Jakość handlowa mleka pasteryzowanego i tłuszczów mlecznych

Kontrolę tłuszczu mlecznego, przeprowadzono w 7 zakładach produkcyjnych (tj. około 11% zakładów zajmujących się produkcją tłuszczów mlecznych, znajdujących się
w ewidencji WIJHARS).

Podczas kontroli tłuszczów mlecznych pobrano do badań próbki:
- masła - produktu zawierającego nie mniej niż 80% i nie więcej niż 90% tłuszczu mlecznego, nie więcej niż 16% wody i nie więcej niż 2% suchej masy beztłuszczowej mleka,
- tłuszczu mlecznego do smarowania zawierającego powyżej 62%, ale poniżej 80% tłuszczu mlecznego,
- masła o zawartości trzech czwartych tłuszczu - produktu zawierającego nie mniej niż 60% i nie więcej niż 62% tłuszczu mlecznego.

  Kontrolą mleka pasteryzowanego objęto:
- w zakresie oceny organoleptycznej - 45 partii o łącznej objętości 70 tys. l,
- w zakresie oznaczania parametrów fizykochemicznych  - 45 partii o łącznej objętości 70 tys. l,
- w zakresie znakowania - 46 partii o łącznej objętości 66 tys. l,
- w zakresie paczkowania - 31 partii o łącznej objętości 62 tys. l.

Kontrolą tłuszczu mlecznego w zakresie oceny organoleptycznej i badań fizykochemicznych  objęto:
- 40 partii masła o łącznej masie 37,9 ton,
- 7 partii tłuszczu mlecznego do smarowania (zawierającego powyżej 62%, ale poniżej 80% tłuszczu mlecznego) o łącznej masie 10,5 ton,
- 2 partie masła o zawartości trzech czwartych tłuszczu o łącznej masie 0,7 tony.
Łącznie ocenie organoleptycznej i badaniom fizykochemicznym poddano 49 partii tłuszczów mlecznych  o łącznej masie 49 ton.

Kontrolą tłuszczu mlecznego w zakresie znakowania objęto:
- 41 partii masła o łącznej masie 39,2 ton,
- 6 partii tłuszczu mlecznego do smarowania (zawierającego powyżej 62%, ale poniżej 80% tłuszczu mlecznego) o łącznej masie 9,6 ton,
- 2 partie masła o zawartości trzech czwartych tłuszczu o łącznej masie 0,7 tony.
Łącznie ocenie znakowania poddano 49 partii tłuszczów mlecznych o łącznej masie 50 ton.

Kontrolą tłuszczu mlecznego w zakresie paczkowania objęto 31 partii o łącznej masie
34 tony.

III. WYNIKI KONTROLI

- ocena organoleptyczna
Nieprawidłowości w zakresie cech organoleptycznych stwierdzono w przypadku
5 partii tłuszczów mlecznych (10% skontrolowanych partii), o łącznej masie 3 ton
(6% skontrolowanej masy):
- 4 partii masła o łącznej masie 2,6 ton,
- 1 partii tłuszczu mlecznego do smarowania (zawierającego powyżej 62%, ale poniżej 80% tłuszczu mlecznego) o masie 0,5 tony.

Nieprawidłowości dotyczyły głównie nieprawidłowego rozmieszczenia wody tj. obecności licznych kropelek wolnej wody, co świadczy o nieprawidłowym wygnieceniu. Stwierdzono również nieprawidłowy smak i zapach.

Nie stwierdzono nieprawidłowych cech organoleptycznych kontrolowanych partii mleka pasteryzowanego.

- parametry fizykochemiczne
Nieprawidłowości w zakresie parametrów fizykochemicznych stwierdzono w przypadku:
- 17 partii mleka pasteryzowanego (38% skontrolowanych partii), o łącznej objętości
25 tys. l (36% skontrolowanej objętości),
- 20 partii tłuszczu mlecznego (41% skontrolowanych partii), o łącznej masie 18 ton  (36% skontrolowanej masy):
 - 15 partii masła o łącznej masie 9,1 tony,
 - 3 partii tłuszczu mlecznego do smarowania (zawierającego powyżej 62%, ale poniżej 80% tłuszczu mlecznego) o  łącznej masie 7,8 ton,
 - 2 partie masła o zawartości trzech czwartych tłuszczu o łącznej masie 0,7 tony.

Nieprawidłowości stwierdzone w przypadku mleka pasteryzowanego dotyczyły:
- zawyżonego punktu zamarzania, świadczącego o zafałszowaniu mleka wodą,
- zaniżonej zawartości tłuszczu ogółem,
- stabilności mikrobiologicznej, mogącej świadczyć o przeprowadzeniu procesu sterylizacji, pomimo oznakowania na opakowaniu „mleko pasteryzowane".

Nieprawidłowości stwierdzone w przypadku tłuszczów mlecznych, dotyczyły:
- obecności tłuszczów obcych, świadczącej o zafałszowaniu,
- zawyżonej zawartości wody,
- zawyżonej zawartości tłuszczu,
- zaniżonej zawartości wody,
- zaniżonej zawartości tłuszczu.

Największy procent nieprawidłowości w odniesieniu do skontrolowanej masy stwierdzono w przypadku tłuszczów mlecznych, wyprodukowanych na terenie województwa kujawsko-pomorskiego.

- znakowanie
Nieprawidłowe znakowanie stwierdzono w przypadku:
- 3 partii mleka pasteryzowanego (7% skontrolowanych partii), o łącznej objętości
1 tys. l (2% skontrolowanej objętości),
- 1 partii (2% skontrolowanych partii) tłuszczu mlecznego do smarowania (zawierającego powyżej 62%, ale poniżej 80% tłuszczu mlecznego), o łącznej masie 1 tony  (2% skontrolowanej masy).

