Propozycje KE dla konsumentów i konkurencji

Nowy ład konsumencki  

Pozwy przedstawicielskie przeciwko firmom stosującym nieuczciwe praktyki wobec konsumentów na jednolitym rynku, kary sięgające 4 proc. rocznych obrotów przedsiębiorstwa, zwalczanie podwójnej jakości produktów – to propozycje KE mające wzmacniać unijne prawa konsumenckie i ich egzekwowanie. - "Oszustwo nie może popłacać" – zaznaczyła komisarz ds. sprawiedliwości Věra Jourová.

Chociaż unijne przepisy dotyczące ochrony konsumentów należą do jednych z najlepszych w świecie, niedawne przypadki – takie jak skandal „dieselgate” – pokazały, że ich pełne egzekwowanie w praktyce jest trudne. Nowy ład dla konsumentów umożliwi uprawnionym do tego organom wszczynanie powództw przedstawicielskich w imieniu konsumentów oraz wyposaży organy ochrony konsumentów w państwach członkowskich w większe uprawnienia do nakładania kar. Konsumenci objęci zostaną ochroną także w sieci, a praktyki związane z podwójną jakością, wprowadzające konsumentów w błąd, zostaną jednoznacznie zakazane.

Pierwszy wiceprzewodniczący Frans Timmermans powiedział: - "Przedstawiony nowy ład ma na celu stworzenie sprawiedliwszego jednolitego rynku, z którego korzyści czerpać będą konsumenci i przedsiębiorstwa. Wprowadzenie z odpowiednimi zabezpieczeniami europejskiego prawa zbiorowego dochodzenia roszczeń w przypadkach, w których szkodę ponoszą grupy konsumentów – czego byliśmy świadkami w niedawnej przeszłości – ma na celu wyeliminowanie dalszych nadużyć. Konsumenci będą wiedzieć, od kogo kupują w internecie i kiedy sprzedawcy płacą, aby pojawić się w wynikach wyszukiwania. Większość przedsiębiorców przestrzegających zasad odczuje, iż obciążenia zostały zmniejszone. Natomiast ta niewielka grupa przedsiębiorców, którzy celowo nadużywają zaufania europejskich konsumentów, będzie podlegać surowszym karom".

Věra Jourová, komisarz do spraw sprawiedliwości, konsumentów i równouprawnienia płci, dodała: - "W zglobalizowanym świecie, w którym duże przedsiębiorstwa mają ogromną przewagę nad indywidualnym konsumentem, musimy wyrównać szanse. Powództwa przedstawicielskie, w europejskim stylu, zapewnią konsumentom bardziej sprawiedliwe traktowanie, zamiast przynosić korzyści kancelariom prawnym. Dzięki surowszym karom, związanym z rocznymi obrotami przedsiębiorstwa, organy ochrony konsumentów będą w końcu dysponować skuteczniejszymi środkami, aby ukarać oszustów. Oszustwo nie może popłacać".

Nowy ład dla konsumentów będzie oznaczał:

1. Wzmocnienie praw konsumentów w internecie

• Większa przejrzystość na rynkach internetowych – w przypadku zakupów przez internet konsumenci będą musieli być jasno informowani o tym, czy kupują produkty lub usługi od przedsiębiorstwa czy też od osoby prywatnej, tak aby wiedzieli, że są chronieni przez prawa konsumenckie w przypadku wystąpienia jakichkolwiek problemów.

• Większa przejrzystość w zakresie wyników wyszukiwania na platformach internetowych – w przypadku wyszukiwania w internecie konsumenci będą wyraźnie informowani, gdy wynik wyszukiwania został opłacony przez przedsiębiorstwo. Internetowe platformy handlowe będą musiały informować konsumentów o głównych parametrach określających ranking wyników. Nowe prawa konsumenckie w odniesieniu do „bezpłatnych” usług cyfrowych – płacąc za usługę cyfrową, konsumenci korzystają z pewnych praw do informacji i mają 14 dni na anulowanie umowy (prawo do odstąpienia od umowy). W nowym ładzie dla konsumentów prawo to obejmie teraz również „bezpłatne” usługi cyfrowe, w odniesieniu do których konsumenci dostarczają swoich danych osobowych, lecz nie płacą pieniędzmi. Przykładowo znajdzie to zastosowanie w odniesieniu do usług przechowywania w chmurze, mediów społecznościowych lub kont poczty elektronicznej.

