Będą sądy własności intelektualnej

Uchwalona ustawa ma przede wszystkim na celu wprowadzenie do polskiego wymiaru sprawiedliwości sądów wyspecjalizowanych w zakresie spraw dotyczących własności intelektualnej. Ustawa przewiduje stworzenie w ramach sądownictwa powszechnego odrębnych jednostek organizacyjnych, które miałyby się zajmować sprawami z zakresu prawa autorskiego i praw pokrewnych, własności przemysłowej oraz powiązanych z nimi spraw dotyczących nieuczciwej konkurencji.

Co przewiduje ustawy z dnia 13 lutego 2020 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw?

Nowelizacja wprowadza zatem w ustawie z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (dalej jako k.p.c.) zmiany dotyczące postępowania sądowego w sprawach własności intelektualnej.

Ustawa wprowadza określenie spraw własności intelektualnej, przewidując, iż sprawami takimi jest postępowanie w sprawach o ochronę praw autorskich i pokrewnych, o ochronę praw własności przemysłowej, o zapobieganie i zwalczanie nieuczciwej konkurencji, o ochronę dóbr osobistych w zakresie, w jakim dotyczą one wykorzystania dobra osobistego w celu indywidualizacji, reklamy lub promocji przedsiębiorcy, towarów lub usług, o ochronę dóbr osobistych w związku z działalnością naukową lub wynalazczą oraz o ochronę innych praw na dobrach niematerialnych. 

Nowelizacja przewiduje, iż w postępowaniach w sprawach własności intelektualnej, w sprawach w których wartość przedmiotu sporu przekracza dwadzieścia tysięcy złotych, obowiązuje zastępstwo stron przez adwokatów, radców prawnych lub rzeczników patentowych. Ustawa stanowi przy tym, iż na wniosek strony lub z urzędu sąd może zwolnić stronę z obowiązkowego zastępstwa przez profesjonalnego pełnomocnika, w przypadku spraw o niższym stopniu zawiłości sprawy. Odnośnie do zasad działania profesjonalnych pełnomocników w postępowaniach cywilnych ustawa wprowadza rozszerzenie zakresu działania rzeczników patentowych jako pełnomocników, określając że rzecznicy patentowi mogą być pełnomocnikami we wszystkich sprawach własności intelektualnej, a nie jak dotychczas jedynie w sprawach własności przemysłowej.

Ustawa wprowadza w regulacjach k.p.c. osobny dział dotyczący postępowania w sprawach własności intelektualnej, wskazując, iż sprawy w tym zakresie należą do właściwości sądów okręgowych. Natomiast w sprawach własności intelektualnej dotyczących programów komputerowych, wynalazków, wzorów użytkowych, topografii układów scalonych, odmian roślin oraz tajemnic przedsiębiorstwa o charakterze technicznym wyłącznie właściwy jest Sąd Okręgowy w Warszawie.

Nowelizacja wprowadza swoiste regulacje dotyczące postępowania w sprawach własności intelektualnej, m. in. regulacje dotyczące zabezpieczenia środka dowodowego, regulacje dotyczące wyjawienia lub wydania środka dowodowego przez pozwanego na żądanie powoda który uprawdopodobnił roszczenie czy regulacje dotyczące wezwania naruszającego do udzielenia informacji o pochodzeniu i sieciach dystrybucji towarów lub usług na wniosek uprawnionego.

Oprócz powyższych zmian w ustawie k.p.c., uchwalona ustawa wprowadza również zmiany w regulacjach kilku innych ustaw, w zakresie mającym je dostosować do nowo przyjmowanych rozwiązań, poprzez wprowadzenie regulacji dotyczących postępowań w zakresie spraw własności intelektualnej. Dotyczy to m.in.: ustawy z dnia 4 lutego 1994 r.       o prawie autorskim i prawach pokrewnych, ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. – Prawo własności przemysłowej, ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych,  ustawy z dnia 28 lutego 2018 r.  o kosztach komorniczych czy ustawy z dnia 22 marca 2018 r. o komornikach sądowych.

Odnośnie do organizacji sądów w zakresie rozpoznawania spraw własności intelektualnej, ustawa wprowadza w ustawie o ustroju sądów powszechnych delegację dla Ministra Sprawiedliwości do przekazania w drodze rozporządzenia jednemu sądowi apelacyjnemu rozpoznawania spraw własności intelektualnej z właściwości lub części obszarów właściwości innych sądów apelacyjnych oraz analogiczną delegację do przekazania jednemu sądowi okręgowemu rozpoznawania spraw własności intelektualnej z właściwości lub części obszarów właściwości innych sądów okręgowych.

Ponadto uchwalona ustawa wprowadza zmiany ustawie z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych oraz w uchwalonych w roku 2019 ustawach o zmianie ustawy - Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw, przede wszystkim w zakresie regulacji dotyczących przekształceń spółek oraz w zakresie przesunięcia o rok terminów wejścia w życie części uchwalonych wcześniej regulacji, w tym również wejścia w życie przepisów dotyczących wprowadzenia do systemu prawa handlowego prostej spółki akcyjnej.

Nowelizacja wprowadza również zmiany polegające na przesunięciu o rok terminów wejścia w życie uchwalonych wcześniej niektórych regulacji dotyczących zasad prowadzenia Krajowego Rejestru Sądowego.

W zakresie przepisów przejściowych ustawa generalnie wprowadza zasadę, iż w sprawach wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie obecnie uchwalonej ustawy zachowują moc czynności dokonane zgodnie z przepisami obowiązującymi w brzmieniu dotychczasowym. Ponadto w sprawach wszczętych i niezakończonych do dnia wejścia w życie obecnie uchwalonej ustawy, które podlegałyby rozpoznaniu w postępowaniu w sprawach własności intelektualnej, nie stosuje się przepisów o tym postępowaniu. Właściwy do rozpoznania takiej sprawy pozostaje sąd właściwy według przepisów dotychczasowych. Równocześnie w postępowaniach wszczętych wniesieniem do dnia wejścia w życie uchwalonej ustawy apelacji, zażalenia, skargi kasacyjnej lub skargi na orzeczenie referendarza sądowego stosuje się przepisy w dotychczasowym brzmieniu do czasu zakończenia postępowania w drugiej instancji albo przed Sądem Najwyższym.

Kiedy zmiany wejdą w życie?

Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 lipca 2020 r., z wyjątkiem:

1. art. 5 pkt 3, 4 i 5 lit. b oraz art. 18, które wchodzą w życie z dniem 1 marca 2021 r.
2. art. 5 pkt 5 lit. a, który wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2021 r.;
3. art. 7 pkt 1, który wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia;
4. art. 12 pkt 1 i 2, które wchodzą w życie z dniem 29 lutego 2020 r.;
5. art. 12 pkt 3 i 4 oraz art. 15 i art. 16, które wchodzą w życie z dniem 1 marca 2020 r.;
6. art. 17, który wchodzi w życie z dniem 24 marca 2020 r.;
7. art. 19, który wchodzi w życie z dniem 30 lipca 2020 r.;
8. art. 20, który wchodzi w życie z dniem 3 września 2020 r.;
9. art. 21, który wchodzi w życie z dniem 27 lutego 2020 r.

A.J.
Zespół e-prawnik.pl