Nowelizacja ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa

Sejm przyjął nowelizację

12 kwietnia br. Sejm przyjął nowelizację ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa (KRS). Nowe przepisy przywracają zgodność z Konstytucją RP przepisów, które regulują sposób wyboru sędziów do Rady. Usuwają też negatywne konsekwencje wadliwego rozwiązania, obowiązującego od 2018 r.

Nowelizacja ma także dostosować obowiązujące przepisy do orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiego, Europejskiego Trybunału Praw Człowieka oraz Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego. Chodzi o gwarancję odrębności i niezależności władzy sądowniczej od innych władz państwowych. Dotyczy to ponadto gwarancji niezależności KRS od organów władzy ustawodawczej oraz władzy wykonawczej w procedurze powoływania sędziów.

Zasady wyborów do KRS

Według zawartych w ustawie przepisów, 15 sędziów, członków Krajowej Rady Sądownictwa będzie wybieranych w tajnych i bezpośrednich wyborach przez wszystkich sędziów w Polsce. Dzięki takiemu rozwiązaniu, KRS stanie się instytucją niezależną od władzy ustawodawczej. Od początku 2018 r., na podstawie nowelizacji ustawy o KRS z grudnia 2017 r., członków Rady wybierał Sejm.

Jak wynika z nowelizacji, do KRS nie mogą kandydować sędziowie powołani na podstawie przepisów o Radzie, zmienionych w grudniu 2017 r. Mogą natomiast głosować i podpisywać listy poparcia kandydatom do Rady. Listy poparcia dla sędziów z Sądu Najwyższego i Naczelnego Sadu Administracyjnego muszą być podpisane przez 10 sędziów. Natomiast sędzia-kandydat do Rady z Sądu Okręgowego musi uzyskać 25 podpisów, zaś kandydat z Sądu Rejonowego – 40.

Reprezentacja wszystkich sędziów

W KRS będą reprezentowani wszyscy sędziowie: z Sądu Najwyższego, z Sądów Apelacyjnych, z Sądów Okręgowych, z Sądów Rejonowych, z Sądu Wojskowego oraz z Naczelnego Sądu Administracyjnego i Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.

Zgłoszenia kandydatów do KRS będą weryfikowane przez Państwową Komisję Wyborczą, która przeprowadzi wybory. Kandydat na członka Rady będzie musiał przejść przez procedurę wysłuchania publicznego, z możliwością zadawania mu pytań.

Z dniem ogłoszenia wyników wyborów przeprowadzonych w nowym trybie ustanie działalność w KRS sędziów, którzy zostali wybrani do Rady w niekonstytucyjnym trybie przez Sejm, na podstawie przepisów uchwalonych w grudniu 2017 r.

Rada Społeczna przy KRS

Przy KRS powstanie Rada Społeczna, która będzie doradzała w sprawach dotyczących rozpatrywania oraz oceny kandydatów do pełnienia urzędu na stanowiskach sędziowskich i asesorskich.

Celem Rady będzie zapewnienie otwartego udziału organizacji obywatelskich i zawodowych w tworzeniu strategii reform w sądownictwie. Chodzi również o zagwarantowanie obiektywizmu w ich monitorowaniu.

Rozwiązanie pozwoli też na pełną kontrolę procesu nominacji sędziów i ma skuteczniej chronić sądy przed ewentualnymi naciskami politycznymi.

W skład Rady wejdą osoby wskazane przez Naczelną Radę Adwokacką, Krajową Radę Radców Prawnych, Krajową Radę Notarialną, Radę Główną Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Rzecznika Praw Obywatelskich oraz Krajową Radę Prokuratorów przy Prokuratorze Generalnym. 1/3 członków Rady jest wyznaczana przez Prezydenta, który do skutecznego wykonania swojego uprawnienia wymaga podpisu Premiera. Podpis będzie tylko wymogiem proceduralnym, a nie bezpośrednim wpływem na wybór członków. Członkami Rady będą też przedstawiciele organizacji pozarządowych wskazywani przez Radę Działalności Pożytku Publicznego. Kadencja Rady Społecznej będzie trwała 4 lata.

Teraz nowelizacja trafi do Senatu.

A.J.
Zespół e-prawnik.pl