2. Zapewnienie konsumentom narzędzi umożliwiających wykonywanie ich praw i uzyskanie odszkodowania

• Powództwa przedstawicielskie, w europejskim stylu – w ramach nowego ładu dla konsumentów upoważnione podmioty, takie jak organizacje konsumenckie, będą miały możliwość dochodzenia roszczeń, takich jak odszkodowanie, wymiana lub naprawa, w imieniu grupy konsumentów, którzy zostali poszkodowani w wyniku nielegalnych praktyk handlowych. W niektórych państwach członkowskich konsumenci mają już możliwość wszczęcia powództwa zbiorowego w sądach, ale obecnie możliwość ta zostanie wprowadzona we wszystkich państwach UE.

Przykładowo, w sytuacji podobnej do „dieselgate”, ofiary nieuczciwych praktyk handlowych, takich jak wprowadzająca w błąd reklama producentów samochodów, którzy nie przestrzegają unijnych ram regulacyjnych dotyczących homologacji pojazdów czy przepisów w dziedzinie ochrony środowiska, będą mogły zbiorowo ubiegać się o odszkodowanie w drodze powództwa przedstawicielskiego na mocy nowej dyrektywy. Unijne prawo dotychczas nie przewidywało takiego zbiorowego dochodzenia roszczeń.

Model ten ma solidne zabezpieczenia oraz wyraźnie różni się od powództw zbiorowych wszczynanych w USA. Powództwa przedstawicielskie nie będą dostępne dla kancelarii prawnych, lecz wyłącznie dla podmiotów niekomercyjnych – na przykład organizacji konsumenckich – spełniających ścisłe kryteria kwalifikowalności i monitorowanych przez organy publiczne. Ten nowy system zagwarantuje europejskim konsumentom pełne korzystanie z praw i możliwości uzyskania odszkodowania, a jednocześnie pozwoli uniknąć ryzyka nadużywania drogi sądowej lub nieuzasadnionych sporów sądowych.

• Skuteczniejsza ochrona przed nieuczciwymi praktykami handlowymi – nowy ład zapewni konsumentom we wszystkich państwach członkowskich prawo do złożenia wniosku o indywidualne środki zaradcze (np. rekompensatę finansową lub odstąpienie od umowy), w przypadku gdy będą ofiarami nieuczciwych praktyk handlowych, takich jak agresywny lub wprowadzający w błąd marketing. Ochrona ta jest obecnie bardzo zróżnicowana w państwach UE.

3. Wprowadzenie skutecznych kar za naruszanie prawa konsumenckiego UE

Organy ochrony konsumentów UE nie są dobrze przygotowane do karania praktyk, które prowadzą do „sytuacji wystąpienia szkody zbiorowej” i mają wpływ na wielu konsumentów w całej UE. Obecny poziom kar znacznie się różni w zależności od państwa członkowskiego i jest często zbyt niski, aby rzeczywiście działać odstraszająco, szczególnie na przedsiębiorstwa prowadzące działalność transgraniczną na dużą skalę.

Wniosek przewiduje, że krajowe organy ochrony konsumentów będą mieć uprawnienia do nakładania skutecznych, proporcjonalnych i odstraszających kar w sposób skoordynowany. W przypadku powszechnie występujących naruszeń mających wpływ na konsumentów w szeregu państw członkowskich UE, dostępnamaksymalna grzywna będzie wynosić 4 proc. rocznych obrotów przedsiębiorstwa w każdym danym państwie członkowskim. Państwa członkowskie mogą wprowadzić wyższe maksymalne grzywny.

4. Zwalczanie podwójnej jakości produktów konsumenckich

W oparciu o wytyczne Komisji z września 2017 r. nowy ład dla konsumentów przewiduje aktualizację dyrektywy o nieuczciwych praktykach handlowych, tak aby doprecyzować, iż organy krajowe mogą oceniać wprowadzające w błąd praktyki handlowe i im przeciwdziałać. Dotyczy to wprowadzania do obrotu produktów jako identyczne w kilku państwach członkowskich, podczas gdy ich skład lub cechy charakterystyczne znacznie się różnią.

5. Poprawa warunków prowadzenia działalności gospodarczej

Nowy ład przyczyni się do usunięcia niepotrzebnych obciążeń dla przedsiębiorstw, w tym przez zniesienie zobowiązań przedsiębiorstw w odniesieniu do prawa odstąpienia od umowy przez konsumenta. Przykładowo, konsumenci nie będą już mieć prawa do zwrotu produktów, które zostały już wykorzystane zamiast wypróbowane, a przedsiębiorcy nie będą już zobowiązani do zwrotu konsumentom wszelkich płatności przed faktycznym otrzymaniem zwróconych towarów.

