Możliwość złożenia skargi na przewlekłość postępowania w postępowaniu klauzulowym

3 lipca 2019 r. Trybunał Konstytucyjny ogłosił orzeczenie (sygn. SK 14/18) w sprawie skargi konstytucyjnej J H.-K. dotyczącej możliwości złożenia skargi na przewlekłość postępowania w postępowaniu klauzulowym.

Wyrok TK

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki w zakresie, w jakim nie dotyczy postępowania o nadanie klauzuli wykonalności orzeczeniu wydanemu w sprawie prowadzonej w trybie ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego, jest niezgodny z art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 Konstytucji RP.

W pozostałym zakresie Trybunał umorzył postępowanie.

Orzeczenie zapadło większością głosów.

Zdanie odrębne złożył sędzia TK Stanisław Rymar.

Czego dotyczyła sprawa?

W tej sprawie skarżąca zarzuciła naruszenie konstytucyjnego prawa do sądu poprzez brak możliwości złożenia – w trybie ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (dalej: ustawa skargowa) – skargi na przewlekłość postępowania w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności orzeczeniu wydanemu w postępowaniu cywilnym.

Co na to Trybunał?

W ocenie Trybunału obowiązująca Konstytucja wprowadza domniemanie drogi sądowej, wobec czego  wszelkie ograniczenia sądowej ochrony interesów jednostki wynikać muszą z przepisów Konstytucji i są dopuszczalne w absolutnie niezbędnym zakresie, jeżeli urzeczywistnienie wartości konstytucyjnej kolidującej z prawem do sądu nie jest możliwe w inny sposób. Ograniczenia prawa do sądu nie tylko muszą spełniać warunki wskazane w art. 31 ust. 3 Konstytucji, lecz także uwzględniać treść art. 77 ust. 2 Konstytucji.

Trybunał stwierdził, że przedmiot postępowania w niniejszej sprawie, tj. postępowanie o nadanie klauzuli wykonalności, jest „sprawą” w rozumieniu art. 45 ust. 1 Konstytucji, a przez to wykładnia art. 1 ust. 2 ustawy skargowej, która wyłączałaby sądową kontrolę postępowania klauzulowego, będzie podważać konstytucyjne prawo do sądu i stać w sprzeczności z konstytucyjnym zakazem zamykania drogi sądowej. Podstawowym prawem jednostki jest bowiem możliwość weryfikacji podejmowanych i zaniechanych wobec niej czynności procesowych przez niezależny i niezawisły sąd wyższej instancji. Brak jest zaś konstytucyjnych wartości, które uzasadniałyby na gruncie ustawy skargowej osłabienie pozycji prawnoprocesowej strony (uczestnika) postępowania cywilnego w postaci zamknięcia jej (mu) drogi sądowej w zakresie ochrony jej (jego) prawa do terminowego załatwienia sprawy (w rozpatrywanej sprawie: nadania klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu).

Orzeczenie zapadło większością głosów w składzie: przewodniczący - sędzia TK Stanisław Rymar, sprawozdawca - sędzia TK Andrzej Zielonacki, wiceprezes TK Mariusz Muszyński, sędzia TK Justyn Piskorski i sędzia TK Leon Kieres.

A.J.
Zespół e-prawnik.pl