Rejestracja jachtów prosta, szybka, tania i przez Internet

Ustawa o rejestracji jachtów i innych jednostek pływających o długości do 24 m dotyczy stworzenia jednolitego rejestru jachtów i innych jednostek pływających o długości do 24 m (obejmującego jednostki śródlądowe i morskie, żaglowe i motorowe, w tym przeznaczone do połowu ryb) z pozostawieniem możliwości rejestracji w Izbach Morskich w przypadku hipoteki morskiej, umówienia składania wniosków drogą elektroniczną (e-PUAP) oraz stworzenia elektronicznej bazy danych dla potrzeb rejestracji jachtów w celu zapewnienia stałego dostępu do danych dla służb ratowniczych i administracji państwowej.

Co przewidziano w ustawie z dnia 12 kwietnia 2018 r. o rejestracji jachtów i innych jednostek pływających o długości do 24 m?

Celem ustawy jest uproszczenie i uporządkowanie przepisów w zakresie rejestracji jachtów i innych jednostek pływających o długości do 24 m. Chodzi o znaczne uproszczenie przepisów i procedur, a także ujednolicenie wymogów dla jednostek morskich i śródlądowych. 

 Obecnie istnieje 6 różnych rejestrów dla jachtów śródlądowych i morskich, prowadzonych przez 5 podmiotów. Rejestry prowadzone są przez: Polski Związek Żeglarski (dwa rejestry – morski i śródlądowy), Polski Związek Motorowodny i Narciarstwa Wodnego, starostów, izby morskie i urzędy morskie. Szczegółowe regulacje dotyczące obowiązku rejestracji, takie jak parametry jednostek podlegających obowiązkowej rejestracji oraz procedury rejestracji, wymagane dokumenty i opłaty, są w każdym przypadku różne. Stan ten jest niekorzystny zarówno dla właścicieli i armatorów (niespójny, nieprzejrzysty system, problemy w funkcjonowaniu poszczególnych rejestrów jak np. długie oczekiwanie na wydanie dokumentów rejestracyjnych), jak i dla administracji (brak wiarygodnych informacji o flocie, brak możliwości szybkiego potwierdzenia danych w sytuacjach kryzysowych, np. podczas prowadzenia akcji ratunkowej, brak rejestru w formie elektronicznej).

Rejestr jachtów i innych jednostek pływających o długości do 24 m

Na mocy ustawy utworzony zostanie jeden rejestr dla wszystkich jachtów i innych jednostek pływających o długości do 24 m, obejmujący jednostki śródlądowe i morskie, żaglowe i motorowe, w tym przeznaczone do połowu ryb, z pozostawieniem możliwości rejestracji w polskim rejestrze okrętowym prowadzonym przez izby morskie, co umożliwi  ustanowienie  hipoteki morskiej.

Ustawa przewiduje więc stworzenie jednego rejestru jachtów i innych jednostek pływających o długości do 24 m.

Obowiązkowi rejestracji podlegać będą:

• jachty oraz jednostki pływające używane do amatorskiego połowu ryb, o długości co najmniej 7,5 m lub napędzie mechanicznym o mocy co najmniej 15 kW,
• jednostki pływające używane do połowów rybackich,
• jednostki pływające uprawiające żeglugę poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, o ile nie posiadają innej niż polska przynależności .

Obowiązkowi rejestracji nie będą podlegać:

• jednostka pływająca przeznaczona wyłącznie do regat i zawodów sportowych, posiadająca klasę regatową i ważny certyfikat wydany przez polski związek sportowy albo podmiot właściwy dla państwa bandery jachtu oraz regatowa łódź wiosłowa;
• jednostka pływająca napędzana wyłącznie siłą ludzkich mięśni;
• deska surfingowa, deska z żaglem lub inna podobna jednostka pływająca.

Ponadto jednostka pływająca o długości do 24 m, która nie podlega obowiązkowi rejestracji, może być zarejestrowana na wniosek właściciela. A zatem mniejsze jednostki można będzie rejestrować na wniosek właściciela.

Rejestracja będzie prosta, szybka i tania. Aby zapewnić łatwy dostęp obywateli do punktów rejestracji, będzie jej można dokonać w dowolnym starostwie, PZŻ lub PZMWiNW, a ponadto będzie istniała możliwość składania wniosków drogą elektroniczną (za pośrednictwem e-Puap). Wnioski o rejestrację jednostki i aktualizację danych będzie można składać za pośrednictwem e-PUAP. Sama rejestracja jednostki pływającej będzie więc odbywać się np. w starostwach, wniosek będzie można złożyć u dowolnie wybranego starosty. 