Nowe przepisy wprowadzają również większą elastyczność w sposobie, w jaki przedsiębiorstwa mogą komunikować się z konsumentami, umożliwiając im korzystanie z formularzy internetowych lub czatów zamiast e-maili, pod warunkiem że konsumenci będą mogli śledzić swoją komunikację z przedsiębiorcą.

Dalsze działania

Wnioski Komisji będą obecnie przedmiotem dyskusji w Parlamencie Europejskim i Radzie.

Kontekst

Nowy ład dla konsumentów będzie opierać się na tym, co Komisja Junckera zdołała już osiągnąć w celu poprawy ochrony konsumentów. W ramach strategii jednolitego rynku cyfrowego Komisja zrealizowała szereg inicjatyw, aby dostosować przepisy w zakresie ochrony konsumentów do świata internetu, na przykład przez zniesienie opłat roamingowych lub wyeliminowanie nieuzasadnionego blokowania geograficznego. Ponadto zmodernizowane rozporządzenie w sprawie współpracy w dziedzinie ochrony konsumentów, przyjęte w 2017 r., przyczyni się do poprawy egzekwowania przepisów przez organy publiczne oraz do usprawnienia transgranicznej współpracy między organami ochrony konsumentów.

Niemniej jednak przegląd unijnych przepisów w zakresie ochrony konsumentów oraz ubiegłoroczne przypadki naruszenia tych przepisów w całej Unii pokazały, że pozostaje jeszcze wiele do zrobienia, aby lepiej chronić konsumentów.

Nowy ład dla konsumentów składa się z dwóch wniosków dotyczących dyrektyw:

• Wniosek dotyczący zmiany dyrektywy Rady w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich, dyrektywy w sprawie ochrony konsumenta przez podawanie cen produktów oferowanych konsumentom, dyrektywy dotyczącej nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów oraz dyrektywy w sprawie praw konsumentów. Celem tego wniosku jest zapewnienie lepszego egzekwowania prawa w dziedzinie ochrony konsumentów oraz nowelizacja tych przepisów, zwłaszcza w świetle rozwoju technologii cyfrowych;

• Wniosek dotyczący powództw zbiorowych w celu ochrony zbiorowych interesów konsumentów oraz uchylenia dyrektywy 2009/22/WE w sprawie nakazów zaprzestania szkodliwych praktyk.Ten wniosek ma na celu usprawnienie narzędzi służących powstrzymaniu nielegalnych praktyk oraz ułatwienie konsumentom dochodzenia należnych im praw, w przypadku gdy wielu z nich pada ofiarą tego samego naruszenia przepisów, w sytuacji wystąpienia szkody zbiorowej.

Towarzyszący wnioskom komunikat zawiera plan działań mających na celu rozwijanie i wzmocnienie skoordynowanych działań między organami w zakresie egzekwowania prawa oraz międzynarodowej współpracy tych organów z organami głównych partnerów handlowych.

Badanie dotyczące przejrzystości platform internetowych, również opublikowane w kwietniu, stanowi dodatkowe poparcie dla propozycji nowego ładu dotyczących internetowych platform handlowych. Wynika z niego, że większa przejrzystość w sieci pomoże konsumentom w podejmowaniu decyzji i zwiększy ich zaufanie do zakupów w internecie.

Dodatkowe informacje:

• Wniosek i dokumenty prawne w sprawie nowego ładu dla konsumentów Notatka informacyjna
• Notatka prasowa: Nowy ład dla konsumentów: Najczęściej zadawane pytania
• Arkusze informacyjne na temat nowego ładu dla konsumentów:

- Nowy ład korzystny dla konsumentów

- Nowy ład korzystny dla przedsiębiorstw

- Funkcjonowanie zbiorowego dochodzenia roszczeń

- Osiągnięcia Komisji Junckera w dziedzinie ochrony konsumentów

- Poprawa egzekwowania prawa na drodze publicznoprawnej oraz aktualne przepisy w sprawie współpracy w dziedzinie ochrony konsumentów

• Podwójna jakość żywności
• Informacje dotyczące oceny prawodawstwa UE dotyczącego praw konsumentów
• Informacje na temat roszczeń zbiorowych
• Badanie behawioralne dotyczące przejrzystości platform internetowych

Żywność badana skrupulatnie

Poprawa przejrzystości badań naukowych w dziedzinie bezpieczeństwa żywności – KE przedstawiła wniosek legislacyjny, który odpowiada na oczekiwania wyrażone w europejskiej inicjatywie obywatelskiej. – "Naukowa ocena ryzyka w odniesieniu do bezpieczeństwa żywności jest w UE jedną z najbardziej rygorystycznych na świecie. Teraz jeszcze ją wzmocnimy" – zadeklarował komisarz Vytenis Andriukaitis.

