Jaka praca, taka płaca?

Równa płaca za równą pracę to jedna z fundamentalnych zasad Unii Europejskiej. Zasadzie tej, zapisanej w traktacie rzymskim w 1957 r., poświęcono już w 1975 r. osobną dyrektywę, zakazującą wszelkiej dyskryminacji i różnicowania wynagrodzenia - we wszystkich jego aspektach - pomiędzy mężczyznami a kobietami wykonującymi tę samą pracę bądź pracę o takiej samej wartości.

W rezultacie, dzięki skuteczności prawodawstwa europejskiego i ustawodawstw krajowych dotyczących równych płac, znacznie spadła liczba przypadków wyraźnej, bezpośredniej dyskryminacji, polegającej na niższym opłacaniu kobiet niż mężczyzn dysponujących tymi samymi umiejętnościami i doświadczeniem, wykonujących dokładnie tę samą pracę z równą wydajnością. Dlaczego w takim razie różnica wynagrodzeń w skali Unii nadal wynosi 17,4%?

Nierówność wynagrodzeń kobiet i mężczyzn to różnica średniej stawki brutto (przed opodatkowaniem) za godzinę pracy w skali całej gospodarki. Odzwierciedla ona trwającą ciągle dyskryminację i nierówność na rynku pracy, która w praktyce dotyka głównie kobiet.

Na przykład praca kobiet często postrzegana jest jako mniej wartościowa, niż praca wykonywana przez mężczyzn, a kobiety często pracują w sektorach, w których średnie płace są niższe niż w sektorach zdominowanych przez mężczyzn; np. kasjerki w supermarketach przeważnie zarabiają mniej niż magazynierzy.

Nierówność płac powoduje również zmniejszenie zarobków kobiet na przestrzeni całego życia oraz ich emerytur, co przyczynia się do ubóstwa w starszym wieku. W grupie wiekowej powyżej 65 lat zagrożonych ubóstwem jest 21% kobiet, podczas gdy wśród mężczyzn - 16%.

Celem kampanii jest zwiększenie świadomości istnienia problemu nierówności płac i jego możliwych rozwiązań. W ramach kampanii, skierowanej do obywateli, pracodawców i pracowników, promowane będą sprawdzone rozwiązania problemu nierówności płac, pochodzące z całej Europy; rozpowszechniane będą również narzędzia przeznaczone dla pracodawców i związków zawodowych na poziomie europejskim i krajowym.

Prowadzona będzie również strona internetowa oraz kampania reklamowa w prasie europejskiej i za pomocą plakatów.

Kampania jest następstwem komunikatu politycznego Komisji z 2007 r. dotyczącego nierówności płac, w którym analizowano przyczyny tego zjawiska i określono kierunki działań na poziomie UE.

W komunikacie podkreślono konieczność zwiększania świadomości w zakresie problemu nierówności płac oraz jego możliwych rozwiązań poprzez działania na wszystkich poziomach, angażujące wszystkie podmioty i skupiające się na wszystkich czynnikach.

Sprawozdanie roczne na temat równości

Sprawozdanie za 2009 rok na temat równości kobiet i mężczyzn, również przedstawione dziś przez Komisję, potwierdza, że pomimo pewnego postępu w zakresie równości płci, w niektórych obszarach nadal utrzymują się znaczne dysproporcje.

Jakkolwiek stopa zatrudnienia kobiet w ciągu ostatnich lat stale wzrasta (obecnie wynosi 58,3%, podczas gdy wśród mężczyzn 72,5%), to kobiety nadal częściej niż mężczyźni pracują w niepełnym wymiarze czasu (odsetek ten wynosi 31,2% dla kobiet i 7,7% dla mężczyzn) oraz przeważają w sektorach o niższych wynagrodzeniach (ponad 40% kobiet, czyli dwa razy więcej niż mężczyzn, pracuje w ochronie zdrowia, edukacji i administracji publicznej). Jednocześnie jednak kobiety stanowią 59% nowych absolwentów uczelni.

Udział kobiet i mężczyzn w podejmowaniu decyzji

Nowe sprawozdanie opracowywane przez ekspertów na zlecenie Komisji potwierdza jednocześnie, że kobiety są również nieproporcjonalnie słabo reprezentowane w podejmowaniu decyzji gospodarczych oraz w polityce europejskiej. Banki centralne wszystkich 27 państw członkowskich UE są kierowane przez mężczyzn.

Na nieproporcjonalnie małą liczbę kobiet na najwyższych stanowiskach istotnie wpływa sytuacja w dużych przedsiębiorstwach, gdzie mężczyźni stanowią prawie 90% członków zarządów w najważniejszych spółkach (zaliczających się do indeksu wiodących przedsiębiorstw w każdym kraju). Poziom ten prawie nie uległ zmianie w ostatnim czasie.

Odsetek kobiet wśród członków parlamentów krajowych (przy uwzględnieniu tylko izby niższej lub jedynej izby) wzrósł w ciągu ostatniej dekady o ok. połowę - z 16% w 1997 r. do 24% w 2008 r., zaś w Parlamencie Europejskim nieznacznie przekracza ten poziom (31% kobiet). Przeciętnie mężczyźni zajmują około trzy razy więcej stanowisk ministerialnych w rządach krajowych niż kobiety (25% kobiet i 75% mężczyzn).

Dalszeinformacje:

Strona internetowa kampanii przeciwko nierówności płac.

Roczne sprawozdanie z 2009 r. na temat równości kobiet i mężczyzn

Broszura Kobiety w polityce europejskiej - czas na działanie

Wideoserwisy informacyjne na temat nierówności płac oraz uczestnictwa kobiet i mężczyzn w podejmowaniu decyzji

Źródło: Komisja Europejska - http://ec.europa.eu/polska