Jeden login

Rządowy projekt trafi do Sejmu - czego dotyczy?

Rada Ministrów przyjęła tzw. ustawę węzłową (tj. projekt ustawy o zmianie ustawy o usługach zaufania oraz identyfikacji elektronicznej oraz niektórych innych ustaw, przygotowany przez ministra cyfryzacji). Tym samym rząd dał zielone światło dla "mDokumentów" i jednego loginu.

Masz dość dziesiątków loginów - do każdego systemu inny? Ten problem zniknie. Wygodniejszy dostęp do publicznych e-usług poprzez jeden login oraz wprowadzenie urządzenia mobilnego (np. telefonu) jako nośnika danych potwierdzających dane i uprawnienia - to zmiany, jakie zakłada projekt ustawy węzłowej. Nowelizacja przewiduje wprowadzenie jednego, spójnego loginu/identyfikatora (login.gov.pl), który docelowo umożliwi korzystanie ze wszystkich cyfrowych usług administracji rządowej. Co ważne, wprowadzono również regulacje, które będą stanowiły podstawę prawną do funkcjonowania publicznej aplikacji mobilnej - „mDokumenty”.

Obowiązująca ustawa o usługach zaufania oraz identyfikacji elektronicznej umożliwia stosowanie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 910/2014 w sprawie identyfikacji elektronicznej i usług zaufania w odniesieniu do transakcji elektronicznych na rynku wewnętrznym (uchylającego dyrektywę 1999/93/WE) – rozporządzenie eIDAS.

Rozporządzenie to służy ujednoliceniu usług zaufania i zasad sprawowania nadzoru nad dostawcami takich usług, zapewnia transgraniczną zgodność podpisów elektronicznych, pieczęci elektronicznych i elektronicznych znaczników czasu oraz ustala ich skutki prawne, jak również umożliwia wzajemne uznawanie środków identyfikacji elektronicznej, zwłaszcza przez instytucje sektora publicznego.

Identyfikacja elektroniczna i usługi zaufania odgrywają istotną rolę w elektronizacji obrotu prawnego, ponieważ zapewniają mechanizmy bezpiecznej identyfikacji stron w komunikacji elektronicznej między obywatelami, przedsiębiorstwami i organami publicznymi.

Na czym polegają proponowane zmiany?

Jeden login do e-usług

Przygotowane przepisy przewidują znaczące ułatwienia w dostępie do publicznych e-usług. Dzięki nowelizacji mają być przepisy znacząco ułatwiające obywatelom potwierdzanie swojej tożsamości w publicznych usługach online. Przewidziano wdrożenie rozwiązań, które umożliwią korzystanie z usług publicznych z wykorzystaniem różnych środków identyfikacji elektronicznej, dostarczanych przez podmioty publiczne i komercyjne na zasadach otwartości i równorzędności.

Obywatele, zamiast wielu loginów używanych dziś na różnych stronach internetowych, będą mogli logować się, korzystając z wygodnego i bezpiecznego sposobu potwierdzenia swojej tożsamości. Na przykład poprzez profil zaufany lub inny, wybrany przez nich sposób identyfikacji, w tym wprowadzone wcześniej przez Ministerstwo Cyfryzacji logowanie poprzez bankowość elektroniczną. Usługę wspierać będzie specjalny węzeł komunikacyjny (węzeł krajowy) realizując bezpieczną wymianę informacji między instytucjami (np. administracją, sądami) i osobami fizycznymi. W efekcie powinno to doprowadzić do upowszechnienia wśród obywateli korzystania z usług elektronicznych - usług e-administracji, co jest kluczowe dla rozwoju społeczno-gospodarczego. Ułatwi też dostęp do systemów teleinformatycznych administracji państwowej i samorządowej, wykluczy bowiem konieczność pamiętania wielu loginów i haseł do różnych portali usługowych.

Na podstawie przeprowadzanej nowelizacji umocowano prawnie funkcjonowanie krajowego schematu identyfikacji elektronicznej.

Centralnym elementem schematu jest krajowy węzeł identyfikacji elektronicznej. Jest to system integrujący w jednym punkcie systemy teleinformatyczne (są w nich udostępniane publiczne usługi online) z różnymi systemami identyfikacji elektronicznej wykorzystywanymi w celu potwierdzania tożsamości użytkowników usług online. Rozwiązanie to umożliwi publicznym usługodawcom uwierzytelnianie użytkowników swoich usług przy użyciu szerokiej gamy środków identyfikacji elektronicznej, udostępnianych w ramach systemów identyfikacji elektronicznej przyłączonych do krajowego węzła identyfikacji elektronicznej.

