Indywidualizacja kształcenia

Jakie projekty rozporządzeń trafiły do ponownych konsultacji?

Indywidualne zajęcia w szkole dla uczniów z niepełnosprawnością, zindywidualizowana ścieżka kształcenia dla uczniów chorych oraz indywidualne nauczanie dla uczniów chorych, którzy nie mogą chodzić do szkoły – to kluczowe rozwiązania proponowane z projektach rozporządzeń o kształceniu uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.

14 czerwca br. MEN skierował do ponownych konsultacji publicznych projekty 3 rozporządzeń w sprawie:

• warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym,
• zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach,
• indywidualnego rocznego przygotowania przedszkolnego i indywidualnego nauczania.

Indywidualizacja kształcenia w szkole

Uczniowie z niepełnosprawnościami, którzy mogą chodzić do szkoły, ale wymagają tego, aby część zajęć prowadzona była dla nich w formie indywidualnej lub w mniejszej grupie – będą mieli takie zajęcia w szkole. Zespół nauczycieli może wskazać takie rozwiązanie w indywidualnym programie edukacyjno-terapeutycznym. Wskazano to wprost w przepisach.

Uczniowie chorzy, którzy mogą chodzić do szkoły, ale z uwagi na trudności w funkcjonowaniu, w szczególności wynikające ze stanu zdrowia, wymagają, by część zajęć była prowadzona w formie indywidualnej lub w mniejszej grupie – mogą być objęci zindywidualizowaną ścieżką kształcenia. Warunkiem będzie opinia publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej. Istnieje również możliwość utworzenia klasy terapeutycznej w ciągu całego roku szkolnego.

Indywidualne nauczanie

Uczniowie chorzy, którym stan zdrowia znacznie utrudnia uczęszczanie do szkoły będą mieli zajęcia w domu. Jeśli stan zdrowia na to pozwoli mogą oni chodzić do szkoły na wybrane zajęcia z klasą. Jeśli ich stan zdrowia czasowo się poprawi, dyrektor szkoły będzie mógł na wniosek rodziców zawiesić indywidualne nauczanie i dziecko może chodzić do szkoły jak pozostali rówieśnicy.

Uczniowie chorzy, którym stan zdrowia uniemożliwia chodzenie do szkoły, będą mieli zajęcia w domu.

Naszym priorytetem jest umożliwienie rzeczywistego włączania uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi do ich grupy rówieśniczej. Zaproponowaliśmy elastyczne rozwiązania, które zapewnią organizację kształcenia tych uczniów zgodnie z ich potrzebami i będą sprzyjać edukacji włączającej.

Priorytetem działań szkoły powinno być dążenie do pełnego, rzeczywistego włączenia i integracji z rówieśnikami ucznia niepełnosprawnego, zarówno poprzez wspomaganie rozwoju samego ucznia, indywidualizację i wspieranie go podczas zajęć z klasą, jak i likwidowanie barier oraz ograniczeń utrudniających funkcjonowanie w grupie rówieśniczej i uczestnictwo w życiu szkoły.

Nowe regulacje wzmacniają oddziaływania edukacyjne oraz rewalidacyjne kierowane do uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.

Doprecyzowujemy zadania nauczycieli w zakresie rozpoznawania indywidualnych potrzeb uczniów.
W projektowanych przepisach rozporządzenia w sprawie pomocy psychologiczno-pedagogicznej wskazujemy, że pomoc ta polega na rozpoznawaniu i zaspokajaniu indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych. Nauczyciele będą rozpoznawać też indywidualne możliwości psychofizyczne ucznia oraz czynniki środowiskowe wpływające na jego funkcjonowanie w przedszkolu, szkole i placówce. Zadaniem nauczyciela jest zbadanie potencjału rozwojowego ucznia i trudności, które mogą wynikać z funkcjonowania samego dziecka, ale też środowiska, w jakim funkcjonuje.

W rozporządzeniu o pomocy psychologiczno-pedagogicznej MEN proponuje m.in. następujące rozwiązania:

• zajęcia logopedyczne będą adresowane do dzieci z deficytami kompetencji i zaburzeń sprawności językowych,
• klasy terapeutyczne były tworzone również dla dzieci chorych i w ciągu całego roku,
• dyrektor przedszkola lub szkoły będzie mógł, za zgodą rodziców, wystąpić z wnioskiem o diagnozę problemu ucznia do publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej w sytuacji, gdy działania szkoły nie poprawiają funkcjonowania ucznia,
• rodzic nadal będzie mógł zwrócić się bezpośrednio do poradni psychologiczno-pedagogicznej o pomoc,
• nową formę pomocy – zajęcia rozwijające umiejętności uczenia się, zindywidualizowaną ścieżkę realizacji obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego, zindywidualizowaną ścieżkę kształcenia oraz zajęcia rozwijające kompetencje emocjonalno-społeczne dla uczniów z dysfunkcjami i zaburzeniami utrudniającymi funkcjonowanie społeczne.

Rozwiązania dla uczniów niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie lub zagrożonych niedostosowaniem.

MEN proponuje zmiany dotyczące m.in.:

• wieku ucznia w szkole – uczeń w szkole podstawowej będzie mógł się uczyć do 20 roku życia, a nie jak dotychczas do 18 lat,
• zawartości indywidualnego programu edukacyjno-terapeutycznego oraz zakresu okresowej wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia,
• wskazania wspomagających i alternatywnych metod komunikacji jako zajęć rewalidacyjnych z realizowanych z uczniami niesłyszącymi, z afazją lub autyzmem,
• zobowiązania zespołu nauczycieli, wychowawców grup wychowawczych i specjalistów, prowadzących zajęcia z uczniem do spotkań nie rzadziej niż raz w semestrze,
• obowiązku dyrektora przedszkola, szkoły lub ośrodka w zakresie współpracy z rodzicami,
• zatrudniania pomocy nauczyciela.

