Projekt nowelizacji ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa

Minister Sprawiedliwości Prokurator Generalny Adam Bodnar zaprezentował 12 stycznia projekt ustawy o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa. Sędziowie-członkowie KRS nie będą wybierani przez Sejm, lecz przez sędziów w wyborach organizowanych przed Państwową Komisję Wyborczą. To kolejny ważny krok mający przywrócić w Polsce praworządność. Jednocześnie jest to pierwszy akt ustawowy przygotowany przez Ministerstwo Sprawiedliwości regulujący jedną z ustrojowych sfer polskiego sądownictwa.

Skąd potrzeba zmian?

Przeprowadzona w 2018 roku (z inicjatywy Prawa i Sprawiedliwości) nowelizacja ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa doprowadziła do tego, że członków-sędziów Rady wybierali politycy. Należy pamiętać, że Rada jest konstytucyjnym organem, stojącym na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów, którego głównym zadaniem jest opiniowanie oraz przedstawianie Prezydentowi kandydatów do powołania na stanowiska sędziów.

Zmiany te negatywnie ocenił Europejski Trybunał Praw Człowieka. Upolitycznienie nowej Krajowej Rady Sądownictwa, jak i skrócenie kadencji jej wcześniejszych członków zostało uznane także przez Komisję Wenecką oraz przez Brukselę za uderzenie w niezależność polskiego wymiaru sprawiedliwości.

Co przewidziano w projekcie?

Zaprezentowany teraz przez ministra Adama Bodnara projekt ustawy ma przywrócić KRS wiarygodność oraz uwolnić ją od politycznych nacisków. Zapisane w ustawie zasady wyboru składu Rady są zgodne z zapisami Konstytucji RP oraz uregulowaniami traktatowymi. Oto najważniejsze zmiany:

• Członkowie-sędziowie KRS nie będą wybierani przez Sejm. 15 sędziów (z 25 członków Rady) wybiorą w wyborach bezpośrednich i tajnych sędziowie w kraju;
• W Radzie reprezentowani będą sędziowie Sądu Najwyższego, sądów powszechnych, administracyjnych oraz wojskowych;
• Prawo do zgłaszania kandydatów poza określoną grupą sędziów (zależnie od sądu, z którego będzie pochodził kandydat) będzie przysługiwało także Naczelnej Radzie Adwokackiej, Krajowej Radzie Radców Prawnych, Krajowej Radzie Prokuratorów, organom uprawnionym do nadawania stopni naukowych w dziedzinie nauk prawnych, a także grupie co najmniej 2 tysięcy obywateli;
• Prawo do zgłaszania kandydatów nie będzie przysługiwać osobom powołanym na stanowisko sędziowskie z udziałem Krajowej Rady Sądownictwa w składzie ukształtowanym ustawą z 8 grudnia 2017 roku;
• Zgłoszeni na kandydatów mogą być wyłącznie czynni zawodowo sędziowie, którzy jednocześnie wyrazili zgodę na kandydowanie;
• Z prawa do kandydowania do KRS wykluczeni zostaną sędziowie, którzy są lub w okresie trzech lat przed dniem ogłoszenia terminu wyborów, byli delegowani do Ministerstwa Sprawiedliwości lub do innego urzędu podlegającego władzy wykonawczej lub powołani z udziałem Krajowej Rady Sądownictwa w składzie ukształtowanym ustawą z 8 grudnia 2017 roku;
• W myśl nowych przepisów nie będzie można łączyć funkcji członka Rady ze stanowiskiem prezesa sądu, prezesa izby, wiceprezesa sądu, zastępcy prezesa, rzecznika dyscyplinarnego oraz jego zastępcy;
• Organem zarządzającym wybory do KRS będzie Państwowa Komisja Wyborcza;
• Przy KRS powołana zostanie Rada Społeczna, której zadaniem będzie opiniowanie kandydatów na stanowiska sędziowskie i asesorskie. Działanie Rady zminimalizuje ryzyko nacisków politycznych na sądy.
• Mandaty sędziów-członków KRS wybranych na podstawie przepisów z 2017 r., wygasną z dniem ogłoszenia wyników wyborów na nowych członków Rady. Wybory zostaną przeprowadzone zgodnie z nową ustawą.Zaprezentowana przez szefa Resortu sprawiedliwości ustawa przywróci zburzony przez poprzednie władze porządek konstytucyjny, przyczyni się do odbudowy społecznego zaufania do polskiego wymiaru sprawiedliwości, a także sprawi, że Polska znowu będzie postrzegana jako kraj praworządny. 

Zaprezentowana przez szefa Resortu sprawiedliwości ustawa ma w założeniu przywrócić zburzony przez poprzednie władze porządek konstytucyjny, przyczyni się do odbudowy społecznego zaufania do polskiego wymiaru sprawiedliwości, a także sprawi, że Polska znowu będzie postrzegana jako kraj praworządny.  

Akt ten ma być również ważnym krokiem w „odblokowaniu” należnych Polsce środków z Krajowego Planu Odbudowy. 

Teraz projekt trafi do rządowych prac legislacyjnych, z uwzględnieniem konsultacji społecznych. Następnie projekt zostanie skierowany do Sejmu, gdzie odbędą się 3 czytania, dyskusje oraz ewentualne poprawki. Później ustawą zajmie się Senat. Po ostatecznym przyjęciu przez Sejm akt prawny trafi do podpisu Prezydenta. Uchwalone oraz podpisane przez Prezydenta przepisy (ogłoszone w Dzienniku Ustaw RP) mają zacząć obowiązywać po 14 dniach.

Projekt​_ustawy​_o​_zmianie​_ustawy​_o​_KRS

A.J.
Zespół e-prawnik.pl