Trudniejsze dowodzenie w postępowaniu cywilnym
Sąd w każdej sprawie będzie mógł zobowiązać stronę do przedłożenia wszelkich dokumentów pod rygorem pominięcia ich w dalszym toku postępowania. Taka zmiana wynika z nowelizacji Kodeksu Postępowania Cywilnego, która weszła w życie 3 maja 2012 roku. Zmiany mają przyspieszyć prowadzenie procesów cywilnych i uniemożliwić stronom przedłużanie tego postępowania.
W stanie prawnym sprzed maja 2012 roku, jeśli strona była reprezentowana przez adwokata czy też radcę prawnego, przewodniczący mógł ją zobowiązać do złożenia w wyznaczonym terminie wszelkich twierdzeń, zarzutów i dowodów pod rygorem utraty możliwości ich powoływania w toku dalszego postępowania (tzw. prekluzja dowodowa). Jeśli więc nie zostały zgłoszone wszelkie dowody czy też podniesione zarzuty, nie można ich powoływać w późniejszym czasie. Zlekceważenie terminu sądowego mogło mieć więc bardzo poważne konsekwencje dla strony – niemożność powołania dowodów niezgłoszonych wcześniej może zakończyć się nawet przegraniem sprawy.
Zmiana wprowadza regulacje o surowszych konsekwencjach dla stron postępowania. Zasady dotyczące prekluzji dowodowej będą bowiem dotyczyły każdej sprawy i każdej strony – nie tylko reprezentowanej przez profesjonalnego pełnomocnika. Jeśli więc strona będzie działała samodzielnie także może być zobligowana do przedstawienia wszystkich twierdzeń, zarzutów i dowodów pod rygorem pominięcia ich przez sąd w dalszym toku postępowania. Tylko wówczas, jeśli strona uprawdopodobni, że nie zgłosiła ich w pozwie, odpowiedzi na pozew lub dalszym piśmie przygotowawczym bez swojej winy lub gdy uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo wystąpią inne wyjątkowe okoliczności, sąd włączy przedstawione dowody do materiału dowodowego.
Zasadniczo odpowiedź na pozew będzie fakultatywna, sąd będzie jednak mógł w każdej sprawie – nie jak dotychczas tylko w sprawach rozrachunkowych i skomplikowanych - zobowiązać pozwanego do jej przygotowania. Jeśli strona uchybi terminowi jej dostarczenia sąd zwróci takie pismo i nie wywoła ono żadnych skutków procesowych. Co więcej, sąd będzie mógł pominąć zgłaszane w późniejszym terminie twierdzenia i dowody, jeśli strona mogła je powołać w zwróconej odpowiedzi na pozew. Konsekwencje nie złożenia odpowiedzi na pozew mogą być więc na tyle poważne, że strona nie będzie mogła wykazać i udowodnić swych twierdzeń i ostatecznie, z tej tylko przyczyny, przegra proces.
Nie zmienia się ogólna zasada, iż strona może aż do zamknięcia rozprawy przytaczać okoliczności faktyczne i dowody na uzasadnienie swoich wniosków lub dla odparcia wniosków i twierdzeń strony przeciwnej. Jeśli jednak sąd uzna, że wnioski lub dowody mogły być przytoczone wcześniej, pominie je w dalszym postępowaniu. Wyjątek zrobi jedynie wtedy, gdy strona uprawdopodobni, że nie zgłosiła ich we właściwym czasie bez swojej winy lub że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo że występują inne wyjątkowe okoliczności. Ostatecznie po zmianach to sąd będzie oceniał czy należy dopuścić wnioski i dowody według własnego uznania – prekluzja dowodowa, na mocy której wykluczenie spóźnionych twierdzeń dokonywane było z mocy prawa zostanie więc zastąpiona tzw. dyskrecjonalną władzą sędziego w zakresie gromadzenia materiału dowodowego.
W nowelizacji podkreśla się więc m. in. szerokie uprawnienie sądu do oceny, czy dany wniosek czy dowód jest zgłoszony w terminie i czy należy go rozpoznać czy pominąć. Praktyka pokaże, jak sądy będą stosowały nowe przepisy i czy z obawy przed możliwością podniesienia pominięcia wniosków czy dowodów w postępowaniu apelacyjnym, regułą nie stanie się dopuszczanie ich przez sąd.
e-prawnik.pl
Zespół
e-prawnik.pl
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?