe od podatku od towarów i usług (VAT).

Zwolnienie dla drobnych przedsiębiorców

Zgodnie z ustawą o podatku od towarów i usług, zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 150.000 zł.

Do tej wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku, a także:

• wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju oraz sprzedaży wysyłkowej na terytorium kraju;
• odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług, zwolnionych od podatku na podstawie ustawy o VAT lub rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2013 r. w sprawie zwolnień od podatku od towarów i usług oraz warunków stosowania tych zwolnień, z wyjątkiem:

a) transakcji związanych z nieruchomościami,

b) niektórych usług, np. usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usług pośrednictwa w tym zakresie, usług w zakresie udzielania poręczeń, gwarancji i wszelkich innych zabezpieczeń transakcji finansowych i ubezpieczeniowych, usług depozytów środków pieniężnych,

c) usług ubezpieczeniowych

-jeśli czynności te nie mają charakteru transakcji pomocniczych;

• odpłatnej dostawy towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.

Konsekwencją skorzystania przez podatnika z ww. tzw. zwolnienia podmiotowego od niewielkiej sprzedaży jest brak możliwości odliczenia podatku naliczonego.

Można zrezygnować ze zwolnienia

Drobni przedsiębiorcy mogą zrezygnować ze zwolnienia, pod warunkiem pisemnego zawiadomienia o tym zamiarze naczelnika urzędu skarbowego przed początkiem miesiąca, w którym rezygnują ze zwolnienia, a w przypadku podatników rozpoczynających w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności opodatkowanych VAT, którzy chcą zrezygnować ze zwolnienia począwszy od pierwszej wykonanej czynności - przed dniem wykonania tej czynności.

Podatnicy, którzy nie chcą korzystać ze zwolnienia podmiotowego, zobligowani są w powyższych terminach do złożenia zgłoszenia rejestracyjnego na druku VAT-R jako „podatnik VAT czynny”.

Podatnicy rozpoczynający działalność

Ustawa zwalnia również od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatnika rozpoczynającego w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności opodatkowanych VAT, jeśli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty 150.000 zł.

Przekroczenie limitu sprzedaży uprawniającej do zwolnienia podmiotowego

Jeśli wartość sprzedaży zwolnionej od podatku u drobnych przedsiębiorców przekroczy kwotę limitu, to zwolnienie traci moc począwszy od czynności, którą przekroczono tę kwotę.

Podobnie, gdy faktyczna wartość sprzedaży zwolnionej od podatku u podatników rozpoczynających działalność - w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej - przekroczy w trakcie roku podatkowego kwotę 150.000 zł (tj. kwotę określoną proporcjonalnie do czasu prowadzenia działalności w tym roku), zwolnienie traci moc począwszy od czynności, którą przekroczono tę kwotę.

Podatnik, który utracił prawo do zwolnienia sprzedaży od podatku bądź zrezygnował z tego zwolnienia, może, nie wcześniej niż po upływie roku, licząc od końca roku, w którym utracił prawo do zwolnienia lub zrezygnował z tego zwolnienia, ponownie skorzystać ze zwolnienia. Powyższa zasada dotyczy odpowiednio podatnika będącego osobą fizyczną, który przed zakończeniem działalności gospodarczej utracił prawo do zwolnienia od podatku bądź zrezygnował z tego zwolnienia, a następnie rozpoczął ponownie wykonywanie czynności opodatkowanych.

Wyłączenia ze zwolnienia podmiotowego

Zwolnień podmiotowych nie stosuje się do podatników:

• dokonujących dostaw:

• świadczących usługi:

• nieposiadających siedziby działalności gospodarczej na terytorium kraju.

Podatnik korzystający ze zwolnienia podmiotowego, jeśli dokonuje: importu towarów, importu usług, wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów podlegającego opodatkowaniu u takiego podatnika, dostawy towarów czy usług, dla których podatnikiem jest nabywca, ma obowiązek – nie tracąc prawa do dalszego korzystania ze zwolnienia – rozliczyć podatek należny od tych czynności.

Zwolnienia przedmiotowe oraz przedmiotowo-podmiotowe

Ustawa o podatku od towarów i usług oraz przepisy wykonawcze wskazują szeroką listę zwolnień przedmiotowych oraz przedmiotowo-podmiotowych, w którym znajdują się np.:

