Będzie renta wdowia?

Rada Ministrów przyjęła kierunkowo stanowisko wobec obywatelskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw w celu wprowadzenia renty wdowiej, przedłożone przez Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Rząd uznał, że obywatelski projekt ustawy, który przewiduje wprowadzenie tzw. renty wdowiej, wpisuje się w zobowiązanie rządu do zapewnienia godnych warunków dla seniorów po śmierci współmałżonka. Zdaniem Rady Ministrów projekt wymaga dostosowania do możliwości finansowych budżetu państwa.

Obywatelska propozycja zakłada wprowadzenie nowej reguły zbiegu prawa do nabytej z tytułu bycia wdową lub wdowcem renty rodzinnej, wojskowej renty rodzinnej, policyjnej renty rodzinnej lub renty rodzinnej z ubezpieczenia społecznego rolników z innymi świadczeniami emerytalno-rentowymi.

Projekt został już pozytywnie zaopiniowany przez sejmową Komisję Polityki Społecznej i Rodziny. Drugie czytanie projektu zaplanowane jest na czwartek, 25 lipca.

Rada Ministrów za obywatelskim projektem ustawy o rencie wdowiej

Rada Ministrów opowiedziała się za dalszym procedowaniem obywatelskiego projektu ustawy o rencie wdowiej, ale z uwagami. Projekt powstał z inicjatywy ponad 20 organizacji społecznych, w tym OPZZ i Nowej Lewicy. O jego przyjęcie zabiega Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej.

23 lipca br. Rada Ministrów przyjęła stanowisko, w którym odnosi się do obywatelskiego projektu ustawy o rencie wdowiej. Czytamy w nim: "Rada Ministrów i tworzące ją ugrupowania koalicyjne dostrzegają ten problem i dlatego w punkcie 20. umowy koalicyjnej, podpisanej 10 listopada 2023 r. przez liderów Koalicji Obywatelskiej, Polski 2050, PSL i Nowej Lewicy, zobowiązały się do zapewnienia godnych warunków życia emerytom i rencistom, w tym do wprowadzenia rozwiązań gwarantujących seniorom godne warunki po śmierci współmałżonka".

Obywatelski projekt ustawy wprowadzający rentę wdowią wpisuje się w cele zapisane w umowie koalicyjnej.

"Projektodawcy trafnie identyfikują problem społecznoekonomiczny, z którym mierzy się wielu emerytów i rencistów po śmierci współmałżonka, a zarysowany w projekcie kierunek jego rozwiązania, choć wymagający szczegółowych analiz i korekt, należy ocenić jako pożądany" – czytamy w stanowisku Rady Ministrów.

W ocenie rządu projekt powinien być dalej procedowany, lecz jednocześnie uzupełniony w parlamencie – zgodnie z uwagami przedstawionymi przez Radę Ministrów. Rząd deklaruje pełne współdziałanie w uzupełnieniu projektu i wypracowaniu jego ostatecznego kształtu.

Troska o osoby starsze to odpowiedzialna polityka

- "Odpowiedzialna polityka społeczna to troska o osoby starsze, gdy znajdują się w trudnej sytuacji życiowej i ekonomicznej. Takim momentem jest utrata współmałżonka. Gdy umiera bliska osoba jest to wielka tragedia osobista, ale także zagrożenie ekonomiczne, degradacja poziomu życia. Bo kiedy znika druga osoba, to nie znika połowa kosztów utrzymania mieszkania" – mówiła ministra rodziny, pracy i polityki społecznej Agnieszka Dziemianowicz-Bąk podczas wspólnej konferencji prasowej z premierem Donaldem Tuskiem.

Jak zaznaczyła szefowa resortu rodziny, jest niezwykle szczęśliwa, że „w wyniku dobrej koalicyjnej współpracy do grona ponad 200 tysięcy obywateli, którzy podpisali się pod projektem obywatelskim, dołącza rząd”.

- "Troszczymy się o najsłabszych i realizujemy obietnice" – podkreśliła ministra Agnieszka Dziemianowicz-Bąk.

Najważniejsze uwagi

Projektowane rozwiązanie zakłada, iż możliwe będzie pobieranie łącznie renty rodzinnej oraz innego świadczenia emerytalno-rentowego (np. emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy). Głównym celem nowych przepisów ma być ochrona przed pogorszeniem sytuacji materialnej osób starszych po śmierci małżonka.

Pełna i właściwa realizacja tego celu wymaga w ocenie Rady Ministrów doprecyzowania kręgu osób uprawnionych do renty rodzinnej, które mogą skorzystać z przewidzianej w projekcie reguły zbiegu. Dotyczy to także rozważenia ostatecznego kształtu limitu podlegających wypłacie świadczeń w zbiegu. Stąd też proponowany limit świadczeń w zbiegu, aby tzw. rentę wdowią wypłacać bez konsekwencji zmniejszania sumy świadczeń w zbiegu do limitu wynoszącego trzykrotność najniższej emerytury.

W ocenie rządu rozwiązania powinny wejść w życie 1 stycznia 2025 r., zaś prawo do korzystania ze świadczeń według reguły zbiegu i wypłata świadczeń na jej podstawie następowałyby od 1 lipca 2025 roku. Rozwiązanie to jest konieczne, żeby Zakład Ubezpieczeń Społecznych oraz inne organy emerytalno-rentowe mogły odpowiednio przygotować się do wykonywania tego zadania.

Ważne terminy

Zgodnie ze stanowiskiem rządu niezbędne jest też zaktualizowanie tzw. kroczącego modelu dochodzenia do ostatecznej, docelowej wysokości drugiego, podlegającego wypłacie świadczenia w zbiegu. Model ten musi uwzględniać z jednej strony potrzebę realizacji celów projektu, a z drugiej możliwości finansowe budżetu państwa, Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz Funduszu Emerytalno-Rentowego Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.

Proponowane przez Radę Ministrów terminy zakładają wypłatę świadczenia:

• od 1 lipca 2025 do 31 grudnia 2026 r. w wysokości 15%,
• od 1 stycznia 2027 r. w wysokości 25%.

W takim przypadku skutki finansowe wejścia w życie rozwiązań wynosiłyby:

• w 2025 roku – od 3,2 mld do 4,2 mld zł,
• w 2026 roku – od 6,7 mld do 9 mld zł,
• w 2027 roku – od 11,9 mld do 15,8 mld zł

– w zależności od tego, czy z uprawnienia skorzystałoby 75% czy 100% jego potencjalnych beneficjentów.

Szacunkowa liczba beneficjentów projektu wynosi ok. 2 mln osób.

Weryfikacja funkcjonowania rozwiązań w 2028 roku

Kształtowanie wysokości drugiego świadczenia pozostającego w zbiegu musi być traktowane jako instrument polityki społecznej, który ma przeciwdziałać zubożeniu gospodarstw emerytów i rencistów wskutek śmierci małżonka, oraz być rozpatrywane w szerszym kontekście sytuacji społeczno-ekonomicznej osób starszych.

Dlatego w 2028 roku Rada Ministrów dokona weryfikacji wskaźnika wysokości świadczeń w zbiegu, w celu oceny możliwości i zasadności jego podwyższenia, maksymalnie do poziomu 50%. Weryfikacja uwzględniać będzie, na tle sytuacji społeczno-gospodarczej kraju, sytuację dochodową grup osób uprawnionych na mocy niniejszej ustawy do wypłaty świadczeń w zbiegu.

A.J.
Zespół e-prawnik.pl