Specyfika konstrukcyjna skargi nadzwyczajnej względem pozostałych środków zaskarżenia

W dniu 8 września 2022 r. Sąd Najwyższy rozpoznał w Izbie Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych skargę nadzwyczajną wniesioną przez Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców od prawomocnego wyroku Sądu Apelacyjnego z 23 maja 2018 r., w sprawie z odwołania płatnika składek przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych o podleganie ubezpieczeniom społecznym. 

Czego dotyczyła sprawa?

Płatnik składek zawarł z osobami wskazanymi przez organ rentowy do ubezpieczenia, umowy o wykonanie tłumaczeń, oznaczając je rodzajowo jako umowy o dzieło. W wyniku przeprowadzonej kontroli, Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydał decyzje stwierdzające, że umowy te, mimo stosowanego w nich nazewnictwa miały charakter zlecenia (umowy o świadczenie usług) i wiązały się z obowiązkiem ubezpieczeniowym. Odwołania wniesione przez płatnika składek na decyzje organu rentowego oddalono wyrokiem Sądu Okręgowego, a złożoną w sprawie apelację, Sąd Apelacyjny uznał za niezawierającą uzasadnionych podstaw, również rozstrzygając o jej oddaleniu. 

Co orzekł SN?

Sąd Najwyższy, rozpoznał wniesioną skargę nadzwyczajną, wykazując jednak na jej mankamenty konstrukcyjne. Brak podniesienia zarzutu oczywistej sprzeczności ustaleń sądu ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym (art. 89 § 1 pkt 3 u.SN) spowodował, że Sąd Najwyższy, prowadząc kontrolę nadzwyczajną, związany był dokonanymi w sprawie ustaleniami faktycznymi sądu powszechnego. To uniemożliwiło uwzględnienia zarzutu rażącego naruszenia prawa materialnego, który skarżący oparł na odmiennej ocenie okoliczności faktycznych sprawy niźli ta, której dokonały sądy powszechne. W konsekwencji, Sąd Najwyższy nie dostrzegł podstaw do uwzględnienia zarzucanych naruszeń materialnoprawnych, tym bardziej, że skarżący nie uzasadnił rażącego charakteru naruszenia konkretnych przepisów prawa ale odnosił go raczej do ogólnych następstw zaskarżonego wyroku. Wobec braku przesłanek szczegółowych (art. 89 § 1 pkt 2 u.SN), Sąd Najwyższy oddalił skargę nadzwyczajną bez badania jej przesłanki funkcjonalnej (sygn. akt I NSNc 128/22).

Sąd Najwyższy wziął pod uwagę z urzędu fakt, że podobny przedmiot sprawy został objęty postępowaniem ze skargi kasacyjnej ubezpieczonego z udziałem innych zainteresowanych. W postępowaniu tym Sąd Najwyższy uwzględnił zarzuty kasacyjne (sygn. I UK 409/18). Odmienny sposób zakończenia tych spraw wskazuje na różną specyfikę skargi nadzwyczajnej i skargi kasacyjnej. Niekiedy mankamenty orzeczeń sądowych, które mogą prowadzić do ich uchylenia w postępowaniu kasacyjnym nie dają podstaw do ich uchylenia w ramach kontroli nadzwyczajnej i vice versa.

A.J.
Zespół e-prawnik.pl