• zapewnienie obywatelom lepszego dostępu do informacji przekładanych do Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) i dotyczących procedury udzielania zezwoleń w łańcuchu rolno-spożywczym,
• zapewnienie Komisji możliwości wnioskowania o dodatkowe badania oraz
• ściślejsze zaangażowanie naukowców z państw członkowskich w procedury udzielania zezwoleń.

Pierwszy wiceprzewodniczący Frans Timmermans oświadczył: - "Reagujemy na obawy obywateli, aby zwiększyć przejrzystość procesu podejmowania decyzji, zaoferować lepszy dostęp do istotnych informacji i zapewnić, by wiarygodna i oparta na podstawach naukowych ocena ryzyka pozostała głównym elementem procesu podejmowania decyzji w tej wrażliwej dziedzinie, jaką jest bezpieczeństwo żywności".

Komisarz UE do spraw zdrowia i bezpieczeństwa żywności Vytenis Andriukaitis powiedział: - "Prowadzona w UE naukowa ocena ryzyka w odniesieniu do bezpieczeństwa żywności jest jedną z najbardziej rygorystycznych na świecie. Obecnie jeszcze ją wzmacniamy, wprowadzając jaśniejsze zasady przejrzystości i skuteczniejsze informowanie o ryzyku w trakcie całego procesu. Dzięki tej reformie obywatele będą mieli natychmiastowy dostęp do badań naukowych przedkładanych na poparcie wniosków o udzielenie zezwolenia. W związku z tym apeluję do państw członkowskich i Parlamentu Europejskiego o szybkie przekształcenie tego wniosku w prawo, tak abyśmy mogli przedstawić wyniki obywatelom przed wyborami europejskimi w przyszłym roku".

Komisja proponuje ukierunkowaną zmianę rozporządzenia w sprawie ogólnego prawa żywnościowego (rozporządzenie (WE) nr 178/2002) wraz ze zmianą ośmiu sektorowych aktów prawnych, tak aby dostosować je do ogólnych przepisów oraz zwiększyć przejrzystość w dziedzinie organizmów zmodyfikowanych genetycznie, dodatków paszowych, środków aromatyzujących dymu wędzarniczego, materiałów przeznaczonych do kontaktu z żywnością, dodatków do żywności, enzymów spożywczych i środków aromatyzujących do żywności, środków ochrony roślin i nowej żywności.

Główne elementy tego wniosku są następujące:

• zapewnienie większej przejrzystości przez umożliwienie obywatelom automatycznego i natychmiastowego dostępu do wszystkich informacji dotyczących bezpieczeństwa przedstawionych przez przedsiębiorstwa w ramach procedury oceny ryzyka;
• stworzenie wspólnego europejskiego rejestru zleconych badań w celu zagwarantowania, by przedsiębiorstwa ubiegające się o zezwolenie przedkładały wszystkie istotne informacje i nie zwlekały z ujawnianiem niekorzystnych badań;
• umożliwienie zlecania dodatkowych badań przez Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności, na wniosek Komisji i przy finansowaniu z budżetu UE;
• wymóg przeprowadzenia konsultacji z zainteresowanymi stronami i opinią publiczną na temat badań przedstawionych przez przedsiębiorstwa na poparcie wniosków o dopuszczenie produktu;
• zwiększenie udziału państw członkowskich w strukturach zarządzania Europejskim Urzędem ds. Bezpieczeństwa Żywności i w panelach naukowych;
• lepsze informowanie obywateli o ryzyku, w tym wspólne działania w celu zwiększenia zaufania konsumentów przez wspieranie świadomości publicznej i zrozumienia obywateli oraz lepsze objaśnianie opinii naukowych wydawanych przez Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności, jak też podstaw decyzji dotyczących zarządzania ryzykiem.

Kontekst

W 2002 r. w ogólnym prawie żywnościowym ustanowiono zasadę analizy ryzyka jako ogólną zasadę w prawie żywnościowym UE. Rozporządzeniem tym utworzono system bezpieczeństwa żywności UE, w ramach którego obowiązki w zakresie oceny ryzyka (nauka) i zarządzania ryzykiem (polityka) zostały trwale rozdzielone. Ustanowiono Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) jako niezależną agencję UE odpowiedzialną za doradztwo naukowe w dziedzinie ryzyka związanego z łańcuchem rolno-spożywczym.

