Sankcje jako element działań i polityki UE w obszarze praw człowieka

Ustanowienie jasnych procesów decyzyjnych, celów, wskaźników i mechanizmów przeglądu

Parlament z zadowoleniem przyjmuje systematyczne włączanie klauzul dotyczących poszanowania praw człowieka w umowach dwustronnych z państwami trzecimi, chociaż - jak zauważają posłowie - z powodu braku analiz i ocen oddziaływania niezmiernie trudno jest zmierzyć ich skuteczność. W celu zapewnienia większej skuteczności sankcji należy za każdym razem dokonać pogłębionej analizy poszczególnych sytuacji oraz uwzględniać wskaźniki, które mogą zapewnić realistyczny i obiektywny obraz sytuacji w danym kraju. W tym względzie UE powinna poprawić swoją wiedzę specjalistyczną na temat sankcji, poprawić współpracę i koordynację z ONZ i przyjąć przykładowy system dokonywania systematycznego przeglądu sankcji, który zapewniłby ich optymalne stosowanie.

Parlament uważa, że skuteczność sankcji zależy od tego, czy Unia Europejska jest w stanie utrzymać sankcję długoterminowe i wyraża w związku z tym ubolewanie z powodu wykorzystania klauzul automatycznego wygaśnięcia (ang. sunset clauses).

Czy ukierunkowanie sankcje to skuteczniejsze narzędzie?

Zdaniem posłów UE powinna kontynuować stosowanie inteligentnych, ukierunkowanych sankcji przy jednoczesnej minimalizacji „konsekwencji humanitarnych" lub szkodliwych skutków dla osób, w które nie są one wymierzone. Sankcje gospodarcze powinny być stosowane w połączeniu z instrumentami politycznymi i powinny być nakierowane na te sektory, które nie są oparte na zatrudnieniu i mają ograniczone znaczenie dla małych i średnich przedsiębiorstw.

Parlament wspiera wykorzystywanie ukierunkowanych sankcji finansowych przeciwko kluczowym liderom sankcjonowanych reżimów i podkreśla, konieczność skorelowania takich sankcji z odpowiednimi działaniami wobec podmiotów gospodarczych UE współpracujących z takimi osobami.

Przestrzeganie praw człowieka przy stosowaniu ukierunkowanych sankcji w walce z terroryzmem

Zdaniem posłów zasadniczą kwestią jest opracowanie polityki sankcji w pełni zgodnej ze zobowiązaniami humanitarnymi i zobowiązaniami dotyczącymi praw człowieka.

System list antyterrorystycznych jest istotnym narzędziem polityki antyterrorystycznej Unii Europejskiej. Należy jednak dokonać przeglądu procedury sporządzania czarnych list w celu zapewnienia pewności prawa i stosownych prawnych środków odwoławczych. Parlament zauważa, że przyczyna wpisania na czarną listę oparta jest głównie na informacjach dostarczanych przez służby informacyjne, dlatego wzywa państwa członkowskie UE do zapewnienia skutecznej kontroli parlamentarnej nad pracą służb informacyjnych i zaangażowanie w tę  kontrole Parlamentu Europejskiego.

Podwójne standardy

Parlament uważa, że sankcje ogólne nakładane przez UE są stosowane elastycznie, stosownie do potrzeb zaistniałych w poszczególnych przypadkach. Ubolewa jednak, że UE często stosowała politykę sankcji niespójnie, traktując państwa trzecie w sposób odmienny, chociaż ich sytuacja w zakresie praw człowieka i demokracji była podobna. Takie działania narażają UE na krytykę za stosowanie „podwójnych standardów". O ile krytyka ta jest uzasadniona, o tyle zdaniem posłów nie powinna ona stanowić argumentu na rzecz bezwzględnego zrezygnowania z tego instrumentu.

Sankcje w celu ochrony środowiska naturalnego

Parlament uważa, że świadome wyrządzenie nieodwracalnej szkody środowisku naturalnemu stanowi zagrożenie dla bezpieczeństwa, a także poważne naruszenie praw człowieka. Rada i Komisja powinny włączyć świadomie wyrządzone nieodwracalne szkody w środowisku naturalnym do przyczyn, które mogą prowadzić do zastosowania sankcji.

Hélène FLAUTRE (Verts/ALE, FR)

Źródło: Serwis prasowy Parlamentu Europejskiego, redakcja polska