Co zamiast specjalnych stref ekonomicznych?

Ruszyły konsultacje projektu ustawy o zasadach wspierania nowych inwestycji

Projektowana ustawa tworzy nowy instrument wsparcia dla inwestorów oraz jest realizacją jednego z filarów Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju – Kapitału dla Rozwoju. Przygotowana przez Ministerstwo Rozwoju koncepcja zwiększy atrakcyjność inwestycyjną Polski poprzez stworzenie warunków sprzyjających lokowaniu w naszym kraju ambitnych przedsięwzięć, podnoszących konkurencyjność i innowacyjność rodzimej gospodarki.

Proponowane rozwiązania są odpowiedzią na wyzwania rozwojowe, oczekiwania inwestorów oraz problemy, które napotykali, podejmując decyzję o działalności biznesowej w Polsce.

Specjalne strefy ekonomiczne (SSE), funkcjonujące od 20 lat, powstały po to, aby pobudzić inwestycje i zlikwidować wysokie bezrobocie strukturalne (w niektórych rejonach kraju sięgało nawet 40%). Wraz z upływem lat nie dostosowano przyjętych założeń ich oddziaływania do zmieniających się potrzeb i wyzwań ekonomicznych.  Brak wydłużenia ich funkcjonowania (wg ustawy do 2026 r.) spowodowałby gwałtowne ograniczenie inwestycji w najbliższych latach. Obecnie instrument ten jest mniej atrakcyjny (jest to 9 lat zwolnienia), zwłaszcza w porównaniu do innych krajów, gdzie zwolnienie standardowo trwa 10 lat.

Konsultuj: projekt ustawy o zasadach wspierania nowych inwestycji

Co przewidziano?

Instrument zwolnień podatkowych dostępny będzie dla nowych inwestycji, które zgodnie z ustawodawstwem polskim oraz prawem Unii Europejskiej obejmują utworzenie nowego zakładu produkcyjnego oraz reinwestycje. Dotyczy to inwestycji spełniających kryteria ilościowe (nakłady inwestycyjne) i kryteria jakościowe zgodne ze Strategią na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju (SOR), weryfikujące wpływ inwestycji na wzrost konkurencyjności polskiej gospodarki i wpływ na rozwój gospodarczy regionu.

W odpowiedzi na zidentyfikowane problemy, proponuje się wprowadzenie następujących rozwiązań:

  1.  Całkowite odejście od ograniczeń terytorialnych przy stosowaniu instrumentu zwolnień podatkowych z zachowaniem zasad dotyczących przeznaczenia terenów

Dostępność instrumentu w zakresie terytorialnym pozostanie jedynie uzależniona od przeznaczenia terenu. Likwiduje to długotrwałą i obciążającą przedsiębiorcę procedurę zmiany granic specjalnych stref ekonomicznych oraz ograniczenie 25.000 ha., na których można uzyskać wsparcie.

Spółki zarządzające będą wykonywały zadania wskazane im w ustawie na terenach powiatów, które zostaną im przydzielone w drodze rozporządzenia. Zasięg działalności spółek zarządzających będzie, co do zasady, spójny terytorialnie.

 2.  Wyznaczanie okresu korzystania ze zwolnienia podatkowego

Wprowadzenie przejrzystej zasady: decyzja o zwolnieniu z podatku dochodowego wydawana na czas określony – standardowo od 10 do 15 lat – im wyższa intensywność pomocy publicznej w regionie dozwolona przez Unię Europejską tym dłuższy okres zwolnienia. Jednocześnie do czasu zakończenia działalności specjalnych stref ekonomicznych, tj. do końca 2026 r.  w przypadku terenów obecnie objętych statusem SSE decyzja o wsparciu będzie wydawana na okres 15 lat.

 3.  Wzmocnienie roli spółek zarządzających w systemie obsługi inwestora

Spółki zarządzające staną się głównym punktem kontaktu w regionie w ramach systemu obsługi inwestora one stop shop oraz regionalnym koordynatorem udzielania pomocy publicznej w obszarze instrumentu zwolnień podatkowych i dotacji rządowej. Zadanie związane z obsługą inwestorów korzystających z pomocy publicznej będzie realizowane przez spółki zarządzające przy ścisłej współpracy z lokalnymi jednostkami i przy wsparciu MR i PAIH.

Spółki zarządzające staną się centrum wiedzy dla przedsiębiorców o wszystkich aspektach działalności gospodarczej w regionie, a także będą kontynuowały specjalizację w branżach i sektorach, w których mają przewagi kompetencyjne.

Spółki zarządzające będą działały na terenach powiatów określonych w rozporządzeniu.