Opublikowane na początku tego roku wyniki oceny adekwatności ogólnego prawa żywnościowego potwierdziły, że prawodawstwo realizuje swoje główne cele polegające na zapewnieniu wysokiego poziomu ochrony zdrowia ludzi i sprawnego funkcjonowania rynku wewnętrznego. W szczególności podejście do prawa żywnościowego UE oparte na analizie ryzyka podniosło ogólny poziom ochrony przed potencjalnym ryzykiem dla bezpieczeństwa żywności. Ocena adekwatności ujawniła jednak również obawy obywateli dotyczące przejrzystości badań naukowych i procesu oceny ryzyka w łańcuchu rolno-spożywczym.

6 października 2017 r. przedłożono Komisji europejską inicjatywę obywatelską „Zakaz stosowania glifosatu i ochrona ludzi i środowiska przed toksycznymi pestycydami”, którą poparło 1 070 865 Europejczyków. Jednym z postulatów zawartych w tej inicjatywie była poprawa przejrzystości badań naukowych przedkładanych do Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności i zwiększenie możliwości zlecania badań przez organy publiczne. Komisja wystosowała odpowiedź na tę inicjatywę w dniu 12 grudnia 2017 r. Każda z czterech zakończonych sukcesem inicjatyw obywatelskich zebrała dotychczas ponad milion podpisów, a Komisja zobowiązała się do podjęcia działań następczych w ramach trzech z nich.

Kolejne kroki

Wniosek ustawodawczy zostanie teraz przedłożony Parlamentowi Europejskiemu i państwom członkowskim do przyjęcia. 

Komisja zakłada, że wniosek ten zostanie przyjęty jeszcze w obecnej kadencji, tj. do połowy 2019 r., tak aby mógł szybko wejść w życie.

Dodatkowe informacje:

• MEMO: Wniosek Komisji w sprawie przejrzystości i zrównoważonego charakteru unijnego modelu oceny ryzyka w łańcuchu żywnościowym
• Komunikat Komisji w sprawie europejskiej inicjatywy obywatelskiej „Zakaz stosowania glifosatu”
• Przejrzystość i zrównoważony charakter unijnej oceny ryzyka w łańcuchu żywnościowym
• Czytaj nasze wpisy na Twitterze: @Food_EU

Żywność dostarczana bez ryzyka

- "Każdy łańcuch jest tak mocny, jak jego najsłabsze ogniwo. Aby łańcuch dostaw żywności był skuteczny i wydajny, jego uczestnicy muszą postępować uczciwie" – mówił komisarz Phil Hogan, prezentując wniosek KE dotyczący ograniczenia najbardziej szkodliwych praktyk handlowych. Chodzi o zapewnienie rolnikom oraz małym i średnim przedsiębiorstwom większej pewność działania minimalizację ryzyka.

Mniejsze podmioty gospodarcze zaangażowane w łańcuch dostaw żywności, w tym rolnicy, ponoszą konsekwencje nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez ich partnerów. Często nie mają one siły przetargowej ani alternatywnej drogi dostarczenia swoich produktów konsumentom.

Wiceprzewodniczący Jyrki Katainen, odpowiedzialny za miejsca pracy, wzrost, inwestycje i konkurencyjność, stwierdził: - "W łańcuchu dostaw żywności istnieje nierównowaga siły przetargowej, a ten wniosek stanowi odpowiedź Komisji na nieuczciwe praktyki handlowe. Podejmujemy te działania, ponieważ nieuczciwe postępowanie handlowe zagraża rentowności podmiotów będących uczestnikami łańcucha. Dzięki ustanowieniu minimalnych norm i wzmocnieniu egzekwowania prawa wniosek ten powinien sprawić, że podmioty te będą mogły uczciwie ze sobą konkurować, a tym samym wzrośnie ogólna wydajność łańcucha dostaw. Opowiadamy się jasno za uczciwymi praktykami biznesowymi".

Komisarz ds. rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich, Phil Hogan, stwierdził: - "Każdy łańcuch jest tak mocny, jak jego najsłabsze ogniwo. Aby łańcuch dostaw żywności był skuteczny i wydajny, jego uczestnicy muszą postępować uczciwie. W naszym wniosku chodzi przede wszystkim o uczciwość, o to, aby dać głos tym, którzy byli go pozbawieni, tym, którzy nie ze swojej winy cierpią na skutek słabej pozycji przetargowej. Proponowane w ramach tej inicjatywy wprowadzenie zakazu nieuczciwych praktyk handlowych ma wzmocnić pozycję producentów i małych oraz średnich przedsiębiorstw w łańcuchu dostaw żywności. Inicjatywa ma na celu również zapewnienie zdecydowanego i skutecznego egzekwowania odpowiednich przepisów prawnych. Chcemy wyeliminować obecny w łańcuchu dostaw żywności „czynnik strachu”, zapewniając poufność procedury składania skarg".