Organem rejestrującym będzie starosta albo właściwy polski związek sportowy (w rozumieniu ustawy z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie).

W celu rejestracji jednostki pływającej właściciel będzie składał wniosek o rejestrację i wydanie dokumentu rejestracyjnego do wybranego organu rejestrującego.

Z chwilą zarejestrowania jednostka pływająca uzyska polską przynależność. Dokument rejestracyjny będzie jednocześnie dowodem polskiej przynależności jednostki pływającej i dowodem własności jednostki. Dokument rejestracyjny będzie miał jeden wzór. Będzie miał on prostą i wygodną formę plastikowej karty. Dokument będzie zawierał dane o podstawowych parametrach jednostki pływającej i o właścicielu oraz informacje niezbędne dla uprawiania bezpiecznej żeglugi na danej jednostce pływającej (tzn. max. liczbę osób na pokładzie i max. siłę wiatru oraz wysokość fali, przy których można żeglować).

Pozostałe dane (w tym podawane dobrowolnie dla wygody odbiorców, jak np. numer telefonu w sytuacjach alarmowych, numer silnika zaburtowego z tabliczki znamionowej) będą dostępne w elektronicznej bazie danych i można je będzie aktualizować na wniosek właściciela za pośrednictwem e-PUAP. Wprowadzone zostaną mechanizmy utrudniające powtórną legalizację skradzionego sprzętu, poprzez obowiązek posiadania oznakowania na kadłubie, zbieranie danych o numerze identyfikacyjnym, obowiązek przedstawiania dokumentu potwierdzającego własność podczas rejestracji czy obowiązek informowania o zbyciu. 

Rejestr jachtów i innych jednostek pływających o długości do 24 m prowadzony będzie w systemie teleinformatycznym (tj. w formie elektronicznej) i będzie zapewniał stały dostęp do danych (24/7) dla służb ratowniczych, organów ścigania i administracji państwowej. Rejestr ten będzie jawny, a osoby zainteresowane będą mogły żądać od organu rejestrującego poświadczonych wyciągów i odpisów, a także będą mogły uzyskać nieodpłatny, elektroniczny dostęp do niektórych informacji zawartych w rejestrze.

Ustawa przewiduje również sankcje karne. Właściciel jednostki pływającej, który: nie dopełni obowiązku rejestracji, oznakowania jednostki pływającej oznakowaniem kontrolnym z indywidualnym numerem identyfikacyjnym (INI), nie zawiadomi organu rejestrującego o zbyciu lub nabyciu jednostki albo zmianie stanu faktycznego wymagającej zmiany danych zamieszczonych w rejestrze, poda nieprawdziwe informacje dotyczące wymiarów jednostki pływającej albo dotyczące mocy napędu mechanicznego, nie dopełni obowiązku zwrotu dokumentu rejestracyjnego w przypadku wykreślenia jednostki pływającej z rejestru, podlegać będzie karze grzywny.

Przez okres 90 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy podmioty prowadzące rejestry jachtów i sprzętu pływającego utrzymują prowadzone dotychczas rejestry do celów archiwalnych.

Wpisy do rejestrów oraz dokumenty rejestracyjne wydane na podstawie dotychczasowych przepisów zachowują ważność w przypadku:

• wpisów do rejestrów dokonanych oraz dokumentów wydanych do dnia 1 stycznia 2000 r. – przez okres 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy,
• wpisów do rejestrów dokonanych oraz dokumentów wydanych do dnia 1 stycznia 2006 r. – przez okres 18 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy,
• wpisów do rejestrów dokonanych oraz dokumentów wydanych po dniu 1 stycznia 2006 r. – przez okres 30 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy.

Kiedy nowe przepisy wejdą w życie?

Ustawa wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2020 r. z wyjątkiem:

• przepisu wskazującego Dyrektora Urzędu Morskiego w Szczecinie jako podmiot upoważniony do realizacji zadania polegającego na budowie i wdrożeniu systemu teleinformatycznego na potrzeby rejestru jachtów i innych jednostek pływających o długości do 24 m,
• przepisu określającego limit wydatków z budżetu państwa na budowę i wdrożenie systemu teleinformatycznego na potrzeby rejestru w latach 2018–2027

- które wejdą w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia przedmiotowej ustawy, czyli 28 czerwca 2018 r. 

A.J.
Zespół e-prawnik.pl