Ocena proponowanych zmian w Kodeksie pracy

Po wejściu nowego przepisu w życie, może natomiast powstać sytuacja wielorakiej możliwej interpretacji tego zapisu: od interpretacji dającej pracodawcy prawo do sumowania wszystkich okresów zatrudnień z dwóch lat, nawet jeżeli nastąpiły z przerwami, do interpretacji łączącej uprawnienie pracodawcy do wystawienia świadectwa pracy raz na 2 lata z warunkiem ciągłego, nieprzerwanego „pozostawania w zatrudnieniu" przez ten okres.

Proponowany zapis art. 97 § 11 Kodeksu pracy rodzi także inne wątpliwości interpretacyjne i problemy praktyczne.

Po pierwsze, przepis ten nie odpowiada na pytanie, co należy zrobić w sytuacji, jeżeli w momencie upływu 2 lat, poczynając od zawarcia pierwszej umowy, będzie jeszcze przez jakiś czas trwała umowa o pracę na czas określony? Poczekać, aż umowa ta się zakończy i wystawić świadectwo pracy obejmujące 2 lata plus okres do zakończenia tej umowy (nawet bardzo długi np. roczny), czy też wyłączyć tę umowę z okresu liczonych 2 lat i świadectwem pracy objąć tylko zakończone okresy zatrudnienia?

Po drugie, przepis ten (choć pod warunkiem jego „elastycznej" interpretacji), być może pozwoli na częściowe odciążenie biurokratyczne pracodawców, ale pracodawcy nadal będą musieli zobowiązać służby pracownicze do śledzenia, kiedy kończy się ów dwuletni okres liczony od początku zatrudnienia każdego pojedynczego pracownika.

Przepis art. 97 § 12 kodeksu pracy nie odpowiada jednoznacznie na pytanie, co zrobić jeżeli pracownik zażąda wystawienia świadectwa pracy (zgodnie z uprawnieniem określonym w proponowanym § 12) i pracodawca, zgodnie z żądaniem, wystawi cząstkowe świadectwo za jakiś jeden okres zatrudnienia w okresie 2 lat? Czy wtedy „zbiorcze" świadectwo po 2 latach ma także uwzględniać ten okres zatrudnienia, za który już wystawiono świadectwo, czy nie?

Z uwagi na powyższe zastrzeżenia, zasadny wydaje się powrót do dyskutowanych już rozwiązań polegających na wprowadzeniu możliwego dopuszczalnego „odstępu" między okresami zatrudnienia na podstawie zawartych umów o pracę na czas określony lub czas wykonania określonej pracy, który by uprawniał pracodawcę do wystawienia łącznego świadectwa pracy za kilka okresów zatrudnienia.

Przykładowe proponowane brzmienie art. 97 § 11:
„§ 11. Jeżeli pracownik jest zatrudniony u tego samego pracodawcy na podstawie umowy o pracę na czas określony lub umowy o pracę na czas wykonania określonej pracy i przerwa między kolejnymi okresami zatrudnienia na podstawie tych umów wyniosła najwyżej 7 dni, pracodawca może wydać pracownikowi jedno świadectwo pracy, obejmujące wszystkie okresy zatrudnienia na podstawie tych umów.

"

Oczywiście przy takim zapisie, pozostałby także zapis zobowiązujący pracodawcę do wydania świadectwa pracy po rozwiązaniu lub wygaśnięciu każdej umowy o pracę, jeżeli takie żądanie zgłosi pracownik (art. 97 § 12).

Inny, ewentualny zapis (oparty na koncepcji przepisów obecnie obowiązujących):
„§ 11. W przypadku rozwiązania lub wygaśnięcia umowy o pracę z pracownikiem, z którym pracodawca nawiązuje kolejną umowę o pracę nie później niż w ciągu 7 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej umowy o pracę, pracodawca jest obowiązany wydać pracownikowi świadectwo pracy tylko na jego żądanie."

W celu zapewnienia pracownikom możliwości realizacji uprawnienia przewidzianego w art. 97 § 12 kodeksu pracy (żądania wcześniejszego wystawienia świadectwa pracy), zasadne byłoby także wprowadzenie obowiązku pracodawcy pouczenia pracownika, w treści umowy o pracę lub np. informacji wydawanej pracownikowi w trybie art. 29 § 3 kodeksu pracy, o przysługującym pracownikowi prawie żądania wystawienia świadectwa pracy niezwłocznie po każdym rozwiązaniu lub wygaśnięciu umowy o pracę.

W stosunku do specyficznych pracodawców, jakimi są agencje pracy tymczasowej, rozwiązaniem lepiej realizującym postawiony na wstępie cel byłoby zobowiązanie pracodawców - agencji pracy tymczasowej - zatrudniających pracowników na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy, do wystawiania świadectw pracy raz w roku, po zakończonym roku kalendarzowym. Takie rozwiązanie mógłby wprowadzić następujący zapis:
„§ 11. Pracownikom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę na czas określony lub umowy o pracę na czas wykonania określonej pracy, pracodawca jest obowiązany wydać świadectwo pracy za każdy rok kalendarzowy, obejmujące zakończone w tym roku kalendarzowym okresy zatrudnienia na podstawie tych umów. Wydanie świadectwa pracy następuje do końca stycznia roku następnego."

Komentarz do art. 229 § 1 Kodeksu pracy
Przepis w proponowanym brzmieniu realizuje cel zmniejszenia dotychczasowych obciążeń biurokratycznych i finansowych pracodawcy związanych z koniecznością powtarzania wstępnych badań lekarskich nawet w przypadku bardzo krótkich przerw w zatrudnieniu, w sytuacji, gdy poprzednie badanie lekarskie jest jeszcze ważne, a pracownik podejmuje pracę na tym samym stanowisku pracy i w tych samych warunkach.
Jednak zmiana byłaby wyczerpująca, gdyby badaniom wstępnym nie podlegały również osoby przyjmowane do pracy nie tylko u dotychczasowego pracodawcy, ale również u innego pracodawcy, jeżeli warunki pracy na stanowisku byłyby takie same. Taka nowelizacja przepisu jest przez środowisko pracodawców oczekiwana, gdyż często się zdarza, że pracownik podejmuje identyczną pracę u pracodawcy prowadzącego taką samą działalność na lokalnym rynku i ponowne przeprowadzanie badań lekarskich rodzi zbędne koszty. 

Źródło: PKPP Lewiatan - www.pkpplewiatan.pl