Wśród nieuczciwych praktyk, które mają być zakazane, wymienia się opóźnione płatności za produkty łatwo psujące się, anulowanie zamówień w ostatniej chwili, jednostronne zmiany warunków umowy lub zmiany tychże warunków z mocą wsteczną oraz żądania, aby dostawca płacił za zmarnowane produkty. Pozostałe praktyki będą dozwolone pod warunkiem, że zostaną z góry zawarte w sposób jasny i jednoznaczny w umowie pomiędzy stronami: nabywca zwraca dostawcy niesprzedane produkty spożywcze; nabywca pobiera od dostawcy opłatę za zagwarantowanie lub przedłużenie umowy o dostawę produktów spożywczych; dostawca ponosi koszty promowania lub wprowadzania do obrotu produktów spożywczych sprzedawanych przez nabywcę.

Zgodnie z wymogami wniosku Komisji państwa członkowskie mają obowiązek wyznaczenia organu odpowiedzialnego za egzekwowanie nowych przepisów. W przypadku dowiedzionego naruszenia odpowiedzialny organ będzie mógł nałożyć proporcjonalną i zniechęcającą karę. Ten organ egzekwowania prawa będzie mógł wszczynać dochodzenie z własnej inicjatywy lub w oparciu o skargę. W tym ostatnim przypadku składające skargę strony będą miały prawo zażądać zapewnienia im poufności i anonimowości, aby chronić swoją pozycję w relacji z partnerem handlowym. Komisja utworzy mechanizm koordynujący działania organów egzekwowania prawa, aby umożliwić im wymianę najlepszych praktyk.

Proponowane środki uzupełniają środki już obowiązujące w państwach członkowskich oraz kodeks postępowania przyjęty w ramach dobrowolnej inicjatywy dotyczącej łańcucha dostaw. Państwa członkowskie mogą podjąć dalsze kroki, jeśli uznają to za stosowne.

Wniosek Komisji przyjmie postać europejskiego aktu prawnego (dyrektywy) i zostanie teraz przedstawiony wraz z oceną skutków obydwu współprawodawcom: Parlamentowi Europejskiemu i Radzie, w której zasiadają przedstawiciele rządów państw członkowskich.

Kontekst

W programie prac Komisji na 2018 r. stwierdza się, że Komisja zaproponuje środki usprawniające funkcjonowanie łańcucha dostaw żywności, aby pomóc rolnikom w zdobyciu silniejszej pozycji na rynku oraz chronić ich przed przyszłymi wstrząsami.

Inicjatywa ta nawiązuje do odniesień do łańcucha dostaw żywności, jakie poczynił w swoich orędziach o stanie Unii przewodniczący Juncker w latach 2015 i 2016, oraz stanowi polityczną odpowiedź na przyjętą przez Parlament Europejski w czerwcu 2016 r. rezolucję, w której Parlament zwracał się do Komisji Europejskiej o przedstawienie wniosku w sprawie ogólnounijnych ram prawnych dotyczących nieuczciwych praktyk handlowych. Ponadto, w grudniu 2016 r. Rada wezwała Komisję do przeprowadzenia oceny skutków z myślą o zaproponowaniu unijnych ram prawnych lub innych środków nieustawodawczych służących zwalczaniu nieuczciwych praktyk handlowych.

Komisja pracowała nad utworzeniem bardziej sprawiedliwego i zrównoważonego łańcucha dostaw żywności od początku swej kadencji. W 2016 r. utworzyliśmy Grupę Zadaniową ds. Rynków Rolnych, aby ocenić rolę rolników w kontekście szeroko pojętego łańcucha dostaw żywności i przygotować zalecenia dotyczące jej wzmocnienia. W oparciu o te zalecenia w 2017 r. Komisja rozpoczęła wstępną ocenę ­skutków i konsultacje publiczne dotyczące poprawy działania łańcucha dostaw żywności, które z kolei przyczyniły się do zidentyfikowania nieuczciwych praktyk handlowych, objętych zakresem dyrektywy. Z opublikowanego w lutym 2018 r. ogólnounijnego badania opinii publicznej wynika, że zdecydowana większość respondentów (88 proc.) jest zdania, że należy wzmocnić rolę rolników w łańcuchu dostaw żywności. 96 proc. respondentów w przeprowadzonych w 2017 r. konsultacjach publicznych na temat modernizacji wspólnej polityki rolnej UE zgodziło się z opinią, że jednym z jej celów powinno być wzmocnienie znaczenia rolników w łańcuchu wartości, w tym poprzez przeciwdziałanie nieuczciwym praktykom handlowym.

