Odliczenie VAT z tytułu nabycia usług noclegowych i gastronomicznych

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydał 2 maja 2019 r. wyrok w polskiej sprawie prejudycjalnej C-225/18 - Grupa Lotos. TSUE rozpatrywał w nim zgodność z prawem unijnym przepisów ustawy o VAT, wyłączających z prawa do odliczenia kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia usług noclegowych i gastronomicznych (art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT).

Wyrok TSUE ws. odliczenia VAT z tytułu nabycia usług noclegowych i gastronomicznych

W wyroku Trybunał orzekł, że wyłączenie z prawa do odliczenia kwoty VAT – związanej z wydatkami podatnika na usługi noclegowe i gastronomiczne – jest co do zasady zgodne z przepisami prawa unijnego (na podstawie tzw. klauzuli „standstill” - art. 176 akapit drugi dyrektywy 2006/112/WE). Wyjątkiem jest przypadek, kiedy podatnik nabywa usługi noclegowe i gastronomiczne, które następnie refakturuje na rzecz innych podatników w ramach świadczenia usług turystyki.

TSUE (ósma izba) orzekł, co następuje:

Artykuł 168 lit. a) dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej należy interpretować w ten sposób, że:

–        sprzeciwia się on uregulowaniu krajowemu, takiemu jak rozpatrywane w postępowaniu głównym, które przewiduje rozszerzenie zakresu wyłączenia prawa do odliczenia podatku od wartości dodanej (VAT) po przystąpieniu danego państwa członkowskiego do Unii Europejskiej i oznacza, że od wejścia w życie tego rozszerzenia zakresu wyłączenia podatnik świadczący usługi turystyki jest pozbawiony prawa do odliczenia VAT naliczonego od nabycia usług noclegowych i gastronomicznych, które podatnik ten refakturuje na rzecz innych podatników w ramach świadczenia usług turystyki, oraz

–        nie sprzeciwia się on uregulowaniu krajowemu, takiemu jak rozpatrywane w postępowaniu głównym, które przewiduje wyłączenie prawa do odliczenia VAT naliczonego od nabycia usług noclegowych i gastronomicznych, wprowadzone przed przystąpieniem danego państwa członkowskiego do Unii i utrzymane po tym przystąpieniu zgodnie z art. 176 akapit drugi dyrektywy VAT, i oznacza, że podatnik nieświadczący usług turystyki jest pozbawiony prawa do odliczenia VAT naliczonego od nabycia takich usług noclegowych i gastronomicznych, które podatnik ten refakturuje na rzecz innych podatników.

Opinia Ministerstwa Finansów

Biorąc pod uwagę wskazówki przedstawione przez Trybunał, w opinii Ministerstwa Finansów – w zależności od celu nabywanych usług noclegowych lub gastronomicznych – można przyjąć następujące wnioski co do prawa do odliczenia VAT naliczonego z tego tytułu:

1. jeżeli podatnik nabywa usługi noclegowe lub gastronomiczne w celu świadczenia usług innych niż usługi turystyki, to z tytułu nabycia takich usług noclegowych i gastronomicznych nie będzie miał prawa do odliczenia VAT naliczonego,
2. jeżeli podatnik nabywa usługi noclegowe lub gastronomiczne w celu świadczenia usług turystyki, które rozlicza według specjalnej procedury marży (art. 119 ustawy o VAT), to z tytułu nabycia takich usług noclegowych i gastronomicznych nie będzie miał prawa do odliczenia VAT naliczonego. Świadczenie usług turystyki opodatkowanych według takiej procedury powoduje bowiem wyłączenie prawa do odliczenia podatku naliczonego od towarów i usług nabytych od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty (art. 119 ust. 4 ustawy o VAT),
3. jeżeli podatnik nabywa usługi noclegowe lub gastronomiczne w celu świadczenia usług turystyki przy założeniu, że do ich opodatkowania będą miały zastosowanie ogólne zasady, to z tytułu nabycia takich usług noclegowych i gastronomicznych powinno przysługiwać mu odliczenie VAT naliczonego. Zgodnie bowiem z tezą wyroku TSUE, wyłączenie  prawa do odliczenia w przypadku podatnika świadczącego usługi turystyki, w ramach których refakturuje on na rzecz innych podatników usługi noclegowe i gastronomiczne, jest sprzeczne z przepisami prawa unijnego.

Ostateczne stanowisko MF po wyroku NSA

Decydujące znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy przed sądem krajowym ma zatem ustalenie celu nabywanych przez podatnika usług noclegowych i gastronomicznych, w kontekście pojęcia usług turystyki na gruncie przepisów prawa unijnego oraz krajowego. Jak bowiem wskazał Trybunał (pkt 51 wyroku), gdyby sąd odsyłający (tj. Naczelny Sąd Administracyjny, NSA), stwierdził, że uchylenie przepisu zawartego w art. 88 ust. 1 pkt 4 lit. a) ustawy o VAT nie miało żadnego wpływu na sytuację Grupy Lotos, to wyłączenie prawa do odliczenia VAT naliczonego od nabycia usług noclegowych i gastronomicznych wchodziłoby w zakres klauzuli „standstill”, a zatem nie stałoby w sprzeczności z przepisami art. 168 lit. a) tej dyrektywy.

W tej konkretnej sprawie szczególnie ważne będzie zatem rozstrzygnięcie przez NSA, czy podatnik taki jak Grupa Lotos świadczy usługi turystyki na gruncie przepisów o VAT i w związku z tym czy świadczone usługi podlegają opodatkowaniu VAT według szczególnej procedury marży.

Ponieważ wiele istotnych aspektów sprawy, które będą miały wpływ na ostateczną wykładnię interpretowanych przepisów, zostało pozostawionych do zbadania NSA, Ministerstwo Finansów przedstawi ostateczne stanowisko w sprawie wykładni przedstawionej w wyroku TSUE po rozstrzygnięciu sprawy przez NSA.

A.J.
Zespół e-prawnik.pl