Pakiet SLIM VAT 3 z podpisem prezydenta

5.6.2023

Prezydent Andrzej Duda podpisał pakiet SLIM VAT 3, który realizuje wiele postulatów zgłaszanych Ministerstwu Finansów przez przedsiębiorców. Nowe rozwiązania to m.in. prostsze fakturowanie, zmniejszenie formalności oraz poprawa płynności finansowej firm. Przepisy pakietu SLIM VAT3 zasadniczo wejdą w życie 1 lipca 2023 r.

Co przewiduje ustawa z dnia 26 maja 2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw?

Zgodnie z treścią uzasadnienia do projektu ustawy zasadniczym celem tego aktu jest dalsze uproszczenie rozliczania podatku od towarów i usług, czyli tzw. pakiet Slim VAT 3. Ustawa zmierza również do dostosowania krajowych przepisów do wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 15 kwietnia 2021 r., w sprawie C-935/19.

Ustawa wprowadza zmiany w: ustawie o podatku od towarów i usług, ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, ustawie o podatku od spadków i darowizn, ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawie – Prawo bankowe, ustawie – Ordynacja podatkowa, ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, ustawie – Prawo celne, ustawie o podatku akcyzowym, ustawie o finansach publicznych, ustawie o Krajowej Administracji Skarbowej, ustawie z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, ustawie z dnia 7 października 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw oraz w ustawie z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz niektórych innych ustaw.

Do najważniejszych zmian wprowadzonych do ustawy o podatku od towarów i usług należy zaliczyć:

podwyższenie do 2 000 000 euro limitu wartości sprzedaży (wraz z kwotą podatku) relewantnego dla uzyskania statusu małego podatnika;
modyfikację zasad i trybu wydawania, zmiany i uchylania wiążącej informacji stawkowej;
określenie zasad stosowania przez podatnika VAT kursu przeliczeniowego dla faktury korygującej, jeżeli pierwotna faktura została wystawiona w walucie obcej;
modyfikację zasad wykazywania przez podatnika podatku od towarów i usług wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów ze stawką 0%;
uszczegółowienie definicji bagażu osobistego podróżnego przybywającego z terytorium państwa trzeciego na terytorium kraju stosowanej na potrzeby zwolnienia od podatku od towarów i usług importu towarów przywożonych w tym bagażu;
zniesienie wymogu posiadania przez podatnika podatku od towarów i usług faktury dokumentującej wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów jako warunku skorzystania z prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tego tytułu;
liberalizację przesłanek szybszego zwrotu podatku od towarów i usług podatnikom dokonującym transakcji bezgotówkowych;
modyfikację zasad ustalania sankcji VAT.

Do najistotniejszych zmian w zakresie pozostałych ustaw należy zaliczyć:

częściowe ujednolicenie zasad i trybu wydawania, zmiany i uchylania wiążącej informacji stawkowej, wiążącej informacji akcyzowej, wiążącej informacji taryfowej oraz wiążącej informacji o pochodzeniu towaru;
wprowadzenie możliwości przymusowego dochodzenia podatku od towarów i usług, który będzie rozliczony w korektach deklaracji składanych poza procedurami szczególnymi w Polsce jako państwie członkowskim konsumpcji, w przypadku gdy miejscem opodatkowania transakcji jest Polska, natomiast państwem jego identyfikacji do procedury szczególnej jest inne państwo i w tym państwie została złożona deklaracja;
podwyższenie kwot wolnych od podatku w podatku od spadków i darowizn;
rozszerzenie katalogu dochodów (przychodów) traktowanych jako osiągane na terytorium Polski przez podatników podlegających ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w podatku dochodowym od osób fizycznych;
rozszerzenie katalogu przychodów z kapitałów pieniężnych oraz katalogu zwolnień od podatku;
modyfikację zakresu podmiotowego ulgi rehabilitacyjnej oraz warunków korzystania z tzw. ulgi na dziecko;
rozszerzenie katalogu dochodów (przychodów), od których podatek dochodowy od osób fizycznych pobiera się w wysokości 19%;
zmianę zasad udostępniania podatnikom zeznań podatkowych za pośrednictwem e-Urzędu Skarbowego;
rozszerzenie katalogu środków, którymi może być uznany rachunek VAT;
zmianę właściwości rzeczowej niektórych organów podatkowych;
wprowadzenie nowej instytucji prawnej, tj. przeglądu wydatków.