• dostawa towarów wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku, jeżeli z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego;
• dostawa gotowych posiłków przeznaczonych dla pasażerów, jeżeli z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych posiłków nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego;
• dostawa produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej, dokonywaną przez rolnika ryczałtowego oraz świadczenie usług rolniczych przez rolnika ryczałtowego;
• transakcje, łącznie z pośrednictwem, dotyczące walut, banknotów i monet używanych jako prawny środek płatniczy, z wyłączeniem banknotów i monet będących przedmiotami kolekcjonerskimi;
• dostawa terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane;
• dostawa budynków, budowli lub ich części, z wyjątkami (przy spełnieniu szczegółowych warunków);
• usługi zarządzania wymienionymi w ustawie o podatku od towarów i usług instytucjami;
• świadczenie usług przez techników dentystycznych w ramach wykonywania ich zawodu, jak również dostawę protez dentystycznych lub sztucznych zębów przez dentystów oraz techników dentystycznych;
• usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia oraz dostawa towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane, po spełnieniu warunków wskazanych w ustawie o podatku od towarów i usług;
• usługi pomocy społecznej w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej oraz usługi określone w przepisach o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, a także dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane, po spełnieniu szczegółowych warunków;
• usługi w zakresie obowiązkowych ubezpieczeń społecznych;
• usługi świadczone przez jednostki oświatowe wskazane szczegółowo w ustawie o podatku od towarów i usług oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane;
• usługi kulturalne świadczone przez podmioty wskazane w ustawie o podatku od towarów i usług;
• usługi w zakresie wynajmowania lub wydzierżawiania nieruchomości o charakterze mieszkalnym lub części nieruchomości, na własny rachunek, wyłącznie na cele mieszkaniowe;
• usługi ubezpieczeniowe, usługi reasekuracyjne i usługi pośrednictwa, a także w zakresie udzielania kredytów lub pożyczek, poręczeń, gwarancji i wszelkich innych zabezpieczeń wskazane w ustawie o podatku od towarów i usług.

Przepisy o podatku od towarów i usług wskazują również przypadki, w których powyższe zwolnienia nie mają zastosowania – np. zwolnienia przedmiotowe nie mają zastosowania do usług w ramach czynności ściągania długów, w tym factoringu, usług doradztwa ani usług w zakresie leasingu.

Jakie zwolnienia z tytułu importu towarów przewidziano?

Szeroki wachlarz zwolnień przedmiotowych od podatku z tytułu importu obejmuje np.:

• import towarów objętych procedurą uszlachetniania czynnego w systemie zawieszeń w rozumieniu przepisów celnych;
• import towarów objętych procedurą odprawy czasowej z całkowitym zwolnieniem od należności celnych przywozowych;
• import złota przez Narodowy Bank Polski;
• import powracających z terytorium państwa trzeciego, zwolnionych od cła towarów, dokonywany przez podatnika, który wcześniej wywiózł te towary;
• import do portów przez podmioty zajmujące się rybołówstwem morskim ich własnych połowów, niebędących jeszcze przedmiotem dostawy, w stanie nieprzetworzonym lub po zakonserwowaniu dla celów dokonania dostawy;
• import walut, banknotów i monetużywanych jako prawny środek płatniczy, z wyłączeniem przedmiotów kolekcjonerskich, za które uważa się monety ze złota, srebra lub innego metalu oraz banknoty, które nie są zwykle używane jako prawny środek płatniczy lub które mają wartość numizmatyczną;
• import rzeczy osobistego użytku osoby fizycznej przenoszącej miejsce zamieszkania z terytorium państwa trzeciego na terytorium kraju, jeżeli łącznie są spełnione warunki w ustawie o podatku od towarów i usług;
• import rzeczy osobistego użytku, w tym także rzeczy nowych, należących do osoby przenoszącej miejsce zamieszkania z terytorium państwa trzeciego na terytorium kraju w związku z zawarciem związku małżeńskiego, jeżeli osoba ta miała miejsce zamieszkania na terytorium państwa trzeciego przez okres co najmniej 12 miesięcy poprzedzających zmianę tego miejsca, po spełnieniu warunków wskazanych w ustawie o podatku od towarów i usług;
• import rzeczy pochodzących ze spadku otrzymanych w warunkach określonych w ustawie o podatku od towarów i usług,
• import wyposażenia, materiałów szkolnych i innych artykułów stanowiących zwykłe wyposażenie pokoju studenta lub ucznia, należących do osoby przybywającej na terytorium kraju w celu nauki, jeżeli są one wykorzystywane na potrzeby osobiste studenta lub ucznia,
• import towarów umieszczonych w przesyłkach wysyłanych z terytorium państwa trzeciego bezpośrednio do odbiorcy przebywającego na terytorium kraju, pod warunkiem, że łączna wartość towarów w przesyłce nie przekracza kwoty wyrażonej w złotych odpowiadającej równowartości 22 euro,
• import znaków, wzorów, szkiców lub projektóworaz towarzyszącej im dokumentacji i wniosków patentowych, przeznaczonych dla instytucji właściwych do spraw ochrony praw autorskich lub patentów.

Zwolnienie z tytułu importu towarów w przesyłkach o wartości do 22 euro nie dotyczy napojów alkoholowych, tytoniu i wyrobów tytoniowych oraz perfum i wód toaletowych.

Podstawa prawna:

• ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2016 r. poz. 710, z późn. zm.; tzw. ustawa o VAT).

A.J.
Zespół e-prawnik.pl