Szkolnictwo zawodowe dostosowane do potrzeb rynku pracy?

Do Sejmu trafił rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo oświatowe i ustawy o systemie oświaty oraz innych ustaw, przygotowany przez ministra edukacji narodowej.

Jakie zmiany w szkolnictwie przewidziano?

Głównym celem proponowanych rozwiązań jest odbudowa prestiżu kształcenia zawodowego w Polsce przez poprawę jakości i efektywności kształcenia w szkołach i placówkach.

Zmiany zachodzące w polskiej gospodarce oraz na rynku pracy wzmacniają popyt na wysoko wykwalifikowaną kadrę. Systematycznie poprawiające się wskaźniki ekonomiczne oraz najniższe od lat bezrobocie przyczyniają się do deficytu pracowników z odpowiednimi kwalifikacjami. Kształcenie zawodowe jest tym obszarem edukacji, który obok szkolnictwa wyższego, ma największy wpływ na przygotowanie nowoczesnych kadr dla polskiej gospodarki.

Zgodnie z rządową propozycją, samorządy otrzymają większą subwencję oświatową na uczniów szkół kształcących się w zawodach, na które jest wyższe zapotrzebowanie na rynku pracy (wskazane w prognozie zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego). Prognoza ta będzie określana przez ministra edukacji narodowej
w obwieszczeniu.

Wprowadzono nowe kryterium do podziału subwencji oświatowej. Chodzi o zróżnicowanie kwot ustalanych na uczniów objętych kształceniem zawodowym w zawodach szkolnictwa branżowego o szczególnym znaczeniu dla kultury i dziedzictwa narodowego. Wykaz tych zawodów będzie ustalany przez ministra edukacji narodowej w porozumieniu z ministrem kultury i dziedzictwa narodowego w obwieszczeniu.

Uczniowie branżowej szkoły I stopnia (niebędący młodocianymi) pracownikami i uczniowie technikum będą mogli – na podstawie umowy z pracodawcą – realizować staż uczniowski. Uczestnictwo w stażach umożliwi uczniowi naukę zawodu w rzeczywistych warunkach pracy, poznanie zakładu pracy oraz zaznajomienie się z konkretnymi stanowiskami. Pracodawca będzie mógł natomiast poznać i odpowiednio przygotować potencjalnego pracownika. Koszty świadczeń pieniężnych, które uczeń otrzyma podczas stażu zostaną wliczone pracodawcy w koszty uzyskania przychodu.

Do tego, aby uczeń osiągnął sukces niezbędny jest dobrze przygotowany nauczyciel zawodu, doskonalący systematycznie swój warsztat pracy podczas organizowanych przez dyrektora szkoły obowiązkowych staży branżowych. W efekcie szkoleń branżowych nauczyciele będą cyklicznie podnosić swoje umiejętności i kompetencje, poszerzać wiedzę na temat nowych technologii oraz funkcjonowania przedsiębiorstw w danej branży.

Szkoły uzyskają możliwość bardziej elastycznego dostosowywania oferty kształcenia do potrzeb uczących się dorosłych przez prowadzenie krótszych form nauczania (kursów umiejętności zawodowych).

Zgodnie z projektem, szkoły i placówki prowadzące kształcenie zawodowe będą mogły gromadzić na wydzielonym rachunku dochody uzyskiwane z prowadzonej w ramach kształcenia w danym zawodzie działalności usługowej.

Zmiany w szkolnictwie branżowym – planowane od roku szkolnego 2019/2020 – koncentrują się również na usprawnieniu i zwiększeniu efektywności egzaminów zawodowych. Egzaminy te z jednej strony powinny weryfikować jakość procesu kształcenia,  z drugiej – stanowić przepustkę do sukcesu na rynku pracy. Skuteczność kształcenia zawodowego powinna być mierzona między innymi liczbą absolwentów, którzy uzyskują kwalifikacje zawodowe. Warunkiem otrzymania stosownego dokumentu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe jest nie tylko dobre przygotowanie uczniów, ale także przystąpienie do egzaminu, które dotychczas nie było obowiązkowe.

Kuratorzy oświaty wezmą odpowiedzialność za koordynację organizacji dokształcania teoretycznego uczniów będących młodocianymi pracownikami. Chodzi o to, aby optymalnie wykorzystać sieć podmiotów realizujących to zadanie, tak aby młodociani pracownicy mogli kształcić się jak najbliżej miejsca zamieszkania.

Wprowadzono możliwość zorganizowania przez gminę bezpłatnego dowozu i zapewnienia opieki dzieciom oraz młodzieży niepełnosprawnej podczas transportu do szkół ponadpodstawowych i ośrodków, w przypadkach innych niż wskazane w prawie oświatowym jako obowiązkowe.

Ponadto, w odpowiedzi na zmiany związane z tempem i jakością życia, które pociągają za sobą nowe zagrożenia społeczne, w tym dla zdrowia dzieci i młodzieży, zaproponowano rozwiązania służące wzmocnieniu opiekuńczej funkcji szkoły w ważnych obszarach odnoszących się do zdrowia uczniów: skutecznego przeciwdziałania narkomanii, upowszechnienia informacji o opiece stomatologicznej finansowanej ze środków publicznych, obowiązku zapewnienia uczniom szkoły podstawowej pomieszczenia umożliwiającego bezpieczne i higieniczne spożycie posiłków w szkole oraz możliwości spożycia jednego gorącego posiłku w trakcie dnia w szkole podstawowej.

Kiedy proponowane rozwiązania mają zacząć obowiązywać?

Znowelizowana ustawa ma wejść w życie 1 września 2019 r., z wyjątkiem niektórych przepisów, które zaczną obowiązywać w innych terminach.

A.J.
Zespół e-prawnik.pl