 4.  Działania na rzecz zrównoważonego rozwoju

Warunki uzyskania zwolnienia z podatku są uzależnione od wielkości przedsiębiorcy określanej zgodnie z definicją prawa Unii Europejskiej oraz od stopy bezrobocia w powiecie właściwym dla lokalizacji inwestycji. Kryteria ilościowe (wymagane nakłady inwestycyjne) zostaną dostosowane do możliwości firm z segmentu mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw (MMŚP) poprzez odpowiednią redukcję w stosunku do wymagań standardowych obowiązujących dla dużych firm. Dodatkowo w powiatach o wyższej stopie bezrobocia zastosowane zostanie obniżenie również kryterium ilościowego dot. nakładów inwestycyjnych (czym wyższe bezrobocie tym niższe wymagane nakłady inwestycyjne).
Otwierając możliwość uzyskania wsparcia dla MMŚP, zakła się większy napływ inwestycji w rejony słabiej rozwinięte, które na obecnym etapie rozwoju nie są w stanie sprostać wygórowanym wymaganiom dużych inwestorów, np. w zakresie infrastruktury czy dostępności zasobów ludzkich.

Nowy standard obsługi inwestora – spółki zarządzające

Według projektu, spółki odegrają nową, wzmocnioną rolę w przyciąganiu inwestycji oraz będą zarządzały nowym instrumentem zawartym w ustawie. Będą punktem kontaktu w regionie w ramach systemu obsługi inwestora, w którym inwestorzy otrzymają kompleksową informację w zakresie całego procesu inwestycyjnego, a także regionalnym koordynatorem udzielania pomocy publicznej w obszarze instrumentu zwolnień podatkowych i dotacji rządowych. Spółki, będące centrum wiedzy dla inwestora, będą działały w ramach rejonizacji opartej o powiaty określone w rozporządzeniu wykonawczym do ustawy. Każda z nich będzie miała przydzielone powiaty, na obszarze których będzie mogła prowadzić działalność.

Odejście od ograniczeń terytorialnych

W nowej koncepcji zachęty podatkowe będą dostępne na całym terytorium Polski (bez ograniczeń terytorialnych), ale z zachowaniem zasad dotyczących przeznaczenia terenu. Dzięki temu zlikwidowana zostanie długotrwała i obciążająca przedsiębiorcę procedura zmiany granic specjalnych stref ekonomicznych. Do tej pory obszar objęty wsparciem wynosił 25 tys. ha, tj. 0,08% powierzchni kraju, co powodowało ograniczenia w dostępnie do wartościowych terenów inwestycyjnych. Po zmianie, wykorzystany zostanie potencjał całego kraju, co jest szczególnie ważne dla dużych inwestycji.

Inwestycja z jakością – zrównoważony rozwój – nowe kryteria dostępu

Instrument zwolnień podatkowych będzie dostępny dla nowych inwestycji, które zgodnie z definicją Komisji Europejskiej obejmują utworzenie nowego zakładu produkcyjnego oraz reinwestycję. Do tej pory były to tylko kryteria ilościowe. Zgodnie z nową ustawą inwestor będzie musiał spełnić zarówno kryteria ilościowe, jak i przede wszystkim jakościowe, które dopasowane będą do warunków konkretnej lokalizacji.

Czasowe zwolnienia – koniec z jedną datą graniczną dla wszystkich

Zostanie wyznaczony okres korzystania ze zwolnienia podatkowego i wprowadzona przejrzysta zasada – im wyższa intensywność pomocy publicznej w województwie dozwolona przez Unię Europejską, tym dłuższy okres zwolnienia. Decyzja o wsparciu inwestycji wydawana będzie na czas określony od 10 do 15 lat Podkreślić należy, że dla dotychczas działających inwestycji pozostaną niezmienne warunki.

Zakładane efekty zmian

W wyniku zakładanych zmian Polska poprawi swoją konkurencyjność w stosunku do innych krajów z regionu Europy Środkowo-Wschodniej. Zróżnicowanie kryteriów pod kątem jakości, jakiego nie ma w innych krajach regionu, pozwoli na skoncentrowaniu oferty na inwestycjach wnoszących najwyższą wartość dodaną dla polskiej gospodarki.

Co się stanie ze specjalnymi strefami ekonomicznymi?

Ustawa z dnia 20 października 1994 roku o specjalnych strefach ekonomicznych będzie funkcjonowała do końca 2026 r. tylko dla wydanych już zezwoleń i decyzji (w zakresie zmiany, cofnięcia, unieważnienia, wygaszenia). Po roku 2026 przestaje obowiązywać. Od dnia wejścia w życie ustawy o zasadach wspierania nowych inwestycji dla nowych inwestorów będzie obowiązywała nowa ustawa.

Nowy instrument, funkcjonujący równolegle do już istniejących SSE, ma docelowo zastąpić dziś funkcjonujące SSE, w ramach których nie będą już wydawane nowe zezwolenia.

A.J.
Zespół e-prawnik.pl