Pakiet alimentacyjny w drodze

Co przewiduje tzw. pakiet alimentacyjny przyjęty przez Radę Ministrów?

Do Sejmu przekazano rządowy projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy skuteczności egzekucji świadczeń alimentacyjnych, przygotowany przez ministra rodziny, pracy i polityki społecznej. 

Projekt przewiduje wprowadzenie nowych rozwiązań służących poprawie ściągalności alimentów. Stanowi realizację tzw. „pakietu alimentacyjnego” zawartego w „Przeglądzie systemów wsparcia rodzin”, przyjętym przez rząd w 2017 r. 

Ściągalność alimentów systematycznie wzrasta, czego przykładem jest poprawa egzekucji należności na rzecz budżetu państwa z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego – wzrosła ona z niecałych 13% w 2015 r. do 24,9% w  2017 r. (dzięki m.in. nowelizacji Kodeksu karnego z 2017 r.). Konieczne jest jednak wprowadzenie kolejnych zmian, bo kwota niewyegzekwowanych zobowiązań dłużników alimentacyjnych – tylko biorąc pod uwagę zobowiązania wobec Skarbu Państwa powstałe z tytułu świadczeń wypłaconych z budżetu państwa w zastępstwie niepłaconych alimentów - nadal znacznie przekracza 10 mld zł.

Wśród proponowanych zmian jest zapis o tym, że dłużnicy alimentacyjni będą jako pierwsi wysyłani na roboty publiczne. Zgodnie z projektem, na organizatora robót publicznych nałożony więc zostanie obowiązek zatrudniania w pierwszej kolejności dłużników alimentacyjnych. Oznacza to, że jednym z warunków przy takim zatrudnieniu będzie posiadanie zadłużenia z tytułu alimentów i zagwarantowanie prawa do zatrudnienia takim osobom. 

Jednocześnie planuje się, aby minister rodziny, pracy i polityki społecznej, dokonując podziału środków finansowych z Funduszu Pracy na finansowanie działań aktywizacyjnych bezrobotnych, brał w szczególności pod uwagę aktywizację dłużników alimentacyjnych. Przy podziale środków finansowych z Funduszu Pracy na finansowanie działań aktywizacyjnych bezrobotnych będzie zatem brana pod uwagę aktywizacja dłużników alimentacyjnych.

W projekcie ustawy zaproponowano rozwiązania służące sprawniejszemu uzyskaniu przez komorników sądowych informacji o dochodach uzyskiwanych przez dłużników alimentacyjnych w oparciu o dane Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Proponuje się, aby komornicy sądowi uzyskiwali te informacje z ZUS nieodpłatnie, w drodze elektronicznej, wraz z ich comiesięczną aktualizacją w przypadku zmian. Elektroniczna wymiana informacji, wraz z ich stałą aktualizacją, pozwoli na natychmiastowe podjęcie przez komornika działań wobec dłużnika alimentacyjnego, w przypadku każdorazowego podjęcia przez niego legalnej pracy zarobkowej.

Ponadto zaproponowano zmianę przepisów Kodeksu postępowania cywilnego dotyczących zwiększenia sankcji wobec pracodawcy, który nie dopełnił obowiązków związanych z zajęciem wynagrodzenia dłużnika przez komornika sądowego (np. nie udzielił komornikowi odpowiedzi na temat dłużnika alimentacyjnego, nie przekazał zajętego wynagrodzenia bezpośrednio komornikowi, dokonał potrącenia zajętego wynagrodzenia w zbyt niskiej wysokości, nie zawarł odpowiedniej informacji o zajęciu wynagrodzenia w wystawionym świadectwie pracy).

Projekt przewiduje również wprowadzenie odpowiedzialności materialnej – w postaci grzywny - pracodawców zatrudniających „na czarno” pracowników będących dłużnikami alimentacyjnymi. Należy podkreślić, że ww. kara grzywny będzie dotyczyła tylko nieuczciwych pracodawców, zatrudniających dłużników alimentacyjnych „na czarno” lub wypłacających wynagrodzenia tymże dłużnikom „pod stołem”. Rozwiązanie to wejdzie w życie wraz z uruchomieniem Krajowego Rejestru Zadłużonych.

Zgodnie z projektem, umożliwiono organom egzekucyjnym także prowadzenie egzekucji z otrzymywanych przez dłużników alimentacyjnych diet z tytułu podróży służbowych –  do 50% tych diet.

Dodatkowo, projekt zakłada podniesienie - od 1 października 2019 r. - kryterium dochodowego uprawniającego do świadczeń z funduszu alimentacyjnego z 725 zł do 800 zł. Dzieki tej zmianie prawo do świadczenia uzyska dodatkowo ok. 60 tys. dzieci. 

Kiedy nowe przepisy mają zacząć obowiązywać?

Nowe rozwiązania wejdą w życie 1 stycznia 2019 r., z wyjątkiem niektórych przepisów, które zaczną obowiązywać w innych terminach.

A.J.
Zespół e-prawnik.pl