Wniosek opiera się na dobrowolnym kodeksie najlepszych praktyk w łańcuchu dostaw, przyjętym w ramach inicjatywy znanej jako inicjatywa dotycząca łańcucha dostaw. Inicjatywę tę utworzyło w 2013 r. siedem ogólnounijnych stowarzyszeń reprezentujących przemysł żywności i napojów, producentów towarów markowych, sektor handlu detalicznego, MŚP i podmioty prowadzące handel produktami rolnymi. Opracowano ją w wyniku dyskusji na Forum Wysokiego Szczebla do spraw Poprawy Funkcjonowania Łańcucha Dostaw Żywności utworzonym w 2010 r. przez Komisję, aby przyczynić się do opracowania polityki dotyczącej sektora żywności i napojów i usprawnienia funkcjonowania łańcucha dostaw żywności.

Więcej informacji:

• Wniosek Komisji dotyczący zwalczania nieuczciwych praktyk handlowych dotyczących łańcucha dostaw żywności
• NOTATKA PRASOWA Zwalczanie nieuczciwych praktyk handlowych dotyczących łańcucha dostaw żywności

Tańsze przelewy w euro

Przelewy w euro w takiej samej cenie w całej Unii. Komisja Europejska proponuje obniżenie stawek za dokonywanie płatności transgranicznych. Obecnie mieszkańcy i przedsiębiorstwa z krajów strefy euro ponoszą takie same koszty transferów pieniężnych - niezależnie, czy robią je w obrębie własnego kraju, czy innego, w którym obowiązuje wspólna waluta. Teraz KE proponuje, aby taką samą możliwość mieli mieszkańcy i firmy spoza eurozony.

Wiceprzewodniczący Komisji odpowiedzialny za stabilność finansową, usługi finansowe i unię rynków kapitałowych, Valdis Dombrovskis, stwierdził: - "Dzięki wnioskowi stwarzamy obywatelom i przedsiębiorstwom z krajów spoza strefy euro takie same warunki przy dokonywaniu płatności transgranicznych w euro jak mieszkańcom krajów strefy euro. Wszyscy Europejczycy będą mogli dokonywać przelewów transgranicznych w euro, płacąc tyle samo, ile zapłaciliby za transakcje krajowe. Wniosek wymaga również pełnej przejrzystości podczas przeliczania walut, gdy konsumenci dokonują płatności kartą w kraju, który nie ma takiej samej waluty, jak ich własna".

Klienci indywidualni i przedsiębiorstwa ze strefy euro korzystają już z bardzo niskich opłat za płatności transgraniczne w euro dzięki wprowadzeniu rozporządzenia w sprawie płatności transgranicznych w 2001 r. W świetle obecnych przepisów dla mieszkańców i przedsiębiorstw z krajów strefy euro nie stanowi różnicy, czy wykonują transakcje w euro we własnym państwie, czy w innym państwie członkowskim strefy euro. Wniosek ma na celu rozszerzenie tych korzyści na osoby i przedsiębiorstwa spoza państw strefy euro, kiedy podróżują lub dokonują płatności za granicą, co ma zakończyć ponoszenie wysokich kosztów przy dokonywaniu wewnątrzunijnych transgranicznych transakcji w euro.

W szczególności propozycja ta gwarantuje, że opłaty naliczane za płatności transgraniczne w euro będą takie same jak w przypadku analogicznych płatności krajowych w lokalnej walucie. Pozwoli to na obniżenie opłat do kilku euro, a nawet kilku centów. Na przykład transgraniczne polecenie przelewu w euro (EUR) z Bułgarii będzie wyceniane tak samo jak krajowe polecenie przelewu w lewach bułgarskich. To znacząca zmiana, biorąc pod uwagę fakt, że opłaty za zwykłe polecenie przelewu w niektórych krajach członkowskich spoza strefy euro mogą być bardzo wygórowane (do 24 euro za przelew 10 euro). Obecne wysokie opłaty stanowią przeszkodę dla jednolitego rynku, stwarzając bariery dla transgranicznych działań gospodarstw domowych (kupowanie towarów i usług w innej strefie walutowej) i przedsiębiorstw, w szczególności małych i średnich. Tworzy to przepaść między mieszkańcami strefy euro, którzy korzystają ze wspólnej waluty, a mieszkańcami spoza strefy euro, którzy mogą dokonywać tanich transakcji jedynie na terenie swojego kraju.