Ułatwienia w rozliczaniu podatku VAT zawarte w pakiecie SLIM VAT3

Poprawa płynności finansowej firm

Nowelizacja podwyższa limit wartości sprzedaży małego podatnika do 2 mln euro, co wpłynie na zwiększenie liczby podatników uprawnionych do stosowania metody kasowej oraz rozliczeń kwartalnych w VAT.

Rozszerza możliwość dysponowania środkami na rachunku VAT – będzie nimi można opłacić również podatek od wydobycia niektórych kopalin, podatek od sprzedaży detalicznej, tzw. podatek cukrowy, tzw. podatek od produkcji okrętowej, opłatę od „małpek” oraz podatek tonażowy.

Zmniejszenie formalności w obrocie międzynarodowym

Nowelizacja rezygnuje z wymogu posiadania faktury dot. wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (WNT) przy odliczaniu podatku naliczonego z tego tytułu. Wprowadzamy przepisy umożliwiające składanie korekt deklaracji poza systemem OSS i IOSS bezpośrednio do Łódzkiego Urzędu Skarbowego.

Mniejsza liczba korekt i przyjazne rozliczanie VAT

Nowelizacja doprecyzowuje zasady stosowania kursu przeliczeniowego dla faktur korygujących, w przypadku gdy faktura została wystawiona w walucie obcej.

Nowelizacja wprowadza możliwość rezygnacji z korekty, jeżeli różnica pomiędzy proporcją wstępną a ostateczną nie przekracza 2 p.p.

Ustawa likwiduje obowiązek uzgadniania z naczelnikiem urzędu skarbowego w formie protokołu proporcji do odliczenia podatku naliczonego. Zamiast tego wprowadza wymóg zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o przyjętej proporcji.

Nowelizacja zwiększa kwotę pozwalającą na uznanie, że proporcja odliczenia określona przez podatnika wynosi 100%, w sytuacji gdy proporcja ta przekroczyła u niego 98%, z obecnych 500 zł do 10 tys. zł. Zmiana dotyczy podatników wykonujących w ramach działalności czynności opodatkowane i zwolnione z VAT i umożliwia odliczenie całej kwoty VAT w przypadku podatników, u których znaczną część obrotu stanowią czynności opodatkowane VAT.

Nowelizacja reguluje kwestie przekazywania środków między rachunkami VAT w grupie, czyli wprowadza możliwość przekazywania środków z rachunku VAT członka grupy na rachunek VAT przedstawiciela tej grupy.

Prostsze fakturowanie i mniej obowiązków

Nowelizacja wprowadza uproszczenia w zakresie raportowania rozliczeń dotyczące fakturowania (m.in. dostosowanie warunków wystawienia faktury do e-paragonu) oraz prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących (m.in. możliwość rezygnacji z obowiązku drukowania dokumentów fiskalnych przez podatników). Wprowadzamy nowy system dystrybucji paragonów elektronicznych.

Prostszy i przejrzysty dostęp do wiedzy podatkowej

Nowelizacja konsoliduje wydawanie wiążących informacji poprzez wyznaczenie jednego organu właściwego do wydawania WIS, WIA, WIT oraz WIP.

Ujednolica przepisy dotyczące zasad wydawania i stosowania WIS i WIA, czyli wiążących informacji o charakterze krajowym. Likwiduje opłaty za wniosek o wydanie WIS.

Efektywniejsze zarządzanie wydatkami budżetu państwa

Nowelizacja wprowadza do systemu finansów publicznych przegląd wydatków.

Rezygnuje z obligatoryjnego wydawania przez organy podatkowe postanowień w sprawie zaliczenia wpłaty/nadpłaty/ zwrotu podatku na poczet zaległości podatkowych i odsetek za zwłokę.

Inne zmiany w pakiecie SLIM VAT3

JPK_PIT i JPK_CIT

O rok ustawa przesuwa terminy wejścia w życie obowiązku prowadzenia elektronicznie ksiąg oraz ich przesyłania do organów podatkowych (JPK_PIT i JPK_CIT). Dzięki temu podatnicy będą mieli więcej czasu na przygotowanie systemów informatycznych.

Nowelizacja wprowadza korzystne zmiany dla podatników w JPK_PIT w odniesieniu do obowiązku ich przekazywania. Po zmianie, podatnik będzie przesyłał informacje tak samo, jak w przypadku JPK_CIT, wyłącznie po zakończeniu roku (a nie – miesięcznie lub kwartalnie).

