Lepszy dostęp do wymiaru sprawiedliwości i większe bezpieczeństwo w sądach

Rada Ministrów przyjęła, przygotowany w Ministerstwie Sprawiedliwości, projekt nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego, Kodeksu postępowania karnego oraz ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych. Zmiany usprawnią dostęp obywateli do wymiaru sprawiedliwości i zwiększą bezpieczeństwo w budynkach sądowych.

Czego dotyczy projekt?

Nowe przepisy wprowadzą na stałe do polskich sądów możliwość przeprowadzania posiedzeń zdalnych w postępowaniu cywilnym za pośrednictwem środków informatycznych pozwalających na komunikowanie się na odległość. Regułą w sprawach cywilnych stanie się również doręczanie pisma profesjonalnym pełnomocnikom za pośrednictwem elektronicznego Portalu Informacyjnego Sądów Powszechnych.

Rozwiązania te znalazły zastosowanie w trudnym czasie pandemii. Z pożytkiem dla obywateli i skuteczności wymiaru sprawiedliwości będą wykorzystywane również po zniesieniu stanu zagrożenia epidemicznego. Co więcej, pozytywne doświadczenia pozwalają na rozszerzenie sprawdzonych rozwiązań.

Dlatego przyjęta przez rząd nowelizacja również w sprawach karnych wprowadza elektroniczne doręczenia poprzez Portal Informacyjny Sądów Powszechnych. Spowoduje to przyspieszenie doręczeń pism procesowych w sprawach karnych na etapie postępowania sądowego.

Projekt przewiduje zwiększenie ochrony interesów uczestników postępowania karnego. Nowe przepisy pozwolą na podwyższenie ściągalności grzywien i kosztów sądowych, a także należności przysługujących ofiarom przestępstw.  Jednocześnie znacznie ograniczą obciążenie sądów czynnościami związanymi z wykonywaniem zawartych w wyrokach rozstrzygnięć o charakterze finansowym.

Uchylony zostanie natomiast przepis, wprowadzony w związku z pandemią, który zawieszał bieg terminów przedawnienia karalności czynu i przedawnienia wykonania kary w sprawach o przestępstwa i przestępstwa skarbowe. Utrzymanie zawieszenia biegu tych terminów w obecnej sytuacji nie ma już żadnego uzasadnienia.

Nowelizacja pozwoli też na usprawnienie zarządzania systemami informatycznymi w sądach. Dzięki działaniom Ministerstwa Sprawiedliwości obecnie już prawie jedna trzecia spraw jest załatwianych w sądach za pośrednictwem systemów teleinformatycznych. Nowe przepisy ułatwią dalszą informatyzację sądownictwa i przyspieszą procedury sądowe.

Rozwiązania zawarte w projekcie usprawnią również procedury zapewniające bezpieczeństwo i porządek publiczny w budynkach sądowych. Służby ochrony otrzymają dodatkowe uprawnienia do kontrolowania osób wchodzących do sądu. Sprecyzowane zostały również przepisy dotyczące zachowania powagi, spokoju i porządku na sali sądowej.

Najważniejsze rozwiązania

• Umożliwione zostanie przeprowadzanie posiedzeń zdalnych w postępowaniu cywilnym. Będzie to możliwe za pośrednictwem środków informatycznych pozwalających na komunikowanie się na odległość.
• Usprawnione zostaną procedury dotyczące bezpieczeństwa i porządku publicznego w budynkach sądowych. Dzięki temu wzmocni się poczucie bezpieczeństwa sędziów, pracowników sądów oraz wszystkich uczestników postępowań sądowych.
• Usprawniony zostanie proces zarządzania systemami informatycznymi w sądach. Chodzi o zapewnienie efektywności i sprawności funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości w obszarze usług informatycznych. Nowe rozwiązania ułatwią dalszą informatyzację sądownictwa i przyspieszą procedury sądowe.
• Rozszerzony zostanie zakres funkcjonowania Portalu Informacyjnego Sądów Powszechnych na sprawy karne. Spowoduje to przyspieszenie doręczeń pism procesowych w tych sprawach na etapie postępowania sądowego.
• Wprowadzone zostaną rozwiązania, które usprawnią i przyspieszą postępowanie karne na etapie jurysdykcyjnym. Chodzi o zwiększenie ochrony interesów uczestników postępowania karnego. Dotyczy to także podniesienia efektywności i szybkości zaspokojenia tytułów zabezpieczenia majątkowego z mienia, które stanowią przedmiot tego zabezpieczenia, po uprawomocnieniu się wyroku.

Co dalej z projektem?

Projekt trafił teraz do prac parlamentarnych. Większość nowych przepisów ma wejść w życie po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.

A.J.
Zespół e-prawnik.pl