Wniosek prowadzi do przejrzystości w płatnościach w różnych walutach stosowanych na terenie UE. Obecnie konsumenci zazwyczaj nie są informowani lub świadomi kosztów transakcji, która wymaga dokonania przewalutowania. Wniosek ten wymaga zatem, aby klienci indywidualni byli w pełni poinformowani o kosztach przeliczania walut zanim dokonają takiej płatności (np. używając za granicą swojej karty podczas wypłacania pieniędzy z bankomatu lub dokonując płatności kartą w punkcie sprzedaży bądź online). To oznacza, że będą oni w stanie porównać koszty różnych przewalutowań, aby dokonać trafnego wyboru. Z najnowszych ustaleń wynika, że konsumenci skarżą się na praktyki w zakresie dynamicznego przeliczania walut – między innymi podczas płacenia za granicą w ich walucie krajowej – i chcą ich zakazania, po tym jak okazało się, że w większości zbadanych przypadków konsumenci ponosili straty. Brak niezbędnych informacji do podjęcia najlepszej decyzji często prowadzi do nieuczciwego skłaniania klientów do stosowania droższego przeliczania walut. Zadaniem Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego będzie sporządzenie projektu niezbędnego regulacyjnego standardu technicznego, w celu wdrożenia zwiększonej przejrzystości.

Wniosek ustawodawczy zostanie teraz przedłożony Parlamentowi Europejskiemu i Radzie do przyjęcia.

Kontekst

Kluczowym priorytetem dla Komisji Junckera jest budowanie głębszego i bardziej uczciwego jednolitego rynku, który umożliwi ludziom, usługom, towarom i kapitałowi swobodę przepływu w gospodarce o rocznym produkcie krajowym brutto wynoszącym 15 bilionów euro. Jednolity rynek ma na celu umożliwienie konsumentom dostępu do lepszych produktów i niższych cen dzięki większej konkurencyjności. Komisja Europejska podjęła już wiele działań chroniących i wzmacniających pozycję europejskich klientów indywidualnych w obszarze usług finansowych, takich jak: dyrektywa w sprawie rachunku płatniczego przyznaje wszystkim mieszkańcom UE dostęp do podstawowego rachunku bankowego; dyrektywa w sprawie usług płatniczych przynosi znaczący wzrost bezpieczeństwa płatności oraz zaproponowane przez Komisję rozporządzenie w sprawie ogólnoeuropejskiego indywidualnego projektu emerytalnego (OIPE), które to rozporządzenie umożliwi większy wybór przy oszczędzaniu na emeryturę. W marcu 2017 r. Komisja Europejska opublikowała plan działania przedstawiający strategię wzmocnienia jednolitego rynku UE dla klientów usług finansowych. Komisja realizuje obecnie pierwsze dwa działania przewidziane w tym planie działania, które dotyczą przejrzystości i opłat za transakcje transgraniczne: płatności transgraniczne są kluczowe dla integracji gospodarki UE. Odgrywają one ważną rolę w jednoczeniu obywateli i przedsiębiorstw UE. Ograniczenia i nadmierne koszty wpływające na płatności transgraniczne są przeszkodą dla realizacji jednolitego rynku.

Aby przygotować zmiany rozporządzenia 924/2009, Komisja przeprowadziła konsultacje publiczne od lipca do października 2017 r. w celu zebrania poglądów zainteresowanych stron co do najlepszego rozwiązania w kwestii realizacji celu obniżenia kosztów płatności transgranicznych w UE. W odpowiedzi na konsultacje publiczne użytkownicy usług płatniczych (zarówno klienci indywidualni, jak i przedsiębiorstwa) wskazali na wysokie opłaty, które ponoszą za transakcje transgraniczne oraz na brak przejrzystości w naliczaniu opłat. Dostawcy usług płatniczych domagali się głównie wprowadzenia zróżnicowania pomiędzy płatnościami w euro, które były przetwarzane bezpośrednio (np. przetwarzane automatycznie bez działań ręcznych), oraz dużo mniej wydajnymi, a przez to droższymi procesami przetwarzania płatności w innych walutach.

Więcej informacji:

• Notatka prasowa
• Nota informacyjna
• Tekst przedstawionego wniosku
• Podstawowe informacje dotyczące płatności transgranicznych

A.J.
Zespół e-prawnik.pl