Minister cyfryzacji, zapewniający funkcjonowanie węzła krajowego, będzie wydawał w decyzji administracyjnej zgodę na przyłączenie do niego tylko takich systemów identyfikacji elektronicznej, które spełniają wymagania dla określonych poziomów bezpieczeństwa, analogicznych do ustalonych w przepisach wydanych na podstawie rozporządzenia eIDAS. Spełnienie tych wymagań będzie musiało być odpowiednio udokumentowane. Minister będzie kontrolował spełnianie tych wymagań. Ma to zapewnić bezpieczeństwo i pewność obrotu prawnego, w którym uczestniczyć będą – jako podmioty odpowiedzialne za systemy identyfikacji elektronicznej – również podmioty niepubliczne.

W ramach krajowego schematu identyfikacji elektronicznej będzie funkcjonował także tzw. węzeł transgraniczny. To punkt, który połączy krajową infrastrukturę identyfikacji elektronicznej z analogicznymi infrastrukturami państw Unii Europejskiej. Pozwoli to posiadaczom środków identyfikacji elektronicznej wydanych w innych państwach Unii Europejskiej na potwierdzenie swojej tożsamości w krajowych usługach publicznych, jak również posiadaczom środków identyfikacji elektronicznej wydanych w Polsce (pod warunkiem, że zostały wydane w systemach identyfikacji elektronicznej notyfikowanych Komisji Europejskiej) na potwierdzenie swojej tożsamości w zagranicznych usługach online.

Automatyczne wypełnianie dokumentów

Ustawa stwarza podmiotom publicznym możliwość tworzenia nowoczesnych usług, które nie wymagają wypełniania skomplikowanych formularzy. Obywatele będą mogli w takich usługach automatycznie wypełniać wnioski online danymi zgromadzonymi w rejestrach publicznych. Dzięki temu korzystanie z elektronicznych usług stanie się wygodniejsze i szybsze - np. podczas składania elektronicznego wniosku o dowód osobisty formularz automatycznie zostanie wypełniony danymi.

Wprowadzone przepis dla organów administracji publicznej będą wiec stanowiły podstawę prawną do udostępniania usług online, w ramach których obywatel będzie mógł wyrazić zgodę na przekazanie tym organom dotyczących go danych gromadzonych w rejestrach publicznych. Dzięki temu osoby korzystające z publicznych usług online nie będą musiały podawać w podaniach i wnioskach danych, które są już w posiadaniu administracji publicznej oraz dołączać odrębnych dokumentów, potwierdzających fakty lub stan prawny, znany organom administracji publicznej.

E- zmolnienia później

Ponadto przesunięto termin obowiązkowego wydawania zwolnień lekarskich w formie elektronicznej na 1 grudnia 2018 r. (z 1 lipca 2018 r.). Propozycja przesunięcia terminu wejścia w życie e-zwolnień na 1 grudnia 2018 roku wynikła z faktu, że są regiony, w których procent wystawianych zwolnień jest wciąż niewielki.

Zielone światło dla dokumentów w smartfonie

Ustawa wprowadza również podstawę prawną dla funkcjonowania bezpłatnej mobilnej aplikacji publicznej, z której już teraz mogą korzystać osoby, które mają na to ochotę. W jej ramach uruchomione zostaną tzw. „mDokumenty”, czyli dokumenty elektroniczne udostępniane na urządzeniach mobilnych, których użycie pozwoli obywatelowi m.in. na potwierdzenie posiadanych uprawnień. Przyjęto, że „mDokumentem” będzie wyciąg danych określających tożsamość posiadacza urządzenia mobilnego oraz – przykładowo – odpowiednik legitymacji szkolnej czy karty miejskiej. Użytkownik aplikacji pokazuje je na ekranie urządzenia mobilnego (np. telefonu). By potwierdzić ich autentyczność i pochodzenie, obywatel może je przekazać na inne urządzenie mobilne (np. innemu obywatelowi albo organowi administracji publicznej). W ten sposób osoby korzystające z urządzeń mobilnych będą mogły wykorzystywać je zamiast coraz liczniejszych kart plastikowych. Rozwiązanie zwiększy pewność potwierdzenia tożsamości (np. potwierdzi autentyczność karty miejskiej czy legitymacji szkolnej), ponieważ dane będę weryfikowane online synchronizując się z rejestrem publicznym.

Użytkowanie publicznej aplikacji mobilnej będzie bezpłatne i dobrowolne.

Kiedy zmiany mają wejść w życie?

Większość regulacji ma wejść w życie po upływie miesiąca od daty ich ogłoszenia w Dzienniku Ustaw (część przepisów zacznie obowiązywać w innych terminach).

A.J.
Zespół e-prawnik.pl