Konsultacje trwają do 23 czerwca 2017 r.

Indywidualny tok nauki i program nauki – projekt rozporządzenia też w konsultacjach

Ponadto uczeń będzie mógł realizować indywidualny program lub tok nauki na każdym etapie edukacyjnym i w każdym typie szkoły. Zgodę na taką formę kształcenia wyda dyrektor szkoły na określony czas bez wskazania minimalnego okresu jego trwania.

Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie warunków i trybu udzielania zezwoleń na indywidualny program lub tok nauki oraz organizacji indywidualnego programu lub toku nauki został skierowany 9 czerwca do uzgodnień międzyresortowych i konsultacji społecznych.

W projektowanym rozporządzeniu zostały zachowane dotychczasowe rozwiązania dotyczące udzielania i organizowania indywidualnego programu i toku nauki określone w obowiązujących przepisach. Zmieniony został zapis o czasie na jaki udzielane będzie zezwolenie na indywidualny program lub tok nauki (dotychczas udzielane było na czas nie krótszy niż jeden rok szkolny). W projekcie zaproponowano, aby zezwolenia udzielano na czas określony, bez wskazywania minimalnego okresu jego trwania. Umożliwi to bardziej elastyczne podejście do planowania pracy z uczniem zdolnym realizującym indywidualny program lub tok nauki.

Program indywidualny

Zgodnie z projektowanym rozporządzeniem uczeń będzie mógł realizować program indywidualny w zakresie jednego, kilku lub wszystkich obowiązujących zajęć edukacyjnych przewidzianych w tygodniowym rozkładzie zajęć.

Program indywidualny opracuje nauczyciel prowadzący zajęcia lub będzie mógł zaakceptować indywidualny program nauki opracowany poza macierzystą szkołą. Indywidualny program może być przygotowany z udziałem nauczyciela prowadzącego zajęcia w szkole wyższego stopnia, nauczyciela doradcy metodycznego, psychologa, pedagoga szkolnego, jak również samego zainteresowanego ucznia. Istotne jest, aby indywidualny program nauki nie obniżał wymagań edukacyjnych jakie wynikają ze szkolnego zestawu programów nauczania, które obowiązują w danej klasie.

Indywidualny tok nauki

Indywidualny toku nauki to kształcenie ucznia według systemu innego niż udział w obowiązkowych zajęciach edukacyjnych, w zakresie jednego, kilku lub wszystkich obowiązujących zajęć, które przewidziane są w tygodniowym rozkładzie zajęć.

Uczeń będzie mógł realizować w ciągu jednego roku szkolnego program nauczania z zakresu jednej, dwóch, lub większej liczby klas i będzie mógł być klasyfikowany i promowany w trakcie trwania całego roku szkolnego.

Indywidualny tok nauki będzie się mógł odbywać według programu nauczania, który jest obowiązujący w danej szkole lub indywidualnego programu nauki przygotowanego dla danego ucznia. W związku z powyższym, obydwie formy kształcenia mogą być realizowane łącznie lub oddzielnie.

Zezwolenie na indywidualny program, tok nauki

Uczeń będzie mógł się kształcić na podstawie indywidualnego programu nauki lub indywidualnego toku nauki, jeżeli uzyska zezwolenie dyrektora szkoły. Dyrektor przed rozstrzygnięciem powinien zasięgnąć opinii rady pedagogicznej oraz publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej. Zezwolenie to wydawane będzie na wniosek: zainteresowanego ucznia (niepełnoletniego – za zgodą rodziców), rodziców, wychowawcy klasy lub nauczyciela prowadzącego zajęcia, których dotyczy wniosek, za zgodą rodziców oraz pełnoletniego ucznia. Przy podejmowaniu decyzji o wydaniu zezwolenia, dyrektor powinien kierować się dobrem ucznia i oceną jego możliwości i indywidualnych uzdolnień.

Ponadto, zezwolenie będzie wydawane jedynie w przypadku, gdy opinie obu wymienionych podmiotów są pozytywne. W przypadku wniosku o indywidualny tok nauki przewidującego realizowanie w ciągu jednego roku programu nauczania więcej niż dwóch klas, wymagane będzie uzyskanie pozytywnej opinii organu nadzoru pedagogicznego. Wraz
z udzieleniem zezwolenia na indywidualny program lub tok nauki, dyrektor szkoły będzie wyznaczał uczniowi  nauczyciela – opiekuna, określając jego obowiązki.

Uczeń, który będzie realizował indywidualny tok nauki, będzie klasyfikowany na podstawie egzaminów klasyfikacyjnych, zgodnie z art. 115 ust. 3 ustawy z 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe.

W odniesieniu do dotychczasowych szkół tj. gimnazjów oraz szkół ponadgimnazjalnych, do czasu zakończenia kształcenia, będą stosowane przepisy rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 19 grudnia 2001 r. w sprawie warunków i trybu udzielania zezwoleń na indywidualny program lub tok nauki oraz organizacji indywidualnego programu lub toku nauki.

Ministerstwo Edukacji Narodowej proponuje, aby rozporządzenie weszło w życie 1 września 2017 r.

A.J.
Zespół e-prawnik.pl