Nieprawidłowości w zakresie znakowania, stwierdzone w przypadku mleka pasteryzowanego dotyczyły:
- braku podania dokładnego adresu producenta,
- umieszczaniu na opakowaniu dwóch napisów: „Data pasteryzacji. Data wytłoczona na opakowaniu" oraz „Należy spożyć do: Data wytłoczona na opakowaniu", podczas gdy faktycznie wytłoczony był tylko termin przydatności do spożycia
w połączeniu z numerem partii.

Nieprawidłowości w zakresie znakowania stwierdzone w przypadku tłuszczu mlecznego, dotyczyły umieszczenia na opakowaniu 1 partii następującego oznakowania: „Osełka masła ekstra 82% tłuszczu Śmietankowo-jogurtowa produkt złożony". W składzie tego produktu wymienione były następujące składniki: zawartość tłuszczu ogółem - 82%, tłuszcz mleczny - 75%, koncentrat serwatkowy z tłuszczem roślinnym, aromat masłowo
-śmietankowy, barwnik: mieszanina karotenów.

Zgodnie z obowiązującym przepisem, Rozporządzeniem Rady (WE) nr 1234/2007 z dnia 22 października 2007 r. o jednolitej wspólnej organizacji rynku, a do 30 czerwca 2008 roku Rozporządzeniem Komisji (EWG) nr 1898/87 z dnia 2 lipca 1987 r. w sprawie ochrony oznaczeń stosowanych w obrocie mlekiem i przetworami mlecznymi: termin „mleko" oraz nazwy stosowane do przetworów mlecznych mogą być stosowane również
w połączeniu ze słowem lub słowami oznaczającymi przetwory złożone, których żadna część nie zastępuje ani nie ma w zamierzeniu zastępować żadnego składnika mleka
i w których mleko lub produkt mleczny są częścią zasadniczą - zarówno w kategoriach ilości, jak i charakterystyki produktu.

Wymieniony powyżej skład „osełki masła ekstra"  wskazuje, iż nie można tego produktu określać mianem „produktu złożonego", ponieważ dodane składniki zastępują naturalne składniki mleka. Dotyczy to tłuszczu roślinnego zastępującego tłuszcz mleczny. Ponadto, jak wskazuje definicja zamieszczona w obowiązujących przepisach, masło musi zawierać od 80% do 90% tłuszczu mlecznego, natomiast zakwestionowany produkt zawiera deklarację na opakowaniu dotyczącą 75% zawartości tłuszczu mlecznego. Zatem nie spełnia obowiązujących wymagań jakościowych. Jeśli zawartość tłuszczu mlecznego wynosiłaby 82%, mogłoby to świadczyć o deklaracji stosowania Polskiej Normy dla masła ekstra. Warto dodać, że nazwa fantazyjna „osełka masła" podkreśla jedynie kształt
w jakim produkt jest oferowany w sprzedaży. Równocześnie użycie słowa „masło"
w dopełniaczu, nie zmienia jego znaczenia.

Z powyższego wynika, iż producent „Osełki masła ekstra" o zawartości 75% tłuszczu mlecznego dopuścił się próby ominięcia obowiązujących regulacji prawnych dotyczących jakości handlowej i oznakowania.

Stwierdzone nieprawidłowości w zakresie znakowania mleka pasteryzowanego i tłuszczu mlecznego, można uznać za wprowadzające konsumenta w błąd.

 Inne ustalenia z kontroli

- w około 4% podmiotów stwierdzono nieprawidłowe paczkowanie,
- w około 3% podmiotów stwierdzono nieprawidłowe warunki magazynowania.

Wszystkie zakłady produkcyjne objęte kontrolą zgłosiły prowadzenie działalności gospodarczej do właściwego miejscowo Wojewódzkiego Inspektora JHARS.

IV. SANKCJE

W związku z zaistniałymi nieprawidłowościami w zakresie jakości handlowej mleka pasteryzowanego i tłuszczów mlecznych, wojewódzkie inspektoraty JHARS zastosowały następujące sankcje:
- 13 mandatów karnych, na łączną kwotę 5 150 złotych,
- 13 decyzji administracyjnych, w tym:
 - 6 decyzji nakazujących poddanie zabiegowi prawidłowego oznakowania partii tłuszczu mlecznego o masie 3,6 t i                     wartości 29,5 tys.

Ponadto wojewódzkie inspektoraty JHARS wszczęły 10 postępowań administracyjnych. Przekazano jedną informację do Inspekcji Weterynaryjnej.

V. PODSUMOWANIE I WNIOSKI

Jak wskazują wyniki kontroli doraźnej, istnieje konieczność przeprowadzania przez IJHARS monitoringu jakości handlowej artykułów mlecznych ze szczególnym uwzględnieniem występowania zafałszowań. Świadczy o tym duży odsetek nieprawidłowości w zakresie cech fizykochemicznych, tj. 38% skontrolowanych partii mleka pasteryzowanego i 41% skontrolowanych partii tłuszczu mlecznego (wykres 1).

Wykres 1. Procentowy udział partii mleka pasteryzowanego i tłuszczów mlecznych,
                      w których stwierdzono nieprawidłowości w wyniku badań laboratoryjnych

Wyniki kontroli mleka pasteryzowanego i masła, wskazują na stosowanie nieuczciwych praktyk handlowych polegających na fałszowaniu produktów oraz wprowadzaniu konsumentów w błąd poprzez nieprawidłowe oznakowanie. Urzędowe kontrole artykułów mlecznych prowadzone przez IJHARS będą mieć na uwadze w szczególności dobro polskiego konsumenta i ochronę jego interesów ekonomicznych.

Źródło: www.ijhar-s.gov.pl