Będzie Centralny Rejestr Umów Jednostek Sektora Finansów Publicznych

Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy zmieniającej ustawę o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw oraz o zmianie niektórych innych ustaw, przedłożony przez Ministra Finansów i Gospodarki. Teraz jest on w Sejmie.

Zmiana dotychczasowych przepisów ustawy z 14 października 2021 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw przewiduje, że obowiązek udostępniania w jednym systemie teleinformatycznym informacji o umowach zawartych przez jednostki sektora finansów publicznych zostanie wprowadzony od 1 stycznia 2027 r. Nowe rozwiązania zapewnią prawidłowe wykonywanie obowiązków wynikających z ustawy, a także racjonalizację zawartych w niej rozwiązań.

Najważniejsze rozwiązania

Projekt pomoże zwiększyć jawność wydawania pieniędzy publicznych. Chodzi o zapewnienie prawidłowego stosowania przepisów dotyczących Centralnego Rejestru Umów Jednostek Sektora Finansów Publicznych (CRU JSFP). W rejestrze tym instytucje publiczne będą zamieszczać podstawowe informacje o podpisanych umowach. Nowe przepisy przewidują przesunięcie o rok obowiązku publikacji umów w rejestrze.

Ustawa z 14 października 2021 roku o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw przewiduje, że od 1 stycznia 2026 roku zostanie wprowadzony obowiązek udostępniania w jednym systemie teleinformatycznym informacji o umowach zawartych przez jednostki sektora finansów publicznych. Przepisy dotyczące tego obowiązku wzbudzają jednak wiele wątpliwości interpretacyjnych. Nowe rozwiązania zapewnią odpowiednie stosowanie ustawy.

Celem utworzenia rejestru umów jest podawanie do publicznej wiadomości określonych informacji dotyczących zawieranych umów. Projekt rozstrzyga wątpliwości interpretacyjne w tym zakresie i wskazuje, że jednostki sektora finansów publicznych będą udostępniały konkretne informacje o umowach (np. z kim i na jaki czas je podpisano), ale nie będą publikować ich pełnej treści.

Dzięki nowym przepisom zwiększy się porównywalność informacji podawanych w rejestrze. Data zakończenia umowy zastąpiona będzie wskazywaniem okresu, na jaki umowa została zawarta.

Podniesiony zostaje próg wartości umów, które zamieszczane będą w rejestrze – z 500 zł na 10 tys. zł.

Ponadto, nowe przepisy przewidują przesunięcie o rok obowiązku publikacji umów w rejestrze. Zamieszczanie informacji w systemie teleinformatycznym będzie etapowe:

• od 1 stycznia 2027 roku – administracja rządowa, razem z podległymi lub nadzorowanymi przez siebie jednostkami;
• od 1 lipca 2027 roku – samorząd terytorialny;
• od 1 stycznia 2028 roku – pozostałe jednostki sektora finansów publicznych.

Zmienione zasady dotyczące CRU JSFP

Celem utworzenia rejestru umów jest zapewnienie publicznego dostępu do określonych informacji o zawartych umowach przez jednostki sektora finansów publicznych, a dzięki temu zwiększenie przejrzystości wydawania środków publicznych.

Projekt m.in.:

• rozstrzyga wątpliwości interpretacyjne, zgłoszone w trakcie konsultacji publicznych w zakresie uchwalonych w 2021 roku przepisów,
• wskazuje, że jednostki sektora finansów publicznych będą udostępniały konkretne dane dotyczące umów, a nie ich pełną treść,
• doprecyzowuje zakres przedmiotowy i podmiotowy tego rejestru,
• optymalizuje obciążenia jednostek, na które zostanie nałożony obowiązek, w tym podnosi próg wartości umowy, do których będzie odnosił się obowiązek wprowadzania do rejestru informacji, przy jednoczesnym zapewnieniu możliwości wprowadzania informacji o umowach poniżej tego progu, adekwatnie do decyzji w tym zakresie podjętej przez kierownika jednostki,
• porządkuje zakresy odpowiedzialności administratorów danych wprowadzanych do systemu teleinformatycznego, w ramach którego będą publikowane informacje o umowach jsfp w celu zapewnienia zgodności z RODO,
• określenie zasad funkcjonowania systemu teleinformatycznego, w którym będzie prowadzony CRU JSFP.

Urealnione przepisy zostały oparte o koncepcję wykorzystania dostępnych w jednostkach zasobów organizacyjnych i kadrowych, bez konieczności zwiększania obciążeń finansowych. Resort finansów nieodpłatnie udostępni system teleinformatyczny, w ramach którego wszystkie jednostki zobowiązane do realizacji tego obowiązku będą wprowadzały informacje o zawartych umowach. System będzie udostępniony od 01.01.2026 dla wszystkich jednostek, które będą chciały wypróbować jego funkcjonalności i sposób działania. Wraz z udostępnieniem systemu resort finansów uruchomi szkolenia zarówno stacjonarne jak i webinary poświęcone sposobowi obsługi systemu.

Dzięki zaproponowanym zmianom:

• zapewniona zostanie pełna realizacja celu, jakim jest zwiększenie jawności gospodarowania środkami publicznymi,
• zwiększy się porównywalność informacji publikowanych w rejestrze,
• zmniejszą się obciążenia jednostek w odniesieniu do obsługi wniosków o informację publiczną.

Etapy wdrażania obowiązku publikacji informacji o umowach w systemie teleinformatycznym

Obowiązek ten obejmie:

• od 1 stycznia 2027 r. – jednostki administracji rządowej wraz z jednostkami podległymi lub nadzorowanymi;
• od 1 lipca 2027 r. – jednostki samorządu terytorialnego;
• od 1 stycznia 2028 r. – pozostałe jednostki sektora finansów publicznych.