Z obowiązku prowadzenia elektronicznych ksiąg wyłącza niektóre grupy podatników, m.in. koła gospodyń wiejskich i organizacje pozarządowe. Minister Finansów będzie miał prawo do rozszerzenia rozporządzeniem grup podatników wyłączonych z tego obowiązku.

Ulga rehabilitacyjna

Nowelizacja rozszerza katalog osób z niepełnosprawnością, który pozwala podatnikowi na odliczenie w ramach ulgi rehabilitacyjnej wydatków poniesionych na rzecz bliskiej osoby. Dzięki tej zmianie podatnik będzie mógł skorzystać z ulgi, jeżeli niepełnosprawny wnuczek, wnuczka, babcia lub dziadek pozostaje na jego utrzymaniu. Rozwiązanie to będzie miało zastosowanie już do rozliczenia za bieżący rok.

Ulga na dzieci (dot. dziecka z niepełnosprawnością)

Nowelizacja likwiduje limit dochodowy dla rodziców wychowujących jedno dziecko z niepełnosprawnością. W ten sposób umożliwi skorzystanie z ulgi na dzieci tym podatnikom, którzy do tej pory, z uwagi na przekroczenie limitów dochodowych, z ulgi tej nie mogli korzystać. Rozwiązanie to będzie miało zastosowanie już do rozliczenia za bieżący rok.

Ryczałt od przychodów z najmu prywatnego

Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom podatników, ustawa zmienia zasady opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych przychodów osiąganych przez małżonków z tzw. najmu prywatnego. Po zmianie, małżonkowie będą stosować wyższą stawkę ryczałtu 12,5% przychodów dopiero po przekroczeniu limitu 200 tys. zł (obecnie limit wynosi 100 tys. zł) bez względu na to, czy będą rozliczać te przychody odrębnie, czy zdecydują o opodatkowaniu ich w całości przez jednego z nich. Dzięki temu małżonkowie zapłacą niższy ryczałt. Rozwiązanie to będzie miało zastosowanie już do rozliczenia za bieżący rok.

PIT

Nowelizacja umożliwia udostępnienie usługi Twój e-PIT również do rozliczenia dochodów z działalności gospodarczej.

Doprecyzowuje przepisy w zakresie podatku u źródła.

Ustawa wprowadza zmiany realizujące podatkowe rozwiązania SRRK, m.in. te, które umożliwiają kompensatę dochodów i strat z inwestycji w fundusze kapitałowe z dochodami i stratami uzyskanymi z innych inwestycji kapitałowych. Dodatkowo zmienia obowiązujące zasady opodatkowania odsetek od obligacji w sposób, który zapewni analogiczny poziom opodatkowania niezależnie od tego, czy inwestor nabywa obligacje na rynku pierwotnym, czy wtórnym.

Podatku od spadków i darowizn

Nowelizacja podwyższa kwoty wolne od podatku od spadków i darowizn. Od 1 lipca 2023 r. wolne od podatku będą kwoty do wartości majątku:

36 120 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej;
27 090 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej;
5 733 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.

Kwoty są znacznie wyższe w kręgu bliższej i dalszej rodziny, a jedynie nieco wyższe w przypadku osób obcych - z uwagi na ryzyko nadużyć podatkowych oraz unikanie opodatkowania, zarówno w podatku od spadków i darowizn, jak i w podatku dochodowym od osób fizycznych (rozszerzenie szarej strefy w gospodarce, np. przez powoływanie się na fikcyjne darowizny).

Kiedy nowe przepisy wejdą w życie?

Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 lipca 2023 r., z wyjątkiem:

art. 1 pkt 25 i 26, art. 6 pkt 1, pkt 2 lit. c i pkt 3, art. 10 pkt 11 i 13–15 oraz art. 25, które wchodzą w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia;
art. 1 pkt 35 lit. a, który wchodzi w życie z dniem 30 czerwca 2023 r.;
art. 7 pkt 5 i 6, które wchodzą w życie z dniem 1 września 2023 r.;
art. 1 pkt 23 lit. a tiret pierwsze, który wchodzi w życie z dniem 15 września 2023 r.;
art. 4 pkt 1–7 i 10–14, art. 5 pkt 2 oraz art. 29 ust. 1 i 3, które wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2024 r.