Tak rząd chce ograniczyć wyłudzenia VAT

W związku z tym zaproponowano:

1. Rozszerzenie stosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia (gdzie nabywca a nie dostawca rozlicza VAT) do obrotu towarami takimi jak:

niektóre wyroby stalowe (półprodukty), w obrocie którymi potwierdzono proceder wyłudzania podatku VAT; niebezpieczne odpady zawierające metal, odpady z papieru i tektury oraz niektóre surowce wtórne nieobjęte obecnie odwrotnym obciążeniem.

2. Wprowadzenie krótszych, tj. miesięcznych okresów rozliczeniowych dla podatników dokonujących sprzedaży towarów tzw. „wrażliwych", tj. niektórych wyrobów stalowych (nieobjętych mechanizmem odwrotnego obciążenia), paliw i złota nieobrobionego. Zostaną oni wyłączeni z rozliczeń kwartalnych.

Aby rozwiązanie było proporcjonalne do wagi problemu, zaproponowano, żeby dotyczyło podatników, u których wielkość obrotu towarami wrażliwymi przekraczała 50 tys. zł (bez kwoty VAT). Z regulacji tych wyłączono dostawy paliw dokonywane na stacjach paliw i gazu płynnego do standardowych zbiorników pojazdów oraz dostawy dokonywane przez podatnika dostarczającego gaz przewodowy za pośrednictwem własnych sieci przesyłowych lub dystrybucyjnych. W tych przypadkach możliwe byłoby kwartalne rozliczanie VAT.

3. Wprowadzenie instytucji odpowiedzialności podatkowej nabywcy za zobowiązania podatkowe w VAT sprzedawcy, w transakcjach tzw. towarami „wrażliwymi", tj. niektórymi wyrobami stalowymi (nieobjętymi mechanizmem odwrotnego obciążenia), paliwami i złotem nieobrobionym.

Podatnik, na rzecz którego dokonano dostawy towarów „wrażliwych", odpowiadałby solidarnie wraz z podmiotem dokonującym tej dostawy za jego zaległości podatkowe. Odpowiedzialność podatkowa nabywcy byłaby ograniczona do części podatku, proporcjonalnie przypadającej na dokonaną na jego rzecz dostawę towarów.

Odpowiedzialność podatkowa nabywcy byłaby stosowana, gdy w momencie dokonania dostawy towarów „wrażliwych", podatnik wiedziałby lub miał uzasadnione podstawy do tego, aby przypuszczać, że cała kwota podatku lub jej część, przypadająca na dokonaną na jego rzecz dostawę tych towarów, nie zostanie wpłacona na rachunek urzędu skarbowego. Uzasadnione podstawy wystąpią, jeżeli okoliczności towarzyszące tej dostawie towarów lub warunki na jakich została ona dokonana, odbiegały od okoliczności lub warunków zwykle występujących w obrocie tymi towarami, w szczególności jeżeli cena za dostarczone podatnikowi towary była – bez uzasadnienia ekonomicznego – niższa od ich wartości rynkowej.

Odpowiedzialność podatkowa byłaby stosowana w odniesieniu do transakcji o dużej wartości, tj. gdy wartość nabywanych towarów „wrażliwych" od jednego dostawcy, bez kwoty podatku, przekroczyła w miesiącu 50 tys. zł.

Instytucja solidarnej odpowiedzialności podatkowej została wprowadzona do systemów podatkowych VAT w 19 państwach członkowskich Unii Europejskiej. Obowiązuje m.in. w Słowacji, Portugalii, Rumunii, Słowenii, Francji, Holandii, Irlandii.

Wyłączenie stosowania odpowiedzialności podatkowej byłoby możliwe gdy:

podatnik wykaże, że okoliczności lub warunki transakcji nie miały wpływu na niezapłacenie podatku; powstanie zaległości nie wiązało się uczestnictwem dostawcy w nierzetelnym rozliczeniu podatku w celu odniesienia korzyści majątkowej; w przypadku podatników dokonujących nabycia paliw na stacjach paliw lub stacjach gazu płynnego do standardowych zbiorników używanych przez nich pojazdów oraz w przypadku, gdy dostaw tych dokonuje podatnik dostarczający gaz przewodowy za pośrednictwem własnych sieci przesyłowych lub dystrybucyjnych; zostaną spełnione następujące warunki:

- podmiot dokonujący dostawy towarów był wymieniony, na dzień dokonania dostawy towarów, w prowadzonym przez ministra finansów wykazie podmiotów, które złożyły kaucję gwarancyjną, opublikowanym w Biuletynie Informacji Publicznej Ministerstwa Finansów, oraz

- wysokość kaucji gwarancyjnej odpowiada co najmniej 1/5 kwoty podatku należnego przypadającej na dostawy towarów dokonane w danym miesiącu dla danego podatnika lub wynosi ona co najmniej 3 mln zł.

Kaucja gwarancyjna powinna odpowiadać 1/5 kwoty podatku należnego od przewidywanej przez dostawcę w danym miesiącu wartości sprzedaży towarów wrażliwych. Kaucja nie może być niższa niż 200 tys. zł i nie musi być wyższa niż 3 mln zł. Kaucja może być złożona w formie depozytu pieniężnego na rachunek urzędu skarbowego, gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej potwierdzonej przez bank lub pisemnego upoważnienia organu podatkowego do dysponowania środkami zgromadzonymi na rachunku. Złożenie kaucji w odpowiedniej wysokości skutkuje umieszczeniem podmiotu w wykazie oraz uwalnia nabywcę od ewentualnej odpowiedzialności podatkowej. Określono zasady zwrotu kaucji gwarancyjnej oraz zasady prowadzenia wykazu.

Dochodzenie odpowiedzialności podatkowej od nabywcy, możliwe byłoby do 3 lat od końca roku, w którym dokonano dostaw towarów wrażliwych.