Stanowisko PKPP Lewiatan dot. zwiększenia deficytu budżetowego i przyjęcia euro

Propozycję podniesienia deficytu budżetu państwa, złożoną przez wicepremiera Pawlaka, oceniamy sceptycznie. Z jednej strony gospodarce brakuje popytu, luźna polityka pieniężna RPP (obniżki stóp procentowych) okazuje się nieskuteczna i zamiast wzrostu dostępności kredytów następuje zaostrzenie warunków kredytowania tak dla przedsiębiorstw jak i gospodarstw domowych. Zastrzyk wydatków rządowych byłby zatem korzystny dla podtrzymania popytu krajowego szczególnie wtedy, gdy załamał się popyt zagraniczny.

Z drugiej strony trzeba jednak spojrzeć na cały deficyt całego sektora finansów publicznych, w tym jego pozarządową część, czyli deficyt samorządów i systemu ubezpieczeń społecznych. W związku z wyhamowaniem dynamiki PKB będzie on narastał nawet szybciej niż deficyt rządowy. Dzieje się tak dzięki działaniu tzw. automatycznych stabilizatorów koniunktury, czyli podatkom dochodowym, zasiłkom wszelkiego rodzaju i niższym składkom na ubezpieczenia społeczne. To sprzyja popytowi krajowemu, ale znacznie ogranicza pole manewru dla tzw. dyskrecjonalnej polityki fiskalnej.

Niestety, poprzedni rząd zmarnował szanse zlikwidowania deficytu sektora podczas najlepszej od 10 lat koniunktury w latach 2006-2007, zwiększając świadczenia społeczne. W rezultacie deficyt sektora finansów publicznych w roku 2008 nadal wynosił 2% PKB, a wtedy powinna być wypracowana nadwyżka. Relatywnie spory jak na kraj o takim poziomie rozwoju jest też polski dług publiczny. W tej sytuacji silnie ekspansywna polityka fiskalna mogłaby grozić destabilizacją finansów publicznych, szybkim narastaniem długu do poziomu nieakceptowanego przez inwestorów inwestujących w obligacje rządowe. Dodatkowo, emisje polskiego długu natrafiają na silną konkurencję dużych rozwiniętych państw świata o wysokim ratingu, m.in. USA, Wielkiej Brytanii i Niemiec, które realizują programy rządowego pobudzania gospodarki. W tej sytuacji popyt na papiery dłużne polskiego rządu jest niższy, a w związku z podwyższoną premią za ryzyko koszty dodatkowych emisji mogą okazać się bardzo wysokie i grożą wpadnięciem w spiralę długu.

W tej sytuacji zalecamy ostrożność, co najwyżej nieduży bodziec fiskalny wyłącznie w postaci wydatków rządowych na infrastrukturę. Nie może być mowy o żadnych próbach zwiększania konsumpcji ani obniżaniu podatków, gdyż byłyby to metody mało efektywne.

A.J.
Zespół e-prawnik.pl